Nhiều dự luật ở California gây bất mãn cho phụ huynh, tác động đến giáo dục nhà trường

Lý Mai
•
Chủ Nhật, 12/10/2025

Những năm gần đây, số lượng học sinh ghi danh tại các trường công lập ở California đang giảm sút. Ông Larry Sands – Chủ tịch tổ chức phi lợi nhuận, phi đảng phái “Mạng lưới Trao quyền cho Giáo viên California” (California Teachers Empowerment Network, CTEN) – cho biết trong một sự kiện cộng đồng rằng một số dự luật tại California khiến phụ huynh và học sinh muốn rời bỏ trường công, đồng thời cũng gây tổn hại cho các trường đặc cách.

r shutterstock 388667410 — (Ảnh minh họa: Shutterstock)

Theo một báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Chính sách California (CPC), trong 10 năm qua, số học sinh ghi danh ở trường công lập đã giảm tại 45 trong số 58 quận của tiểu bang, tổng số học sinh trường công trên toàn bang giảm 762.000 em. Ông Sands cho biết có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, nhưng lý do quan trọng và lớn nhất có lẽ là sự bất mãn của phụ huynh.

Ông Sands bắt đầu sự nghiệp giảng dạy năm 1971 tại New York và giảng dạy tại Khu học chánh Hợp nhất Los Angeles từ năm 1985. CTEN được thành lập năm 2006, ông đảm nhận vị trí chủ tịch sau khi nghỉ hưu năm 2009. Tổ chức này cung cấp cho giáo viên những thông tin mà họ không thể nhận được từ học khu và công đoàn. Nhận thấy rằng phụ huynh, người đóng thuế và công chúng thường xuyên nhận được thông tin sai lệch từ truyền thông chính thống, từ năm 2011, CTEN mở rộng sứ mệnh, hỗ trợ công chúng hiểu rõ các vấn đề giáo dục hiện nay.

Dự luật AB1955 (năm 2024)

Dự luật này do Dân biểu Chris Ward (khu vực 78 – San Diego) và Nhóm lập pháp chuyển giới California đề xuất. Có 14 nghị sĩ Dân chủ cùng ký tên đồng bảo trợ, được thông qua với tỷ lệ 29:8 (3 người vắng mặt) ở Thượng viện và 61:16 (2 người vắng mặt) ở Hạ viện. Sau khi Thống đốc ký, luật sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2025.

Ông Sands nói: “Tôi tin rằng hầu hết mọi người đều biết về nó, đạo luật khủng khiếp này ngăn cản học khu và nhân viên nhà trường tiết lộ cho phụ huynh thông tin về sự thay đổi giới tính (nhận dạng) của con em họ, trong khi các tiểu bang khác không có đạo luật như vậy.”

Tên đầy đủ của AB1955 là “Đạo luật Hỗ trợ Tương lai Học thuật và Nhà giáo cho Thanh thiếu niên ngày nay” (Support Academic Futures and Educators for Today’s Youth Act). Ông Sands nhận xét ông thích tên của dự luật, nhưng tiếc rằng nó không liên quan đến học thuật, mà lại rõ ràng cấm nhà trường chia sẻ thông tin của học sinh với phụ huynh. Một số dự luật ở California có tên rất dễ gây nhầm lẫn.

AB1955 cấm nhà trường thông báo cho phụ huynh khi học sinh sử dụng tên hoặc đại từ khác với giới tính sinh học, sử dụng nhà vệ sinh hoặc phòng thay đồ, hoặc tham gia các hoạt động không phù hợp với giới tính sinh học. Luật này cũng bãi bỏ các chính sách thông báo phụ huynh mà hơn 10 học khu hoặc hội đồng giáo dục tại California đã đưa ra trước đó.

Ngay sau khi dự luật được thông qua ở lưỡng viện, tỷ phú Elon Musk đã tuyên bố chuyển trụ sở SpaceX từ California sang Texas, vì luật này cùng nhiều luật khác trước đó “gây tổn hại cho gia đình và doanh nghiệp.”

