Chuyên gia và doanh nghiệp đề xuất TP.HCM chuyển đổi xe công từ xăng, dầu sang điện, đồng thời hỗ trợ tài chính và xây dựng hạ tầng trạm sạc để khuyến khích người dân sử dụng xe điện.

tp hcm de xuat chuyen xe cong sang dien ho tro nguoi dan doi xe
Xe điện Việt Nam Vinfast tại trạm sạc trên đường phố ở TP. Nhà Trang, tháng 1/2025. (Ảnh: alexkoral/shutterstock)

Ngày 15/8, tại hội thảo giải pháp giảm ô nhiễm không khí đô thị do báo Tuổi Trẻ tổ chức, ông Nguyễn Đình Thọ, PGS.TS, Viện phó Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, đề xuất TP.HCM giảm số lượng xe công chạy xăng, dầu, thay bằng xe điện và áp dụng mô hình chia sẻ phương tiện.

Theo ông Thọ, nhiều xe công hiện chỉ sử dụng vài giờ mỗi ngày, gây lãng phí. Mô hình chia sẻ qua ứng dụng công nghệ, tương tự các hãng xe công nghệ, có thể giảm số xe từ 1.000 xuống khoảng 300, tiết kiệm chi phí đầu tư và bảo dưỡng ngân sách.

Ông Thọ cho biết TP.HCM, sau khi sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, sở hữu số lượng xe công lớn. Việc chuyển đổi cần thực hiện ba bước: giảm số lượng xe, thay bằng xe điện, và áp dụng mô hình dùng chung.

Thành phố cũng đang triển khai lắp đặt điện mặt trời áp mái tại các trụ sở công quyền để sạc xe điện, vừa tiết kiệm năng lượng vừa khuyến khích giao thông xanh.

Bà Ngô Nguyễn Ngọc Thanh, Chi cục phó Chi cục Bảo vệ môi trường TP.HCM, cho biết ô nhiễm không khí tại TP.HCM chủ yếu do bụi, với nồng độ bụi tổng (TSP) và bụi mịn (PM10, PM2.5) tại các điểm giao thông đông đúc vượt quy chuẩn 1,5-2 lần.

Giao thông đường bộ chiếm 63% tổng phát thải PM2.5, theo nghiên cứu của Dự án ADB TA 9608 năm 2023. Ô nhiễm tăng mạnh vào mùa khô và các thời điểm cuối, đầu năm.

Để giảm ô nhiễm, ông Bùi Hòa An, Phó giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM, cho biết thành phố đã chuyển đổi 50% trong số 2.500 xe buýt sang điện hoặc năng lượng sạch, với mục tiêu đạt 100% vào năm 2030.

Tại huyện Cần Giờ, 50% xe công sẽ sử dụng nhiên liệu sạch (điện hoặc CNG) vào cuối năm 2025, hướng tới 80% trong 5 năm tới. Thành phố cũng đang xây dựng đề án khu vực phát thải thấp tại trung tâm và Cần Giờ, cùng kế hoạch chuyển đổi 400.000 xe máy xăng của tài xế công nghệ, giao hàng sang xe điện.

Công ty Dat Bike Vietnam đề xuất chương trình “Thu xăng – Đổi điện”, với trợ giá trực tiếp hoặc tem hỗ trợ khi đổi xe xăng sang xe điện, ưu đãi thủ tục đăng ký, biển số, và gói tín dụng lãi suất thấp cho người dân và doanh nghiệp.

Công ty cam kết phối hợp với các đại lý để triển khai chương trình này trên khắp Việt Nam, bắt đầu thí điểm tại 1-3 khu vực. Công ty CP Cơ khí Xây dựng thương mại Đại Dũng, đại diện cho Công ty Smart Tech Group Vietnam, đề xuất xây dựng nhà máy sản xuất pin lithium-ion và hệ thống lưu trữ năng lượng tại Khu Công nghệ cao TP.HCM để hỗ trợ cung cấp pin cho xe điện.

Công ty Selex Motors đề xuất thu mua xe máy xăng cũ khi TP.HCM có trung tâm xử lý, tái chế; nếu chưa có, thị trường sẽ tự xử lý. Các doanh nghiệp cũng nhấn mạnh cần tăng mật độ trạm sạc tại chung cư, tòa nhà thương mại, bãi đỗ để giảm lo ngại về tầm hoạt động của xe điện.

Kim Long