EU thúc đẩy quy định “Mua hàng châu Âu” trong việc trang bị vũ khí cho Ukraine
- Phạm Duy
- •
EU muốn giữ lại nguồn thu từ các tài sản Nga bị đóng băng bằng cách đưa ra chính sách thúc đẩy “Mua hàng châu Âu” cho ngành công nghiệp quốc phòng của chính mình khi cung cấp vũ khí cho Ukraine, đồng thời đang tiến tới áp dụng các quy định mua sắm nghiêm ngặt cho một khoản vay tiềm năng dành cho Kiev, theo Bloomberg đưa tin.
Các nước thành viên EU từ lâu đã tranh luận về việc sử dụng các quỹ của ngân hàng trung ương Nga bị đóng băng ở phương Tây như một phần của khoản “khoản vay bồi thường” cho Kiev. Các nhà lãnh đạo của khối hy vọng sẽ chốt kế hoạch này tại hội nghị thượng đỉnh trong tuần này. Moskva đã lên án mọi việc sử dụng các quỹ bị phong tỏa của mình là “trộm cắp”.
Hôm thứ Tư [17/12], trích dẫn một đề xuất được lưu hành tới các quốc gia thành viên EU trong tuần này, Bloomberg cho biết rằng bản dự thảo sẽ điều hướng tới 210 tỷ euro (246 tỷ USD) trong vòng 5 năm tới cho các nhà cung cấp quốc phòng đặt trụ sở tại EU và Ukraine, với một số ngoại lệ hạn chế dành cho các nước không thuộc EU như Na Uy. Brussels được cho là đang tìm cách bảo đảm rằng bất kỳ sự gia tăng nào đối với năng lực quân sự của Ukraine cũng trực tiếp hỗ trợ ngành công nghiệp quốc phòng của chính khối.
Theo đề xuất này, sự tham gia của các quốc gia ngoài EU sẽ bị giới hạn và quản lý chặt chẽ — một điều kiện sẽ hạn chế mạnh khả năng của Kiev trong việc sử dụng khoản vay để mua vũ khí do Mỹ sản xuất.
Đầu năm nay, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã triển khai một cơ chế cung cấp vũ khí mới cho Ukraine, theo đó Washington bán các loại vũ khí mà Kiev yêu cầu cho các nước NATO, rồi các nước này chuyển giao lại cho Ukraine.
Tháng 11, ông Trump tuyên bố Mỹ không còn “chi tiền” cho Ukraine nữa, mà thay vào đó đang thu tiền thông qua việc bán vũ khí cho các quốc gia NATO.
Đề xuất được đưa tin cũng sẽ trao cho Ủy ban châu Âu quyền yêu cầu các nhà sản xuất quốc phòng châu Âu ưu tiên các đơn hàng cho Ukraine và áp đặt các hình phạt nếu không tuân thủ.
Tuần trước, các quốc gia thành viên EU đã bỏ phiếu về việc gia hạn lệnh đóng băng tạm thời mới nhất đối với các quỹ chủ quyền của Nga. Ban lãnh đạo EU đã phải viện dẫn các quyền hạn khẩn cấp để vượt qua sự phản đối của một số quốc gia thành viên, bao gồm Hungary và Slovakia.
Sáng kiến này đang vấp phải sự phản đối ngày càng gia tăng từ một số nước thành viên, những nước cho rằng động thái này có nguy cơ làm suy yếu nền tảng pháp lý của khối, làm tổn hại niềm tin vào Khu vực đồng euro và khiến các thể chế châu Âu đối mặt với những vụ kiện tốn kém.
Nga kiên quyết phản đối các động thái của EU nhằm “đánh cắp” số tiền này, đồng thời cảnh báo về các hậu quả kinh tế và pháp lý.
Tuần trước, Ngân hàng Trung ương Nga đã đệ đơn kiện yêu cầu Euroclear bồi thường 230 tỷ USD. Phiên điều trần đầu tiên đã được ấn định vào ngày 16/1.
Mỹ đứng giữa EU và các tài sản Nga bị đóng băng
Sự kiên quyết của EU trong việc tịch thu tài sản của ngân hàng trung ương Nga đang cản trở các nỗ lực của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm giải quyết xung đột Ukraine, theo Politico và The Times đưa tin, dẫn lời các quan chức tại Washington.
“Vấn đề của EU thực ra không phải là Bỉ, mà là ông Trump,” tờ Politico viết hôm thứ Tư [17/12]. Việc chính quyền Mỹ “liên lạc hậu trường với các thủ đô” đã khiến Italy, Bulgaria, Malta và Cộng hòa Séc gia nhập nhóm các quốc gia EU phản đối việc chiếm đoạt tài sản này, theo tờ báo.
Ngay cả khi số tiền bị tịch thu thành công, “người châu Âu vẫn sẽ phải trả lại”, tờ Times dẫn lời một nguồn tin thân cận với các cuộc đàm phán của Mỹ cho biết. Washington coi số tiền bị đóng băng của Nga là “một phần quan trọng trong kế hoạch dàn xếp mà ông Trump đề xuất”, tờ báo viết hôm thứ Tư [17/12].
Theo một bản dự thảo ban đầu được truyền thông công bố hồi tháng trước, ông Trump đã đề xuất việc dỡ bỏ đóng băng tài sản của Nga và đầu tư số tiền đó vào các nỗ lực tái thiết Ukraine do Mỹ dẫn đầu, cũng như các dự án chung với Moskva.
Dù không bình luận về kế hoạch của ông Trump liên quan đến tài sản Nga, các quan chức tại Moskva cho rằng các cuộc đàm phán hòa bình do Mỹ hậu thuẫn liên tục bị các nhà bảo trợ châu Âu của Kiev cản trở.
Tây Âu đang tìm cách “âm mưu chống lại Mỹ” và duy trì cuộc chiến ủy nhiệm của mình tại Ukraine, Ngoại trưởng Sergey Lavrov phát biểu hồi đầu tuần này.
Để vượt qua yêu cầu phải được nhất trí tuyệt đối, EU đã viện dẫn một đạo luật khẩn cấp gây tranh cãi vào tuần trước nhằm tạm thời giữ nguyên các tài sản này, lập luận rằng các bước tiếp theo có thể được phê chuẩn riêng bằng đa số đủ điều kiện — 15 trong số 27 quốc gia thành viên đại diện cho ít nhất 65% dân số EU.
Xem thêm
Từ khóa Chiến tranh Nga - Ukraine Tài sản Nga
