Tài xế công nghệ tại TP.HCM lo ngại gánh nặng trả góp 1-2 triệu đồng/tháng khi chuyển sang xe điện, trong bối cảnh lộ trình xanh hóa giao thông dự kiến hoàn tất vào năm 2029.

chuyen doi xe dien tai xe lo kho tra gop 1 2 trieu dong thang
Tài xế xe ôm Grab di chuyển trên đường phố tại TP.HCM. (Ảnh: Duc Huy Nguyen/shutterstock)

Ngày 22/8, tại tọa đàm “Giảm phát thải, lọc không khí” do Báo Thanh Niên tổ chức, bà Đặng Thùy Trang, Giám đốc Đối ngoại Công ty Grab Việt Nam, cho biết khảo sát của Grab ghi nhận nhiều lo ngại từ tài xế công nghệ về đề án chuyển đổi xe máy xăng sang xe điện tại TP.HCM.

Theo bà Trang, 80% trong số hơn 400.000 tài xế công nghệ tại TP.HCM chưa từng trải nghiệm xe điện. Với họ, xe máy không chỉ là phương tiện di chuyển mà còn là công cụ kiếm sống hàng ngày, nên sự quen thuộc và hiệu quả khai thác từng km là yếu tố quan trọng.

Đề án chuyển đổi xe máy 2 bánh từ xăng sang điện, do Viện Nghiên cứu và Phát triển TP.HCM (HIDS) xây dựng, dự kiến trình UBND TP.HCM trong tháng 9/2025.

Ông Lê Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Tư vấn Ứng dụng thuộc HIDS, cho biết lộ trình kéo dài hơn 3 năm. Từ năm 2026, TP.HCM sẽ không cho phép tài xế xe xăng đăng ký mới trên các nền tảng vận tải. Giai đoạn 2026-2028, tài xế hiện tại sẽ chuyển đổi dần sang xe điện, với mục tiêu đạt 30% vào năm 2026 và thêm 50% vào năm 2027. Đến ngày 1/1/2029, xe máy xăng sẽ không được phép cung cấp dịch vụ giao hàng.

Để hỗ trợ tài xế, HIDS đề xuất cho vay trả góp mua xe điện với mức trung bình 1 triệu đồng/tháng, tận dụng số tiền tiết kiệm từ nhiên liệu xăng. Thành phố cũng dự kiến miễn lệ phí trước bạ, miễn thuế giá trị gia tăng và cung cấp gói vay ưu đãi.

Năm 2027, TP.HCM dự kiến chi 50 tỷ đồng hỗ trợ 10.000-15.000 tài xế thuộc gia đình nghèo, cận nghèo, với mức hỗ trợ 3-5 triệu đồng/tài xế để trả trước 25% giá trị xe.

Tuy nhiên, bà Trang cho rằng khoản trả góp 1-2 triệu đồng/tháng vẫn là gánh nặng với nhiều tài xế, đặc biệt những người từ tỉnh lân cận không có hộ khẩu tại TP.HCM, khó tiếp cận hỗ trợ hoặc vay vốn do thiếu tài sản thế chấp và hợp đồng lao động ổn định.

Tài xế cũng lo ngại xe điện chưa phù hợp với công việc do quãng đường di chuyển ngắn, thời gian sạc lâu (so với 3-5 phút đổ xăng), chi phí bảo dưỡng cao, và hạ tầng trạm sạc còn thiếu. Hơn 60% tài xế đang thuê trọ, chỉ 1/3 có thể sạc xe qua đêm tại nhà. Điều kiện thời tiết như ngập lụt, nắng nóng cũng làm họ lo lắng về độ bền và an toàn của xe điện.

Grab đề xuất xây dựng hệ thống trạm sạc công cộng dùng chung cho nhiều hãng, chuyển đổi dựa trên niên hạn và hiệu suất phương tiện, và khuyến khích sử dụng xe hybrid.

Bà Trang nhấn mạnh Việt Nam cần lộ trình dài hạn, tương tự Trung Quốc (30 năm), với các chính sách trợ giá, giảm thuế và ưu tiên cho xe điện.

Còn ông Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam, cho biết xe máy xăng cũ phát thải CO, HC, NOx và bụi mịn PM2.5 cao gấp 10-20 lần ô tô đạt chuẩn Euro 4-5. Nồng độ bụi mịn PM2.5 tại các đô thị Việt Nam gây thiệt hại kinh tế 5-7% GDP, theo ước tính của Ngân hàng Thế giới. Việc chuyển đổi sang xe điện được xem là giải pháp giảm ô nhiễm và cải thiện sức khỏe cộng đồng.

Minh Long