Không màng phù hoa, không cầu danh lợi thì tâm ít phiền
- An Hòa
- •
Sách “Thái căn đàm. Lập đức tu thân” viết: “Làm người nên giữ trọn bản tính thuần phác tự nhiên, vứt bỏ thông minh cơ tâm xảo trá, lưu lại chính khí hạo nhiên cùng trời đất, tạ tuyệt với những cám dỗ phồn hoa, cam chịu sống cuộc đời đạm bạc, để lại thanh danh trong sạch với thế gian”. Đây chính là cảnh giới không màng phù hoa, không cầu danh lợi của cổ nhân.
Trong “Trang Tử – Khắc ý” có câu: “Chúng nhân trọng lợi, liêm sĩ trọng danh, hiền sĩ thượng chí, thánh nhân quý tinh”, ý nói người thường coi trọng lợi, người thanh liêm coi trọng danh, người hiền đức đề cao cái chí còn bậc thánh nhân quý trọng sự tinh thuần. Người thánh minh vui thích hoà thuận cùng vạn vật, ghét dục lợi mà cái tâm vị tư mong cầu.
Trong dòng sông lịch sử, cho dù là kẻ sĩ anh dũng minh đức, cũng có lúc không tránh khỏi bị cuốn vào trong vòng xoáy danh lợi, thậm chí nhất thời cơ tâm tranh đấu. Không ít người vì đó mà mất mạng, cũng có người vì đó mà được lợi được danh, nhưng chung quy lại chẳng qua chỉ là phù hoa như mộng, để lại cũng chỉ là một hồi cảm khái.
Thời Tề Cảnh Công, Điền Khai Cương dẫn quân đi chinh phục nước Từ, có công mở rộng biên cương. Cổ Dã Tử có công chém rùa cứu chúa. Công Tôn Tiệp có công đánh hổ cứu chúa. Ba người này kết làm anh em, tự hiệu là “Tề bang tam kiệt”. Để thưởng cho công lao của họ, Tề Cảnh Công ban cho họ vinh dự “ngũ thặng chi tân”. Nhưng theo thời gian, ba người ỷ công cậy mạnh, ngạo mạn với công khanh, trước mặt Tề Cảnh Công cũng không giữ lễ nghi. Họ kết bè đảng, dần trở thành mối hoạ. Tướng quốc Yến Anh đã nhìn thấy rõ điều đó.
Một ngày nọ, Yến Anh từ sau hoa viên hái 2 trái đào, rồi nói với 3 người kia rằng, công lao của ai lớn nhất sẽ được ăn một trái. Công Tôn Tiệp ưỡn ngực nói rằng mình từng đánh chết con hổ trắng giải cứu cho chúa công. Thế là Yến Anh đưa cho Công Tôn Tiệp một trái đào. Cổ Dã Tử không phục, liền đứng lên và nói rằng mình từng giết chết con rùa lớn giữa Hoàng Hà, cứu tính mạng của chúa công. Thế là Yến Anh đem trái đào còn lại đưa cho ông ta. Bấy giờ Điền Khai Cương cũng đứng lên nói rằng mình từng phụng mệnh đi đánh nước Từ, công lao mới là lớn nhất.
Yến Anh liền nói với Tề Cảnh Công rằng: “Công lao của Điền tướng quân là lớn nhất, nhưng đào đã ban hết rồi, đành đợi đào chín nữa rồi ban!”
Tề Cảnh Công cũng nói: “Công lao của Điền tướng quân là lớn nhất, đáng tiếc là đã chậm mất rồi!”
Điền Khai Cương cho rằng đó là sự sỉ nhục, bèn rút kiếm tự sát. Cổ Dã Tử và Công Tôn Tiệp bởi vì công nhỏ mà được ăn đào, cảm thấy tự sỉ nhục nên cũng tự sát.
Câu chuyện lịch sử “Nhị đào sát tam sĩ” nổi tiếng này, người đời sau đã có rất nhiều lời bình phán. Yến Anh tuy mưu liệu cho đất nước, nhưng thủ đoạn ít nhiều tàn nhẫn. Điền Khai Cương, Công Tôn Tiệp, Cổ Dã Tử vì công vì lợi mà tranh giành nhau nên cuối cùng đã bị trúng kế, đến mức xấu hổ mà chết.
Trong cuộc sống hiện thực ngày nay, cũng có người chỉ vì không nhịn được tấm tức mà làm ra những chuyện thương thiên hại lý, thậm chí vì khẩu khí mà chết. Như vậy thì có đáng không? Chúng ta cười “tam sĩ”, nhưng kỳ thực trong vòng tranh danh đoạt lợi, người ta ai cũng đáng cười… Vậy nên bậc trí giả đề xướng “lưu lại chính khí hạo nhiên cùng trời đất”, vì biết rằng chấp nhất vào vinh hoa phú quý thì điều nhận lại cuối cùng cũng chỉ là “phù hoa”.
Trong cuộc sống cũng có một số người khi làm việc luôn nghĩ đến lợi ích, tiếp xúc với ai thì cân nhắc xem có được gì hay không, làm việc chỉ để có thể kiếm được nhiều tiền hơn, yêu nhau chỉ để thỏa mãn dục vọng, hiếu kính cha mẹ chỉ để được danh tiếng. Bất kể làm việc gì, họ cũng luôn đặt mục tiêu của mình lên hàng đầu Những người này trên mặt luôn có nụ cười nhưng trong lòng thì luôn có toan tính. Họ có thể “vì lợi mà hợp” nhưng cuối cùng cũng không thể không “vì lợi mà tan”.
Một người với phù hoa không màng, với danh lợi không cầu, tất cả cứ thuận theo tự nhiên, tuy sẽ không đại phú đại quý nhưng chí ít có thể làm cho bản thân mình không phải hối hận. Xử lí vấn đề vướng mắc mà không mất đi chính khí, kiếm tiền mưu sinh mà không chỉ một mực hưởng thụ vật chất, đối đãi với người chân tâm thành thực, tu dưỡng bản thân khiêm tốn hòa nhã, không dưỡng vọng tâm. Người làm được những điều này có thể sống thảnh thơi, tâm không phiền lo vướng bận.
Theo Vision Times tiếng Trung
An Hòa biên tập
Xem thêm:
Mời xem video:
