Vì sao rửa tay bằng xà phòng ngừa bệnh tốt hơn nhiều so với nước rửa tay khô?

Trong bối cảnh sự bùng phát của virus corona, dường như mọi người đã quên rằng xà phòng và nước là cách phòng chống bệnh tật tốt nhất của chúng ta.

Elizabeth Scott, chuyên gia về vệ sinh nhà cửa và cộng đồng và giáo sư tại Đại học Simmons, nói rằng: “Hành động đơn giản rửa bằng xà phòng và nước, sau đó lau khô bằng khăn sạch là tiêu chuẩn vàng. Rửa tay bằng xà phòng chính là các hoạt động cơ học giúp cọ sạch vi khuẩn và virus khỏi da. Bước lau khô tay cũng giúp cho da bớt tiếp xúc với các vi khuẩn gây bệnh”. 

Virus corona được lây truyền qua các giọt bắn (do hắt hơi hoặc ho) dính vào các vật dụng thường ngày. Đó có thể là mặt bàn, máy tính xách tay, thẻ tín dụng, tay nắm cửa… Virus có thể sống trên bề mặt đó hàng giờ mỗi ngày. Nếu chạm phải giọt nước có vi khuẩn đó rồi đưa lên mặt, bạn có thể bị nhiễm bệnh.

Tác nhân gây bệnh được bọc trong một lớp vỏ lipid hoặc lớp mỡ. Xà phòng giúp tiêu diệt lớp mỡ đó, khiến virus không có khả năng lây nhiễm cho bạn. Rửa tay cũng có thể loại bỏ mầm bệnh khỏi tay bẩn. Xà phòng chứa các chất giống như chất béo được gọi là amphiphiles, tương tự như lipid trong vỏ bọc của virus. Các chất lưỡng tính này cạnh tranh với các lipit trong vỏ bọc virus và vô hiệu hóa virus. Xà phòng dạng bánh và xà phòng dạng lỏng có hiệu quả như nhau. Nhưng bạn chỉ nên dùng dạng bánh ở nhà và tránh sử dụng nếu bị nhiễm trùng da.

Nước rửa tay khô có nồng độ cồn lớn hơn 62% nên cũng có thể phá hủy các màng lipid này. Nhưng chúng không hiệu quả đối với các loại virus không có vỏ bọc như norovirus và rhovovirus (là những biến thể của cảm lạnh thông thường). Thêm vào đó, khi dùng nước rửa tay khô chúng ta không kỳ cọ tay tạo ra ma sát lớn để loại bỏ vi khuẩn như khi dùng xà phòng. 

Theo Christopher Friese, giáo sư điều dưỡng, quản lý y tế và chính sách tại Đại học Michigan, khi dùng nước rửa tay khô, mọi người phải chú ý 3 điểm: Loại nước đó phải có nồng độ cồn đủ cao để mang lại hiệu quả khử trùng, khi rửa phải đảm bảo nước phủ ra khắp bàn tay và mu bàn tay, có thể xảy ra dị ứng. Tất nhiên bạn phải tính đến trường hợp kích ứng khi liên tục chà một thứ gì đó có nồng độ cồn trên 60% vào da. Nước rửa tay khô được sử dụng phổ biến trong bệnh viện, viện dưỡng lão và trường học. Các bác sĩ thường bảo bệnh nhân của mình mang theo nước rửa tay khô phòng khi không thể vào bồn rửa.

Khi rửa tay, bạn sử dụng nước nóng hay lạnh không thành vấn đề, và cũng không có thêm lợi ích nào khi bạn dùng xà phòng được ghi thêm công dụng “kháng khuẩn”. Vào tháng 9 năm 2016, FDA đã phải đưa ra thông báo rằng 19 thành phần thường được bán trong xà phòng chống vi khuẩn không có lợi ích gì nổi trội và không được phép bán nữa. Bạn chỉ cần rửa tay sạch sẽ với các loại xà phòng thông thường. Một lưu ý nhỏ khác là rửa tay với nước không cũng không đủ sạch. Các chất có trong xà phòng giúp tách vi khuẩn ra khỏi da, mọi người còn có xu hướng cọ tay kỹ hơn để rửa chất nhờn. Để rửa tay đúng cách, bạn cần dùng xà phòng và nước, chà trong ít nhất 20 giây theo các bước sau:

1: Làm ướt bàn tay, lấy 3 – 5ml dung dịch rửa tay hoặc chà bánh xà phòng lên lòng và mu hai bàn tay. Xoa hai lòng bàn tay vào nhau cho xà phòng dàn đều.

2: Đặt lòng và các ngón của bàn tay này lên mu bàn tay kia và chà sạch mu bàn tay và kẽ các ngón tay (từng bên).

3: Đặt lòng hai bàn tay vào nhau, chà sạch lòng bàn tay và kẽ ngón tay. 

4: Móc hai bàn tay vào nhau và chà sạch khe các ngón tay, các ngón tay.

5: Dùng lòng bàn tay này xoay và chà sạch các ngón tay bàn tay kia và ngược lại. 

6: Chụm đầu các ngón tay của bàn tay này và chà sạch đầu các ngón tay vào lòng bàn tay kia và ngược lại. Rửa sạch tay dưới vòi nước, sau đó dùng khăn sạch thấm khô tay.

Minh Minh

Xem thêm: