Khác biệt giữa công cụ tuyên truyền và truyền thông đại chúng

Dưới đây là bài phản biện của ông Đường Bách Kiều (Tang Baiqiao) [*] với một nhà đấu tranh dân chủ khác chính kiến, sau khi tác giả có bài viết lên án một số cơ quan truyền thông chính thống của Mỹ đưa tin xuyên tạc sự thật. Xin được giới thiệu bài phản biện thú vị này của tác giả.

Hôm qua tôi đăng một bài viết phê bình New York Times trên trang Facebook cá nhân. Có một luật sư từng dấn thân đấu tranh nhân quyền trong nước đã thể hiện quan điểm bất đồng. Ông ấy cho rằng, “tại Mỹ, truyền thông là quyền lực thứ tư, là vua không đội vương miện. Việc giám sát Tổng thống và trợ tá thân cận là nguyên tắc phù hợp Hiến pháp, không nên chỉ trích!” Quan điểm của ông ấy có tính đại diện nhất định cho một nhóm người. Vì thế cần triển khai thảo luận về vấn đề này.

Chúng ta bắt đầu từ một trường hợp. Halloween năm ngoái, có người trong lúc đi xem trận đá bóng tại sân thể thao Đại học Wisconsin đã đội theo một cái mặt nạ Obama có cái mũi rất dài, hàm ý Obama ưa đơm đặt chuyện. Hệ quả là truyền thông dòng chính của Mỹ đã đồng loạt lên án người này kỳ thị người đa đen. Sau đó trường Đại học này đã ra lệnh cấm sau này không cho mang bất cứ loại mặt nạ nào vào trong sân thể thao này, cho dù việc mang mặt nạ hoặc vẽ hình trên mặt là việc người Mỹ thường làm khi đi xem thể thao, đã trở thành một nét văn hóa của Mỹ. Huấn luyện viên đội bóng còn bị lên án, phải vội đứng ra xin lỗi rằng bản thân có trách nhiệm vì quản lý không tốt. Đây hoàn toàn là nói bừa. Trong câu chuyện này, vai trò của Obama là Tổng thống chứ không phải người da đen. Rõ ràng người khán giả này châm biếm một vị Tổng thống chứ không phải một người da đen.

Trong trường hợp này, theo phát ngôn bất lương của truyền thông, bất cứ người da đen nào làm sai việc đều không nên bị chế giễu và lên án, nếu không đó là kỳ thị chủng tộc. Suy diễn tiếp, bất cứ người châu Mỹ Latin, người châu Á, người dân tộc thiểu số nào, nếu làm sai việc cũng không nên chế giễu và chỉ trích, bằng không là kỳ thị chủng tộc. Nếu quả thật như thế thì đất nước này có thể vận hành được không? (Sở dĩ nước Mỹ không giống như tỉ dụ của tôi là vì chúng ta không phải Obama, không phải Tổng thống, cho nên chế giễu Obama là Tổng thống người da đen là không thể, còn chế giễu người dân thường khác là người da đen, người châu Mỹ Latin, châu Á hoặc những người dân tộc thiểu số khác thì có thể). Bạn nghĩ như thế là bảo vệ người da đen hay bảo vệ Tổng thống? Tổng thống Obama chẳng lẽ có thể được miễn trừ bị truyền thông và công chúng giám sát lên án vì là người da đen? Nếu lập luận này được chấp nhận, giả sử bà Hillary làm Tổng thống thì chẳng lẽ cũng được miễn trừ bị truyền thông và công chúng giám sát phê bình vì là phụ nữ?

Tương tự, tại sao truyền thông lại áp dụng tiêu chuẩn khác nhau đối với Tổng thống Obama và Tổng thống Trump? Như vậy có gọi là giám sát quyền lực công không? Có thể gọi là “vua không đội vương miện” được không? Chính họ đã khinh nhờn danh hiệu cao quý này!

Trong tám năm qua, những cơ quan truyền thông này đưa phu nhân Michelle của Obama lên tận mây xanh, dường như chưa bao giờ chê bai bà ấy. Tạp chí People nổi tiếng còn đánh giá bà ấy là người phụ nữ đẹp nhất trên thế giới. Bà ấy có thật sự đẹp như thế không? Bất kể bà ấy mang trang phục như thế nào cũng luôn được tung hô rầm rộ rằng cách ăn mặc của bà ấy đã tao nhã lại duyên dáng. Trong khi phu nhân Melania của Trump xuất thân là một siêu mẫu lại thường xuyên bị những cơ quan truyền thông này chê bai giễu cợt về cách ăn mặc. Một lần bà Melania mang bộ trang phục có nơ bướm thì New York Times đăng bài nhận định bà ấy kháng nghị Trump vì những ngôn từ khiếm nhã đối với phụ nữ. Họ còn tìm ra một điển cố về nơ bướm, đại khái là có liên quan đến phong trào nữ quyền; một lần khác bà Melania mang một cái váy dài mà trông từ phía trước gần giống như cái khăn quàng cổ, New York Times lại gán ghép khiên cưỡng rằng đây là cái nơ bướm khổng lồ, đồng thời nhận định chắc nịch bà ấy thể hiện bất mãn đối với Trump qua cách biểu hiện khó hiểu. Đây đúng là nói năng bừa bãi cẩu thả!

