Cổ nhân dùng “nghĩa” đối đãi với hôn ước

Hôn ước là lời cam kết hứa hẹn trọng đại trong đời người. Từ phương diện tín ngưỡng mà xét, đó là sự sắp đặt, cũng là lời hẹn ước trước thiên địa, mong thần linh bảo hộ, mong trời đất chứng giám, hoặc giả mong Chúa ban phước lành. Từ phương diện con người mà xét, là do sự đồng ý của hai bên gia đình. Trước là mệnh Trời, sau đó mới đến việc người, thuận theo ý trời.

Nhưng với một số người, hôn nhân của họ chứa đầy biến cố kịch tính. Kết quả của những biến cố đó làm gia tăng khoảng cách giữa hai bên đã có hôn ước, gây ra trạng thái “Môn không đăng, hộ không đối”. Vào thời xưa, sẽ có việc bên yếu thế hơn đề xuất hủy hôn để bên kia không phải chịu thiệt thòi hay khó xử, thật đúng là hành động nhân nghĩa. Dĩ nhiên, đây là nghĩa cử mà người nhân đức mới làm được. Đối diện biến cố như vậy, đối phương sẽ ứng phó như thế nào? Kết quả cuối cùng ra sao? Một vài câu chuyện xưa dưới đây thật đáng để suy ngẫm.

Hai người hiền sĩ cưới vợ mù

Thời nhà Tống ở huyện Hoa Âm, có một nho sĩ họ Lữ, thi đỗ tiến sĩ. Ông ta trước có định hôn ước, vị hôn thê bị bệnh mà trở nên mù lòa. Trên đường vinh quy bái tổ trở về, gia đình nhà gái vì con gái bị bệnh mù mà muốn hủy bỏ hôn ước. Nho sĩ Lữ không đồng ý, vẫn cưới cô gái mù kia. Sau này họ sinh được năm con trai, đều thi đỗ làm tiến sĩ.

Không chỉ có một chuyện như thế. Có người ở huyện Mật, tên Quách Đạt, tự Bá Vũ, là một cống sĩ năm Bính Tý triều Minh Vạn Lịch. Ông được bổ nhiệm làm quan đồng tri tại châu Chân Định. Lúc nhỏ người nhà đã định hôn sự và sính lễ cho ông. Cô dâu họ Diêu bỗng nhiên hai mắt bị mù. Nghe tin Quách Đạt đã làm quan, bên nhà gái bèn chủ động đề nghị họ Quách cho từ hôn. Quách Đạt hướng lên trời mà thề rằng: “Ta không lấy nàng, thì nàng sẽ đi về đâu?” Sau đó ông lập tức cùng cô gái họ Diêu thành hôn. Hai vợ chồng sống với nhau hạnh phúc, sinh được sáu người con trai, ai nấy đều hiển đạt. Thiên hạ đều biết là đồng tri đại nhân (tức đồng tri châu – quan cai trị một châu hay huyện – hàm bát phẩm) lấy một phu nhân bị mù.

Mã Phượng Chí hủy hôn ước của con trai

Thời nhà Minh có một văn sĩ tên là Mã Phượng Chí, con trai của ông ta đã đính hôn với một cô gái, hai bên đều đã ký kết hôn ước. Vài ngày không lâu sau hôn ước, con trai ông ta đột nhiên bị chứng liệt tứ chi.

Gia đình bên cô gái oán trách chuyện hôn sự này, có ý định muốn hối hôn. Mã Phượng Chí nghe được chuyện đó, ngay lập tức nói với người bên nhà gái rằng: “Ta sao có thể nhẫn tâm để đứa con trai bị bệnh của mình làm phí mất tuổi thanh xuân của khuê nữ nhà các vị được?” Sau đó ông lập tức đồng ý hủy hôn ước, ngay cả sính lễ ban đầu mang tới nhà gái cũng không đòi lại.

Kể ra cũng kỳ lạ, sau khi hôn ước hủy, chứng liệt của con trai ông khỏi rất nhanh, và lại trở thành một thanh niên khỏe mạnh.

Tần Trâm Viên nhường hôn lễ cho người khác

Khi Tần Trâm Viên tại Gia Định, Giang Tô là cử nhân, vợ con ông đều lâm bệnh qua đời, ông tiếp tục cưới một người vợ khác. Đêm tân hôn, cô gái cứ khóc mãi không ngừng.

Ông hỏi nguyên cớ vì sao, cô gái nói: “Khi còn nhỏ tôi đã hứa hôn cho con trai nhà họ Lý ở làng bên, cha mẹ chê nhà họ Lý nghèo hèn, buộc Lý gia từ hôn, ép tôi lấy chồng khác. Tôi ngẫm lại thân mình phải gả bán cho hai họ, trái với đạo làm vợ nên đau lòng quá mà khóc thôi.”

Họ Tần nghe xong mà kinh hãi, nói: “Sao không nói sớm, chút nữa đã làm ta phạm phải đại tội rồi!”

Sau đó ông liền rời khỏi phòng cô dâu, gọi người hầu đi tìm con trai của họ Lý. Sau khi con trai họ Lý đến, Tần kể lại ngọn ngành, rồi nói: “Đêm nay tốt ngày, hai người có thể ở tại nhà tôi mà thành thân” và tặng lại toàn bộ tài vật thành thân cho hai người.

Hai vợ chồng cảm kích rơi lệ, không biết phải nói năng làm sao, liên tục khấu đầu cảm tạ. Ba ngày sau, hai vợ chồng mới cưới liên tục khấu đầu cảm tạ rồi rời đi.

Năm Càn Long thứ 28, tức năm Quý Mùi, Tần Trâm Viên thi đỗ tiến sĩ. Khi thi Đình ông được hoàng thượng đích thân chỉ định đỗ Trạng Nguyên, đứng đầu thiên hạ.

Khi phải lựa chọn trong hôn nhân, luôn nghĩ tới tổn thất và khó khăn của người khác, dành lại gian nan cho bản thân mình, đây chính là đạo đức tốt đẹp trong văn hoá truyền thống.

Những quyết định mà con người hiện đại không thể tưởng tượng được, chỉ khoảng vài trăm năm trước đây thôi cổ nhân lại tự nguyện tự giác coi là chuẩn mực cho hành vi của mình. Bởi lẽ mọi người đều biết rằng, thiện ác hữu báo là lẽ trời, làm lợi cho người khác là làm lợi cho chính mình.

Trời đất và thần linh sẽ phán xử công bằng về thái độ và hành vi đối với hôn nhân của mỗi người. Kỳ thực, kết cục cuối cùng tốt hay xấu, hạnh phúc hay bất hạnh đều do bản thân mình quyết định.

Theo “Người xưa đối đãi với hôn ước thế nào?“
Đăng trên Minghui.org
Tác giả: Dư Nhân

Xem thêm:

• Hôn nhân truyền thống: Giữ lời hứa, không thay lòng đổi dạ
• Hôn nhân truyền thống: Hàm nghĩa sâu xa của ân ái vợ chồng

Mời xem video: