Huyệt vị giúp ngăn ngừa kích ứng họng theo mùa và bảo vệ giọng nói

Khánh Ngọc
•
Thứ Bảy, 26/07/2025

Huyệt Thủy đột đặc biệt hữu ích với những người thường xuyên phải dùng giọng nói trong công việc, nhạy cảm với thay đổi thời tiết và mắc các bệnh như hen suyễn.

Nước và dòng năng lượng vận hành theo những quy luật tương đồng một cách kỳ lạ – cùng chuyển động, dẫn truyền và luôn tìm lối đi ít trở ngại nhất. Theo Trung y, khí – nguồn sinh lực thiết yếu của cơ thể cũng hoạt động theo cách tương tự. Khi dòng khí bị tắc nghẽn, cơ thể sẽ bắt đầu xuất hiện vấn đề. Huyệt Thủy đột (ST10), nằm ở vùng cổ, giữ vai trò quan trọng trong việc điều hòa dòng khí. Đằng sau cái tên gọi đầy chất thơ ấy là một công dụng vô cùng thiết thực.

Cánh cổng chiến lược trên dòng chảy của khí

Huyệt Thủy đột lần đầu tiên được ghi chép trong sách “Châm cứu Giáp Ất kinh” (Sách về châm cứu A-B), một trong những cổ y văn Trung Quốc ra đời sớm nhất và có giá trị nhất. Huyệt này thuộc kinh Vị (liên quan đến dạ dày) và còn có tên gọi khác là Thủy Môn – một cách gọi gợi ý về vai trò rộng lớn hơn của nó.

Hãy tưởng tượng kinh Vị như một dòng sông chảy từ đầu xuống. Bây giờ, hãy tưởng tượng luồng nhiệt từ tim gặp dòng nước này. Nếu mất cân bằng, cơ thể có thể rơi vào 1 trong 2 trạng thái: hỏa từ tim quá mạnh sẽ làm khô dòng khí, gây ra các vấn đề về dạ dày hoặc họng, ngược lại, nếu thủy từ dạ dày quá vượng, nó có thể tràn lên tim, gây cảm giác tê dại về cảm xúc hoặc tức ngực.

Huyệt Thủy đột nằm đúng tại điểm giao nhau của 2 luồng năng lượng đó, điều hòa sự tương tác giữa tâm hỏa và vị thủy, duy trì dòng khí hài hòa và lưu thông theo chiều đi xuống.

Ứng dụng thực tiễn với giọng nói, thay đổi thời tiết và đường hô hấp

Huyệt Thủy đột phát huy hiệu quả rõ rệt trong 3 lĩnh vực chính:

Thứ nhất, đây là cứu tinh cho giọng nói. Diễn giả, giáo viên và ca sĩ đều sử dụng huyệt này để làm dịu tình trạng quá tải dây thanh, hỗ trợ hồi phục khi bị khàn tiếng và thậm chí giúp ngăn ngừa mất giọng. Vị trí gần vùng họng khiến huyệt Thủy đột trở thành lựa chọn lý tưởng để giảm viêm cục bộ.
Thứ hai, huyệt này đặc biệt phù hợp với những người nhạy cảm trước sự thay đổi thời tiết. Nếu bạn thường bị ngứa họng, ho hay rát họng trong các giai đoạn chuyển mùa, huyệt Thủy đột có thể giúp ổn định hàng rào năng lượng của cơ thể, từ đó giảm thiểu các triệu chứng khó chịu.
Thứ ba, huyệt này hỗ trợ hiệu quả giảm đau trong các trường hợp sưng họng và hen suyễn, rất hữu ích đối với những người gặp vấn đề nghiêm trọng hơn về đường hô hấp.

Vai trò trong hồi phục sau phẫu thuật họng

Dù các cổ y văn đã ca ngợi vai trò điều hòa của huyệt Thủy đột, nghiên cứu hiện đại ngày nay mới bắt đầu chứng minh rõ ràng hiệu quả thực tiễn của huyệt này.