Dự luật AB495 (năm 2025)

AB495, có tên “Đạo luật Kế hoạch Ứng phó Gia đình năm 2025” (Family Preparedness Plan Act of 2025), do Dân biểu Celeste Rodriguez (khu vực 43) soạn thảo, cùng với 22 nghị sĩ Dân chủ đồng bảo trợ. Dự luật đã được thông qua với tỷ lệ 29:10 tại Thượng viện và 60:20 tại Hạ viện, hiện đang chờ Thống đốc ký.

Ông Sands cho biết dự luật tuy nói là nhằm cung cấp giải pháp đầy cảm thông cho các gia đình nhập cư bị chia cắt đột ngột, “tuy nhiên, các nhà phê bình – bao gồm luật sư, tổ chức bảo vệ quyền phụ huynh và các nhóm bảo vệ quyền giám hộ hợp pháp – nói rằng AB495 tước bỏ quyền của cha mẹ và tạo ra kẽ hở pháp lý, khiến việc bắt cóc trẻ em trở nên dễ dàng hơn.”

“Có người nói đây là một ‘dự luật mơ mộng’, không có kiểm tra lý lịch, không có điều tra phúc lợi, không có giám sát tòa án, không có xác minh thủ tục – chỉ cần một tờ giấy tùy thân là có thể đưa trẻ đi mà không phải chịu trách nhiệm gì,” ông nói. “Điều này chẳng khác nào bắt cóc.”

AB495 mở rộng định nghĩa “người thân” để bao gồm tất cả người lớn có quan hệ huyết thống, nhận con nuôi, hoặc quan hệ thông gia trong vòng 5 đời với trẻ. Tất cả cha mẹ kế, anh chị em kế, cũng như người có quan hệ họ hàng qua đời ông bà, cụ kỵ (dù mối quan hệ hôn nhân đã kết thúc do ly hôn hoặc tử vong), đều được xem là người thân. Dự luật nhằm tạo điều kiện chăm sóc trẻ khi cha mẹ hoặc người giám hộ bị giam giữ, nhập viện, điều động quân sự hoặc các tình huống tương tự.

Thứ Năm tuần trước (ngày 2/10), bà Rodriguez tổ chức họp báo tại Los Angeles cùng hàng chục nhà vận động quyền trẻ em và người đại diện cộng đồng nhập cư, kêu gọi Thống đốc Newsom nhanh chóng ký thành luật. Nếu được ký, luật sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

Ý kiến ủng hộ dự luật cho rằng California có 10,6 triệu người nhập cư, gần một nửa trẻ em có ít nhất một phụ huynh là người nhập cư. Khi cha mẹ nhập cư (không hợp pháp) bị giam giữ hoặc trục xuất, trẻ em có thể mất quyền đi học, khám chữa bệnh và nơi ở ổn định.

Bản ý kiến cũng viết rằng “vì các chính sách nhập cư của Tổng thống Trump, nhiều gia đình đã bị chia cắt”, nên cần “tạo điều kiện sống ổn định và giảm tổn thương thời thơ ấu”. Dự luật nhằm bảo vệ học sinh khỏi ảnh hưởng từ cha mẹ và bảo đảm được chăm sóc.

Các nhóm phản đối, gồm Ủy ban Gia đình California, Trung tâm Luật và Chính sách Quốc gia, Tổ chức Bảo vệ Trẻ em, Tổ chức Phụ nữ Hoa Kỳ Quan tâm, Viện Nghiên cứu Tư pháp Thái Bình Dương và 32 cá nhân, chỉ ra rằng:

“Định nghĩa rộng về ‘người thân’ gần như bao gồm bất kỳ ai… Họ có thể ghi danh nhập học cho trẻ, đưa ra quyết định y tế mà không cần giám sát của tòa án hay điều tra lý lịch – điều này thực sự mở đường cho lạm dụng và buôn bán trẻ em.” Các bậc phụ huynh rất lo lắng con em mình có thể bị người khác đưa đi khỏi trường học.

Các nhà phản đối cũng cho biết: “AB495 còn quy định hồ sơ giám hộ chung phải được giữ bí mật, điều này khiến công chúng không thể giám sát và cản trở lực lượng thực thi pháp luật cùng các cơ quan xã hội phát hiện lạm dụng.” Họ cho rằng có nhiều cách để giúp đỡ các gia đình nhập cư mà không cần phải chuyển giao quyền của phụ huynh cho bên thứ ba với định nghĩa mơ hồ.

Dự luật AB230 (năm 2023)

AB230, tên gọi “Sản phẩm kinh nguyệt: Đạo luật Bình đẳng Kinh nguyệt Toàn dân năm 2021” (Menstrual products: Menstrual Equity for All Act of 2021), do 16 nghị sĩ Dân chủ đề xuất và được thông qua với tỷ lệ 32:0 (8 người vắng mặt) ở Thượng viện và 77:0 (3 người vắng mặt) ở Hạ viện, sau đó được Thống đốc ký ban hành.

Dự luật yêu cầu cung cấp miễn phí sản phẩm vệ sinh phụ nữ như băng vệ sinh, tampon… cho học sinh từ lớp 3 đến lớp 12 tại tất cả các trường công lập ở California. “

Tất cả nhà vệ sinh đều phải có, và từ năm 2024, chương trình này được mở rộng sang toàn bộ nhà vệ sinh nam và nhà vệ sinh không phân biệt giới tính trong trường học.” Ông Sands cho rằng điều này “thật điên rồ”.

Dự luật AB84 (năm 2025)

Dự luật này có tên “Trách nhiệm giải trình trường học: Văn phòng Tổng thanh tra Giáo dục: Kiểm toán tài chính và hiệu quả trường học: Ủy quyền, giám sát, tài trợ, vận hành, mạng lưới và hợp đồng của trường đặc cách: Hệ thống dữ liệu: Điều tra lý lịch và hợp đồng của nhà thầu cơ quan giáo dục địa phương”. Do 3 nghị sĩ Dân chủ đề xuất, được Hạ viện thông qua với tỷ lệ 43:25 (11 người vắng mặt), hiện đang bị đình lại tại Thượng viện và được liệt kê là dự luật không hoạt động.

Khi nói về dự luật này, ông Sands cho biết: “Chúng tôi từng tham gia vào việc xây dựng dự luật, nhưng giờ nghĩ lại, nó sẽ chuyển hàng triệu đô la khỏi các trường đặc cách, và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến giáo dục kết hợp, giáo dục trực tuyến và giáo dục tại nhà.”

Theo Hiệp hội Nhân viên Trường học California – đơn vị khởi xướng dự luật – sau khi phát hiện một số trường đặc cách không giảng dạy tại lớp học có hành vi gian lận, việc thành lập các trường đặc cách loại NCB đã bị tạm dừng. (NCB là trường mà thời gian giảng dạy có giám sát giáo viên có chứng chỉ dưới 80%, và thường phục vụ học sinh có nhu cầu đặc biệt hoặc học sinh thể thao, nghệ thuật.)

Các bên ủng hộ cho rằng có hơn 700.000 học sinh đang học tại các trường đặc cách ở California, nhưng hệ thống kiểm toán, ủy quyền và giám sát tài chính hiện tại không ngăn chặn được gian lận, do đó cần có luật để siết chặt quản lý. Tuy nhiên, các bên phản đối, bao gồm Liên minh Trường Đặc cách California, cho rằng dự luật mang tính trừng phạt, chi phí cao và sẽ hạn chế, gây tổn hại cho các chương trình giáo dục của nhà trường.