Làm thế nào để rèn luyện tính tự giác cho trẻ?
- Triệu Lượng Hiên
- •
Việc khơi dậy và duy trì tính tự giác ở trẻ không phải là điều có thể làm trong một sớm một chiều, mà cần sự kiên nhẫn, phương pháp đúng đắn và sự đồng hành tận tâm từ cha mẹ. 
Tôi vừa đọc cuốn sách về cách nuôi dạy con của Lương Lữ Châu, cũng như một cuộc phỏng vấn với “những phụ huynh xuất sắc nhất” trong kỳ thi tuyển sinh đại học, và kinh nghiệm nuôi dạy con của tôi cũng trùng hợp như vậy: trước khi vào lớp 4, trẻ em nên phát triển tính tự giác khi làm bài tập về nhà!
Khi Little Bear vừa trở về Đài Loan từ Hoa Kỳ để đi học tiểu học, cậu bé luôn trì hoãn việc làm bài tập về nhà. Lúc thì cậu bé nói rằng bài tập quá khó, lúc thì cậu bé mệt mỏi, và lúc thì cậu bé nói rằng mình đói… Ngay cả bài tập đơn giản nhất cũng phải mất hai hoặc ba giờ để hoàn thành! Lúc đó, tôi cho rằng nguyên nhân là do “thay đổi ngôn ngữ”, nhưng sau đó tôi nhận ra rằng đây là tình trạng chung của nhiều trẻ.
Sau khi Little Bear vào tiểu học, việc làm bài tập về nhà thậm chí còn giống như một bộ phim truyền hình dài tập với “sự chậm trễ kéo dài”, và điều này xảy ra hầu như mỗi ngày – mới viết được chưa đến năm phút là nhân lúc mẹ rời đi liền lén chạy sang chơi xếp hình, chơi mô hình Pokémon, đợi mẹ quay lại mắng cho một trận thì mới ngoan ngoãn ngồi vào bàn được vài phút, nhưng hễ mẹ vừa đi lại lơ đãng ngay!
Cha mẹ cần kiên nhẫn hơn để trẻ có thể học cách tập trung
- Thư giãn trước học tập: Bí quyết giúp con tập trung hơn
Trước tiên hãy chăm lo cho nhu cầu hàng ngày của con. Cho con uống sữa, ăn một ít đồ ăn nhẹ và nghỉ ngơi khoảng 10 đến 15 phút. Đừng để bé cảm thấy áp lực phải “làm bài tập ngay khi về nhà”!
Theo nghiên cứu tâm lý và kinh nghiệm thực tế, bé gái thường phát triển khả năng tự chủ và tập trung sớm hơn bé trai nên thường chủ động và hoàn thành bài tập nhanh hơn. Đừng kỳ vọng quá nhiều ở bé trai 7– 8 tuổi, vì các em rất năng động nên việc bắt ngồi làm bài lâu không phù hợp với sinh lý của các em.
Khi con bắt đầu mất tập trung hoặc thiếu kiên nhẫn trong lúc làm bài, tôi sẽ cho con nghỉ ngơi một chút — đọc cuốn sách yêu thích hoặc chơi đồ chơi khoảng 10 phút. Tôi cũng ngồi bên con, trò chuyện về những điều thú vị trong ngày, về Pokémon hay bất cứ chủ đề nào con yêu thích, để con cảm nhận rằng: “Mẹ thật sự quan tâm đến mình, chứ không chỉ suốt ngày nhắc bài tập làm xong chưa⁈” Đồng thời, tôi cũng nhắc nhở con nhẹ nhàng: “Sắp hết 10 phút nghỉ rồi nha”, “Con yêu, còn 5 phút nữa thôi”, “Còn 2 phút nữa là phải quay lại bàn học rồi nhé!” Chỉ cần làm như vậy, điều kỳ diệu sẽ xảy ra: đúng giờ, con sẽ ngoan ngoãn tiếp tục làm bài một cách ngoan ngoãn!
