Làm sao tính được nửa tỷ động vật đã chết do cháy rừng ở Úc?

Theo số liệu ước tính từ một báo cáo được công bố rộng rãi, có gần nửa tỷ (480 triệu) động vật đã thiệt mạng trong các vụ cháy rừng diễn ra tại Úc. Làm sao người ta tính ra được con số này?

Đây là con số được công bố bởi Giáo sư người Úc Chris Dickman, chuyên gia về đa dạng sinh học tại Đại học Sydney.

Ông đã đưa ra lời giải thích về cách thức mà mình có được số liệu trên, trong đó chủ yếu đề cập đến những loài động vật có thể sống sót sau các vụ cháy rừng.

Con số trên được tính toán dựa theo một báo cáo vào năm 2007 (mà GS. Chris Dickman là đồng tác giả) gửi Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF) về tác động của việc phát quang đất đối với động vật hoang dã ở bang New South Wales (Úc).

Người ta ước tính rằng có trung bình 17,5 động vật có vú, 20,7 con chim và 129,5 con bò sát trên diện tích 1 ha đất (10.000m²). Tuy nhiên các loài khác như ếch, dơi, côn trùng… chưa được tính đến. Nước Úc có hệ động vật rất phong phú lên tới hơn 300 loài bản địa.

Sau đó, các nhà khoa học đã nhân số lượng động vật với diện tích đất bị hỏa hoạn.

Theo lời giải thích này, con số ước tính là rất dè dặt, và số tử vong thật có thể cao hơn nhiều.

Giáo sư Dickman cho biết: “Chúng tôi ước tính rằng nếu chỉ tính riêng 3 triệu ha đất bị thiêu rụi ở bang New South Wales trong khoảng 10 ngày trước đó, thì có chừng 480 triệu động vật có vú, chim và loài bò sát đã bị ảnh hưởng bởi đám cháy.”

“Tất nhiên, những loài động vật lớn, như chuột túi hay đà điểu Úc (Emu) và một số loài chim sẽ có thể thoát khỏi đám cháy khi lửa đến gần,” ông phát biểu trên chương trình BBC Breakfast.

“Theo tôi, những đối tượng gặp nguy hiểm là các loài ít di chuyển và phụ thuộc vào khu rừng để sinh tồn.”

Tuy nhiên, ông cũng nói thêm rằng có nhiều loài sống sót sau vụ cháy rừng nhưng cũng không tồn tại được lâu sau đó bởi thiếu thức ăn hoặc nơi trú ẩn.

>> Úc: Bầu trời chuyển đỏ khi bão lửa tới gần thị trấn ven biển

Colin Beale, nhà sinh thái học từ Đại học York (Canada) cho biết trên chương trình Reality Check của BBC rằng thông tin nửa tỷ động vật thiệt mạng có thể đã bị cường điệu hóa.

Ông cho hay: “Ở khu vực châu Phi nơi tôi làm việc, tôi khá chắc chắn rằng có rất ít loài chim chết do hỏa hoạn. Chúng chắc chắn có khả năng bay khỏi đám cháy, và điều tương tự cũng diễn ra ở Úc.”

Có đôi điều cần xem xét với những số liệu này. Trước tiên, đây mới chỉ là ước tính thiệt hại xảy ra ở bang New South Wales, trong khi đám cháy đã lan sang khu vực tiểu bang Victoria, Úc.

3 loài bị ảnh hưởng rõ nhất là Kangaroo, cừu và gấu Koala, với nhiều bức ảnh cho thấy những thi thể cháy đen của chúng.

Ngoài ra, con số 3 triệu ha cũng không còn chuẩn xác nữa bởi đám cháy đã lan rộng kể từ đó đến nay. Do đó, xem ra đã có nhiều loài động vật bị ảnh hưởng từ đám cháy hơn con số ước tính.

Tuy nhiên, đây cũng chỉ là số liệu ước tính. Trên thực tế, số liệu về số lượng các loài bò sát (chiếm 3/4 số lượng động vật theo ước tính) cũng không hoàn toàn chính xác.

“Không có ước tính mật độ của một số loài động vật, vì vậy người ta phải căn cứ vào mật độ đã biết của các loài khác để xác định,” Tom Oliver, giáo sư sinh thái học ứng dụng tại Đại học Reading (Vương quốc Anh), cho biết trên chương trình Reality Check của BBC.

“Đối với các loài bò sát, không có ước tính mật độ của từng loài riêng lẻ, chỉ có ước tính từ một nghiên cứu duy nhất (do Ehmann và Cogger tiến hành vào năm 1985), trong đó ước tính 10 cá thể/loài/1 ha.”

Colin Beale cho biết thêm: “Mặc dù rất khó để ước tính những loài bò sát có thể tồn tại và sống tốt sau các vụ cháy, tại các khu vực tương tự ở Úc, phần lớn những loài bò sát sống dưới mặt đất.”

“Đất là một chất cách nhiệt rất tốt và các loài bò sát đào hang có thể sống sót trong môi trường này, ngay cả khi diễn ra những đám cháy dữ dội.”

“Không hẳn là phần lớn các động vật bị ảnh hưởng bởi đám cháy đều thiệt mạng, tuy nhiên chúng tôi vẫn thắc mắc liệu chúng có thể sống sót được lâu hay không.”

Dù các nhà khoa học vẫn đang tranh luận, nhưng điều có thể chắc chắn là: con số động vật bị ảnh hưởng là khổng lồ. Và nó vẫn đang tăng lên từng ngày theo những đám cháy lan ra.