Đáng giận hơn là vì đã nhiều lần bà Melania công khai lên tiếng chuyện có bất mãn hay không với Trump, nhưng những cơ quan truyền thông này luôn khăng khăng nói rằng bà ấy muốn chống lại Trump. Việc này làm tôi liên tưởng đến thái độ của đảng Cộng sản Trung Quốc đối với tôn giả Đạt Lai Lạt Ma. Tôn giả đi đến đâu cũng nói công khai rằng ông không tìm kiếm Tây Tạng độc lập, chỉ muốn quyền tự trị cao cho Tây Tạng, thế nhưng đảng Cộng sản Trung Quốc lại tuyên truyền rằng ông ấy gây chia rẽ. Truyền thông như thế có xứng là quyền lực thứ tư thực hiện vai trò giám sát quyền lực công hay không? Rõ ràng họ đã trở thành tay chân ác ôn cho một số tập đoàn tư bản và chính đảng.

Truyền thông là lương tri của xã hội, nguyên tắc cơ bản là khách quan, công chính và trung lập. Bất cứ cơ quan truyền thông nào xa rời nguyên tắc này thì cũng không còn mang ý nghĩa chân chính là cơ quan truyền thông nữa mà trở thành loại công cụ tuyên truyền mà thôi. Hiện nay có rất nhiều hãng truyền thông dòng chính ở Mỹ tùy tiện bẻ cong sự thật, không còn bất cứ sự khách quan công chính nào, hoàn toàn đánh mất nguyên tắc cơ bản của truyền thông, trở thành công cụ tuyên truyền cho một số thế lực chính trị và tập đoàn tài chính (trên thực tế có rất nhiều thế lực chính trị nước ngoài đã len lỏi vào truyền thông dòng chính của Mỹ). Như thế, cái gọi là truyền thông này không nên được tôn trọng và ủng hộ, càng không đủ tư cách để xứng với danh hiệu “vua không mang vương miện”. Nếu không, cơ quan ngôn luận của đảng Cộng sản Trung Quốc là Nhật báo Nhân dân Trung Quốc và Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc cũng được xem là cơ quan truyền thông, cũng nên được người đời tôn trọng và ủng hộ, cũng có đủ tư cách được xem là “vua không mang vương miện”. Nhìn bề ngoài, truyền thông đại chúng và công cụ tuyên truyền có vẻ rất giống nhau, đều là tổ chức đưa tin, nhưng thực tế hoàn toàn khác. Một bên là trung thành với lương tri, nhằm phục vụ đông đảo công chúng trong toàn xã hội; một bên là trung thành với lợi ích, phục vụ cho một thiểu số kẻ thao túng truyền thông.

Nội dung bài phê phán truyền thông chính thống Mỹ trên Facebook Đường Bách Kiều:

Một số thứ trên truyền thông dòng chính ở Mỹ không còn đáng xem nữa, càng ngày càng giống truyền thông của đảng Cộng sản Trung Quốc, muốn chửi Trump mà bất kể lý lẽ gì. Trong quan điểm của họ, những chén cơm mà Trump đã ăn đều tội lỗi.

Hôm nay thấy bản tiếng Trung của New York Times đưa tin xuyên tạc sự thật chuyện đệ nhất phu nhân Mỹ Melania kiện Daily Mail.  Vụ kiện này rõ ràng bà ấy yêu cầu đối phương phải bồi thường 150 ngàn đô la Mỹ. Nhưng New York Times lại viết là “tổng thiệt hại lên đến 150 triệu USD”, mục đích khuếch đại nhằm châm biếm bà Melania. Thật quá nham hiểm! Một số cơ quan truyền thông của Mỹ đã đi đến nông nỗi này, thật quá sức tưởng tượng.

Từ khi Trump tranh cử đến nay, độ rơi sa đọa của truyền thông Mỹ dòng chính còn nhanh hơn vật rơi tự do, không thể hiểu được. Bất đồng quan điểm là chuyện thường, sống vài chục năm ở Mỹ tôi đã sớm quen với việc này. Chúng ta đều biết câu nói: “Tôi có thể hoàn toàn không đồng ý quan điểm của bạn, nhưng tôi thề chết để bảo vệ quyền lợi được cất lên tiếng nói của bạn”. Nhưng những cơ quan truyền thông dòng chính này lại ngày ngày đưa tin sai sự thật, thậm chí cố ý đơm đặt chuyện thì làm sao chấp nhận được.

Vì thế, từ ngày hôm nay, tôi sẽ ngừng xem loại thông tin này. Tôi cũng hy vọng có thêm nhiều người tẩy chay đọc tin tức dối trá (Fake News) nhằm tẩy não mọi người của CNN, New York Times, để tâm hồn mình thanh tịnh và không bị ô nhiễm.

Nguyễn Đoàn (dịch)

—–

[*] Ông Đường Bách Kiều là một trong những lãnh đạo sinh viên trong phong trào sinh viên đòi dân chủ tại Thiên An Môn Trung Quốc năm 1989, cũng là người viết Lời nói đầu cho cuốn sách nổi tiếng “Chết bởi Trung Quốc” (Death By China) của tác giả Peter Navarro – người đã được Tổng thống Mỹ Donald Trump bổ nhiệm phụ trách Ủy ban Thương mại Quốc gia.

Xem thêm: