Tổng hợp các bản tin về những câu chuyện thời sự quan trọng liên quan đến luật di trú đang được bàn luận trên khắp Hoa Kỳ vào ngày 28 tháng 09 năm 2025 (hay ngày 29 tháng 09 năm 2025 tại Việt Nam).

TIN DI TRU MY 9

1. Thị trưởng Portland lên án sự can thiệp của liên bang, cho rằng các video về bạo loạn chống ICE là từ nhiều năm trước

  • Thị trưởng Portland, Oregon — ông Keith Wilson — công khai bác bỏ kế hoạch của Tổng thống Donald Trump gửi quân liên bang vào thành phố, nói rằng Portland“không phải mục tiêu quân sự và không cần bất kỳ can thiệp nào. Ông Wilson cho rằng các đoạn video mà phía liên bang hoặc truyền thông dùng để minh họa tình trạng bạo lực, biểu tình chống ICE (Cơ quan Thi hành Di trú và Hải quan Hoa Kỳ) là những hình ảnh cũ, được tái chế nhiều lần, từ cách đây vài năm, không phản ánh thực tế hiện tại. Ông Wilson nói rằng trong những năm qua, Portland đã tiến hành cải cách hệ thống an ninh công cộng, tập trung lại vào cộng đồng và nền kinh tế, và tăng cường hỗ trợ cho nhóm dễ bị tổn thương. Ông Trump trong tuyên bố của mình nói rằng ông đã chỉ đạo Bộ Quốc phòng gửi tất cả lực lượng cần thiết để bảo vệ Portland và bất kỳ cơ sở ICE nào bị đặt dưới cuộc tấn công của Antifa và các tổ chức khủng bố nội địa, đồng thời cho phép sử dụng tất cả lực lượng nếu cần trong một số trường hợp. Theo trang portland.gov, Trong 6 tháng đầu năm 2025, Portland ghi nhận 17 vụ giết người so với 35 vụ cùng kỳ năm ngoái — giảm khoảng 51%. Ngoài ra, theo trang portlandoic.org, Thành phố cũng có vài tháng không có vụ giết người nào — điều hiếm thấy trong những năm gần đây. Tuy nhiên, theo Axios, mặc dù giảm, tội phạm bạo lực vẫn được nhận xét là đang ở mức cao so với nhiều thời kỳ trước. Có bình luận rằng Portland vẫn ở mức cao lịch sử về tội phạm bạo lực, dù xu hướng đang đi xuống. Ngoài ra, theo một bài phân tích của đài WMTW, tỷ lệ tội bạo lực của Portland (so với dân số) nằm trong khoảng mạnh, chứ không thấp, và 2025 có thể sẽ bắt kịp mức của năm trước nếu không có thay đổi đáng kể.

2. Vợ của nạn nhân vụ xả súng ICE ở Dallas kêu gọi thay đổi an ninh

  • Vụ xả súng xảy ra tại trụ sở ICE (Cơ quan Di trú và Hải quan Hoa Kỳ) ở Dallas khi một tay súng từ mái nhà tấn công vào một xe vận chuyển người bị giam giữ. Có ba người bị thương trong vụ này; một trong số đó đã tử vong, hai người khác bị thương nghiêm trọng. Người bị thương nặng là ông Miguel Angel Garcia, mang quốc tịch Mexico. Anh bị bắn nhiều phát và hiện đang trong tình trạng nguy kịch. Bác sĩ lo ngại rằng anh có thể không qua được. Gia đình, đặc biệt là vợ anh – cô Stephany Gauffeny – đã chia sẻ cảm xúc lo lắng, đau đớn trước tương lai bất định: không biết anh có tỉnh lại không, nếu tỉnh thì sẽ bị ảnh hưởng chức năng gì, liệu có thể sống như trước không. Trước khi bị bắn, anh Garcia đang trong giai đoạn hoàn thiện hồ sơ nhập cư. Gia đình cũng đang vận động gây quỹ để trang trải chi phí điều trị và hỗ trợ tài chính khi anh là trụ cột chính trong gia đình. Ngoài ra, vợ của nạn nhân kêu gọi có các cải thiện về an ninh trong các cơ sở do ICE quản lý, để tránh việc tương tự xảy ra. Cô nhấn mạnh rằng dù người trong trại giam có phạm tội trước đó, họ vẫn là con người và xứng đáng được bảo vệ dưới sự quản lý của cơ quan nhà nước. Cô cũng muốn nhiều người biết tên chồng mình, không để anh chỉ là một nạn nhân vô danh.