- Tôn trọng con – chìa khóa giúp con tự giác học
Không cần giám sát con suốt thời gian làm bài, nhưng nên theo sát một cách vừa phải. Tôi tôn trọng sự riêng tư của con nên không ngồi cạnh giám sát từ đầu đến cuối. Tuy nhiên, thỉnh thoảng nên ghé qua, thể hiện sự quan tâm và quan sát tiến độ. Trẻ tiểu học thường trì hoãn vì gặp chỗ khó không biết cách làm. Cha mẹ cần kịp thời phát hiện và hỗ trợ tháo gỡ những vướng mắc này.
- Đừng để trẻ học cách gian lận từ những hành động nhỏ
Trẻ em hiện đại ngày càng trở nên thông minh hơn. Các em biết cách sử dụng sách tham khảo từ khi còn nhỏ, vì vậy các em chỉ cần xem và chép lại từ trong sách tham khảo khi tạo câu và từ. Những trẻ tinh vi hơn sẽ trực tiếp tra cứu đáp án của các bài tập và thậm chí sao chép đáp án của câu hỏi trắc nghiệm! Cha mẹ phải sửa hành vi này càng sớm càng tốt, vì kiểu đạo văn vô ý thức này không khác gì gian lận và nó làm mất đi mục đích của việc làm bài tập về nhà!
- Đặt nền móng tự lập từ những chi tiết nhỏ như tư thế viết
Cần sửa những thói quen viết xấu ngay từ khi còn nhỏ như tư thế cầm bút, viết khi nằm, chống tay lên mặt khi viết,… Chỉ khi ngồi đúng tư thế thì chữ viết mới chính xác! Từ khi học lớp 4, Little Bear đã hình thành thói quen tự làm bài tập về nhà sau khi uống một cốc nước và ăn nhẹ mà không cần người lớn nhắc nhở. Thỉnh thoảng khi tôi bảo con ăn tối trước, con rất miễn cưỡng và khăng khăng đòi hoàn thành bài tập trước. Có thể là do con đã trưởng thành hơn, nhưng nền tảng thói quen được hình thành trong 3 năm đầu đời cũng góp phần rất lớn.
- Cha mẹ không thể “khoán trắng” việc học của con cho nhà trường
Trường học không thể thay thế được cha mẹ, việc giao phó bài tập cũng không hề đơn giản và hoàn hảo; trên đời không có bữa trưa miễn phí, cũng không có hiệu quả học tập đến một cách dễ dàng! Với bài tập của con, là cha mẹ, chúng ta phải dành nhiều tâm huyết hơn.
Giáo dục nhân cách không thể phó thác hết cho nhà trường. Cha mẹ cần kỷ luật và uốn nắn con đúng lúc ngay từ trong gia đình.
Đừng quá mê tín vào trường danh tiếng – điểm số và giải thưởng chỉ là nhất thời. Điều quan trọng hơn là con phát triển được các giá trị đúng đắn và biết chủ động học tập ngay từ nhỏ.
Lòng can đảm trong giáo dục chính là sự kiên trì với “kỷ luật”. Đây có thể là phần khó khăn nhất, nhưng cũng là nền tảng vững chắc nhất của giáo dục.
Một khảo sát tại Anh cho thấy, công việc làm mẹ tương đương mức lương 3,77 triệu Đài tệ (khoảng 3 tỷ đồng Việt Nam) mỗi năm. Người mẹ chăm sóc con vì tình yêu thương, không mong sự đền đáp, nhưng kết quả này vẫn khiến các bà mẹ thấy được giá trị to lớn của mình.
Giáo viên mẫu giáo hay dạy thêm cũng là con người – có người tốt, có người chưa tốt. Nếu đủ quan tâm, các bà mẹ hoàn toàn có thể tự tin làm “giáo viên tại gia” cho con mình.
Trúc Nhi biên dịch
Theo Aboluowang
Xem thêm
Từ khóa rèn tính tự giác
