Từ xa xưa, con người đã sống theo nhóm, cần có các hoạt động xã hội để duy trì mối quan hệ giữa các cá nhân và kỹ năng xã hội. Bản thân các hoạt động xã hội cũng có lợi cho sức khỏe. Nghiên cứu gần đây cho thấy giao lưu cũng có thể làm chậm quá trình lão hóa. Nói cách khác, cách bạn kết bạn hiện tại có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn trong tương lai.

shutterstock 2052368663 scaled
Nghiên cứu cho thấy giao lưu có thể làm chậm quá trình lão hóa. (Ảnh: Một nhóm người cao tuổi đang khiêu vũ.) (Shutterstock)

James Goodwin, giáo sư thỉnh giảng về sinh lý học lão hóa tại Đại học Loughborough ở Anh, đã viết trong một bài báo trên The Conversation rằng nếu chúng ta có thể làm chậm quá trình lão hóa, chúng ta có thể trì hoãn hoặc rút ngắn thời gian phát triển các bệnh liên quan đến tuổi tác. Điều này sẽ cho phép chúng ta sống lâu hơn, khỏe mạnh hơn và cảm thấy trẻ trung và tốt hơn về tổng thể.

Ông Goodwin chỉ ra một nghiên cứu mới được công bố của Hoa Kỳ cho thấy một trong những yếu tố đáng ngạc nhiên nhất ảnh hưởng đến quá trình lão hóa chính là đời sống xã hội của chúng ta, cho thấy việc duy trì kết nối với người khác có thể làm chậm quá trình lão hóa.

Trong nghiên cứu trên hơn 2.000 người lớn, các nhà nghiên cứu đã kiểm tra sức mạnh và tính nhất quán trong các mối quan hệ xã hội của những người tham gia – chẳng hạn như mối quan hệ gia đình, sự tham gia vào các nhóm xã hội hoặc tôn giáo, sự hỗ trợ về mặt tình cảm và mức độ tích cực của họ trong cộng đồng.

Các nhà nghiên cứu đã đưa ra một biện pháp gọi là lợi thế xã hội tích lũy (CSA) để đánh giá các mối quan hệ xã hội và sự hỗ trợ của người tham gia, một bước tiến vì hầu hết các nghiên cứu trước đây chỉ tập trung vào một yếu tố duy nhất, chẳng hạn như hôn nhân hoặc tình bạn.

Sau đó, các nhà nghiên cứu so sánh CSA với các dấu hiệu lão hóa khác nhau. Họ xem xét tuổi sinh học của người tham gia (dựa trên những thay đổi trong DNA), mức độ viêm nhiễm khắp cơ thể và sự biến động của các hormone liên quan đến căng thẳng như cortisol và adrenaline.

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người có kết nối xã hội mạnh mẽ hơn có xu hướng lão hóa chậm hơn về mặt sinh học và có mức độ viêm nhiễm thấp hơn. Tuy nhiên, không có mối tương quan đáng kể nào giữa đời sống xã hội và phản ứng căng thẳng ngắn hạn. Các nhà nghiên cứu cho rằng điều này có thể đơn giản là do những phản ứng này khó đo lường hơn.

Ông Goodwin cho biết nghiên cứu này bổ sung thêm bằng chứng ngày càng tăng về mối liên hệ chặt chẽ giữa các mối quan hệ xã hội và quá trình lão hóa, nhưng có lẽ chúng ta không nên quá ngạc nhiên, vì con người đã sống theo nhóm trong hàng trăm nghìn năm.

Đối với tổ tiên xa xưa của chúng ta, việc thuộc về một nhóm không chỉ là tình bạn; nó còn là chìa khóa để sinh tồn. Làm việc cùng nhau giúp chúng ta an toàn hơn, tìm kiếm thức ăn và duy trì sức khỏe. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi chúng ta kết nối xã hội, chúng ta cũng khỏe mạnh hơn về mặt thể chất.

Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng địa vị xã hội có liên quan đến sự chênh lệch lớn hơn. Những người có trình độ học vấn cao hơn, thu nhập cao hơn hoặc thuộc một số nhóm dân tộc nhất định có xu hướng lão hóa chậm hơn và có mức độ viêm nhiễm thấp hơn. Điều này cho thấy môi trường xã hội và kinh tế của chúng ta ảnh hưởng đến quá trình lão hóa.

Ông Goodwin cho biết dường như có hai cách tiếp cận để giải quyết vấn đề này. Thứ nhất, chúng ta cần các chính sách xã hội giúp giảm nghèo, cải thiện giáo dục và cơ hội, vì những yếu tố này rõ ràng ảnh hưởng đến sức khỏe và quá trình lão hóa.

Thứ hai, bản thân chúng ta có một mức độ tự chủ nhất định và việc củng cố đời sống xã hội của mình – duy trì kết nối, hỗ trợ lẫn nhau và tham gia tích cực – cũng có thể mang lại tác động tích cực.

Ông kết luận rằng, như nghiên cứu này cho thấy, việc kết hợp nghiên cứu từ hai lĩnh vực, khoa học xã hội và di truyền, không chỉ giúp chúng ta hiểu cách chúng ta già đi mà còn giúp chúng ta già đi một cách tốt hơn.