3. Lãnh đạo TPUSA kêu gọi sa thải giáo sư UNC vì bị cáo buộc có liên hệ với nhóm vũ trang cánh tả sau khi tờ rơi xuất hiện tại Georgetown

  • Lãnh đạo Turning Point USA (TPUSA), ông Andrew Kolvet, kêu gọi sa thải một giáo sư của Đại học North Carolina tại Chapel Hill (UNC) vì bị cáo buộc có liên hệ với một nhóm súng cấp tiến cánh tả. Tuyên bố này được đưa ra sau khi các tờ rơi của John Brown Gun Club xuất hiện tại Đại học Georgetown với cụm từ “Này, tên phát xít! Hứng lấy cái này đi!” — ám chỉ mối liên hệ với dòng chủ đề bạo lực hoặc cáo buộc ám sát. Giáo sư bị nhắc đến là ông Dwayne Dixon, chuyên ngành “Nghiên cứu Châu Á và Trung Đông” tại UNC Chapel Hill. Ông bị cáo buộc là thành viên của chi hội Silver Valley của nhóm Redneck Revolt, vốn được xem là một nhánh của John Brown Gun Club. John Brown Gun Club / Redneck Revolt được mô tả là một nhóm súng cấp tiến cánh tả (far-left), đôi khi tham gia biểu tình có vũ trang, và từng bị liên kết với các hành vi bạo lực nhằm vào các cơ sở ICE (Cơ quan Hải quan và Di trú Hoa Kỳ). Đại học UNC nói rằng họ tôn trọng quyền tự do ngôn luận, và không giám sát hay bình luận về các hoạt động cá nhân hợp pháp hoặc quan điểm chính trị của nhân viên. Hiện, không rõ liệu giáo sư Dixon có đang bị điều tra hay sẽ chịu hình thức kỷ luật nào hay không.

4. Lãnh đạo trường học Des Moines bị ICE bắt giữ mặc dù được cho là đã vượt qua kiểm tra lý lịch mà không phát hiện vấn đề về quốc tịch

  • Vào ngày 26 tháng 9 năm 2025, ICE bắt giữ ông Ian Roberts, người giữ chức Giám đốc cơ quan trường học công lập Des Moines (Des Moines Public Schools) tại tiểu bang Iowa, với lý do họ cho rằng ông đang cư trú bất hợp pháp tại Hoa Kỳ và không có giấy phép làm việc hợp pháp. Ban Giám hiệu trường Des Moines đã tổ chức một phiên họp khẩn và bỏ phiếu đặt ông Roberts vào tình trạng nghỉ phép có lương (paid administrative leave) vì ông không thể thực hiện nhiệm vụ của mình trong khi đang bị giam giữ. Chủ tịch Hội đồng Trường, ông Jackie Norris, cho biết ban giám hiệu không hề biết về bất kỳ vấn đề nhập cư nào của ông Roberts và khẳng định rằng các kiểm tra lý lịch (bao gồm kiểm tra hình sự liên bang và bang) khi tuyển dụng ông không phát hiện cờ đỏ nào về vấn đề quốc tịch hay tình trạng nhập cư. Khi nộp đơn xin giấy phép làm việc (administrator license) của bang Iowa, ông Roberts cho biết ông là công dân Hoa Kỳ, và Cơ quan Giáo dục Iowa cũng đã thực hiện kiểm tra lý lịch hình sự với liên bang và bang trước khi cấp giấy phép. Theo KCCI, Ban giám hiệu cũng cho biết họ đã sử dụng một đơn vị bên thứ ba để thực hiện kiểm tra lý lịch trước khi tuyển chọn ông Roberts (bao gồm kiểm tra hình sự, tín dụng, v.v.), và không có thông tin nào về các vấn đề nhập cư được phát hiện. Sở Giáo dục Tiểu bang Iowa cho biết đang xem xét lại quy trình tuyển dụng và xác minh quyền lao động (employment authorization) cho các nhân viên quản lý giáo dục.

5. Mỹ sẽ hủy visa của Tổng thống Colombia vì hành vi kích động nổi loạn

  • Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ thông báo sẽ thu hồi thị thực (visa) của Tổng thống Colombia Gustavo Petro, sau khi ông này vào ngày thứ Sáu (26/9) đã xuống đường ở New York để tham gia biểu tình ủng hộ Palestine và kêu gọi binh sĩ Mỹ bất tuân lệnh của Tổng thống Trump.

6. Giới siêu giàu toàn cầu đổ xô đăng ký ‘Thẻ Vàng’ trị giá triệu đô

  • Tổng thống Donald Trump vừa khởi động chương trình di trú mới mang tên “Thẻ Vàng” thông qua một sắc lệnh hành pháp ký ngày 19/9. Đây là loại thị thực cho phép người nước ngoài giàu có mua quyền thường trú tại Hoa Kỳ với mức đóng góp 1 triệu USD, thấp hơn nhiều so với mức công bố ban đầu là 5 triệu USD hồi tháng 2.

7. Tay súng vụ ICE Dallas đã chơi game bắn súng trên Steam cho đến tận phút cuối

  • Gần ngay trước khi gây ra vụ thảm sát tại trụ sở ICE (Cơ quan Di trú và Hải quan Hoa Kỳ) ở Dallas, ông Joshua Jahn, kẻ thực hiện vụ xả súng, vẫn đang chơi các trò chơi bắn súng góc nhìn thứ nhất (FPS) trên Steam — bao gồm Team Fortress 2 và Left 4 Dead 2. Tổng thời gian chơi của ông Jahn trên Steam được cho là hơn 17.000 giờ. Ngoài việc nghiện chơi game, ông Jahn còn là người tích cực tham gia diễn đàn 4chan, đăng bài và tương tác trên diễn đàn. Bạn bè mô tả anh ta là một “người cố tình nói năng hay hành động gây sốc, gai góc, đen tối để gây chú ý – edgelord”, châm biếm, có thái độ nóng tính và ghét cả các đảng phái chính trị. Chính quyền Trump và các nhà điều tra tranh luận về động cơ vụ việc: có tài liệu ghi chú của Jahn nói rằng anh ta muốn nhắm vào nhân viên ICE, để lại viên đạn viết chữ “Anti-ICE”, nhưng anh trai Jahn lại cho rằng đó có thể là bình luận mang tính châm biếm, mỉa mai hơn là thể hiện niềm tin vững chắc. Mặc dù các vụ việc như thế này dễ khiến công chúng quy kết trò chơi điện tử hay 4chan là nguyên nhân, nhưng hiện tại không có bằng chứng rõ ràng để xác định mối quan hệ nhân quả giữa chơi game/ý thức hệ mạng và hành vi bạo lực. Trò chơi bạo lực, nền tảng như 4chan hay các tư tưởng cực đoan — có thể là yếu tố rủi ro chứ không phải lời giải thích duy nhất hay nguyên nhân chắc chắn cho bạo lực.
  • Sự thay đổi lập trường của ông Trump về Ukraine liên quan đến Vua Charles III – Telegraph