Một nghiên cứu lâm sàng đã khảo sát xem liệu phương pháp điện châm xuyên da (TCEA) tại một số huyệt – bao gồm cả huyệt Thủy đột (ST10) có thể làm giảm phản ứng căng thẳng của cơ thể sau khi bệnh nhân được rút ống thở sau phẫu thuật hay không.

Kết quả cho thấy, nhóm được TCEA có mức tăng nhịp tim, huyết áp và hormone căng thẳng thấp hơn đáng kể so với nhóm đối chứng. Đáng chú ý hơn, họ cũng gặp ít biến chứng hô hấp hơn, chẳng hạn như ho hay khó chịu vùng họng.

Cách xác định và kích thích huyệt Thủy đột

Để xác định huyệt Thủy đột, hãy xoay đầu sang một bên và tìm bó cơ nổi rõ chạy từ sau tai đến xương đòn – đó là cơ ức đòn chũm.

Xác định 2 điểm trên cơ ức đòn chũm: Một điểm ngang với điểm giữa của yết hầu, một điểm tiếp giáp với xương đòn. Huyệt Thủy đột nằm chính giữa 2 điểm đó, ngay ở bờ trước của bó cơ. Ấn nhẹ xung quanh khu vực đó để tìm điểm nhạy cảm hoặc hơi đau – đó chính là huyệt Thủy đột.

Đây là huyệt đối xứng 2 bên, nghĩa là mỗi bên cổ có 1 huyệt.

Cách kích hoạt huyệt Thủy đột đơn giản và an toàn

Ấn bằng ngón tay: Dùng đầu ngón tay ấn mạnh trong 3 đến 5 giây, sau đó thả lỏng trong 3 giây. Lặp lại trong 1 đến 3 phút cho mỗi bên cổ.
Xoa bóp theo hướng khí: Dùng ngón trỏ hoặc ngón cái xoa nhẹ theo chiều đi xuống của cơ, thuận theo hướng chảy của khí trong 1 đến 3 phút mỗi bên.
Dán cao thảo dược: Dán qua đêm để hỗ trợ phục hồi vùng họng.
Kỹ thuật nâng cao: Châm cứu hoặc cứu ngải (liệu pháp nhiệt nhẹ bằng ngải cứu khô) do chuyên gia được đào tạo thực hiện.

Lưu ý: Chỉ tác động một bên mỗi lần.

Do vị trí của huyệt Thủy đột gần đường thở, tuyệt đối không nên kích thích cả 2 bên cùng lúc. Việc này có thể gây ho hoặc cảm giác khó chịu. Luôn thực hiện từng bên một và tránh sử dụng huyệt này nếu bạn đang bị chấn thương cổ hoặc mô bị viêm. Với làn da nhạy cảm, nên chọn các loại cao dán thảo dược dịu nhẹ, có thành phần tự nhiên.

Huyệt vị phòng ngừa hiệu quả

Trong khi một số huyệt đặc biệt hữu hiệu trong tình huống cấp tính thì huyệt Thủy đột giống như một công cụ bảo dưỡng định kỳ hơn. Huyệt giúp duy trì dòng khí lưu thông nhịp nhàng, hỗ trợ vùng họng trong những giai đoạn hoạt động với cường độ cao và giải quyết các triệu chứng ngay từ đầu trước khi chúng trở nên nghiêm trọng.

Đây là huyệt vị đáng chia sẻ với những ai có nghề nghiệp cần nói nhiều – từ ca sĩ, giáo viên, nhân viên chăm sóc khách hàng cho đến người sắp bước vào một cuộc gọi dài. Dù bạn đang muốn ngăn ngừa ngứa họng theo mùa hay phục hồi giọng nói, huyệt Thủy đột xứng đáng có mặt trong bộ công cụ bấm huyệt của bạn.

Từ khóa hen suyễn giọng nói Đau họng