Quyết định của Tổng thống Trump sẽ viết lại tình hình chiến tranh Trung Đông

Dương Thiên Tư
•
Thứ Tư, 18/06/2025

Chiến sự Israel và Iran tiếp tục lan rộng đến ngày thứ 6, Tổng thống Mỹ Donald Trump cứng rắn tuyên bố với Iran “không phải tạm dừng chiến, mà là từ bỏ hoàn toàn”. Hiện tại, tâm điểm quân sự tập trung vào cơ sở hạt nhân Fordow được chôn sâu trong lòng núi của Iran, theo báo cáo chỉ có Mỹ sở hữu bom khoan đất “Bunker Buster” (GBU-57) có khả năng phá hủy cơ sở này, và cần sử dụng máy bay ném bom tàng hình B-2 để hoàn thành nhiệm vụ. Nếu ông Trump phê chuẩn sử dụng GBU-57, điều này sẽ tương đương với việc Mỹ trực tiếp tham chiến, quyết định của ông sẽ viết lại cục diện chiến tranh Trung Đông.

Kiểm soát không phận Iran

Israel và Iran đã giao tranh đến ngày thứ 5, cả hai bên không ngừng không kích, tình hình leo thang. Phía Israel chủ yếu tấn công nhiều cơ sở quân sự và chương trình hạt nhân của Iran, trong khi Iran tiến hành hàng trăm vụ tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái vào các thành phố Israel. Theo báo cáo tổng hợp của Reuters và AP, hiện chiến sự đã lan đến Tehran, Isfahan, Natanz và Fordow.

Tổng thống Mỹ Trump tiết lộ rằng Israel đã kiểm soát bầu trời Iran, Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ và tàu sân bay Nimitz đang triển khai hỗ trợ; ông đồng thời kêu gọi toàn bộ cư dân Tehran sơ tán.

Ông Trump cũng cho biết, Mỹ có thể tiêu diệt Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei, nhưng điều đó sẽ không xảy ra – ít nhất là không phải bây giờ.

Ông Trump bất ngờ trở về Mỹ, tọa trấn “phòng tình hình chiến sự” tại Washington

Hôm 17/6 (giờ địa phương), theo nhiều báo cáo từ truyền thông nước ngoài, Tổng thống Trump và các thành viên Hội đồng An ninh Quốc gia của ông đang họp tại “phòng tình hình chiến sự”.

Đây là một khu vực được thiết kế đặc biệt, bảo vệ nghiêm ngặt trong Nhà Trắng, bao gồm một vài phòng họp được trang bị thiết bị liên lạc tiên tiến. Có thể gọi nó là một dạng trung tâm chỉ huy của Mỹ, nơi các nhà lãnh đạo Mỹ và các quan chức quân sự cấp cao có thể họp, thảo luận về các cuộc khủng hoảng trong hoặc ngoài nước.

Văn phòng này được thành lập vào năm 1961 theo lệnh của Tổng thống John F. Kennedy.

Ông Trump đột ngột rời khỏi Hội nghị G7 giữa chừng, tuyên bố “không đàm phán ngừng bắn, chỉ muốn giải quyết triệt để”, nhấn mạnh cuộc khủng hoảng này có thể diễn biến thành một cuộc chiến địa chính trị lớn.

Trước đó có thông tin rằng sau khi đắc cử, ông Trump thậm chí từ chối ký tuyên bố chung G7, và không loại trừ việc âm thầm thúc đẩy khởi động lại thỏa thuận hạt nhân Mỹ – Iran. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng không tham gia vào chiến lược của phía Israel, và cũng chưa phê chuẩn việc “truy sát có chủ đích” nhằm vào Lãnh tụ Iran Khamenei.

Ngoại trưởng Mỹ Rubio và các quan chức quân sự cấp cao cũng trở về Washington trong cùng ngày. Lầu Năm Góc đã điều động tàu sân bay Nimitz hủy chuyến thăm Việt Nam, chuyển hướng đến vùng biển Vịnh Ba Tư; ít nhất 30 máy bay tiếp nhiên liệu đã cất cánh từ lãnh thổ Mỹ hướng đến Đại Tây Dương, chuẩn bị đối phó với khả năng chiến sự mở rộng.

Tổng thống Pháp Macron bày tỏ “có thể hiểu được” việc ông Trump rời G7 sớm, đồng thời tiết lộ rằng ông Trump đang âm thầm thúc đẩy ngừng bắn ở Trung Đông. Ông cho biết, một khi ngừng bắn đạt được kết quả, châu Âu sẽ tham gia vào việc khởi động lại thỏa thuận hạt nhân Iran.

Israel không thể công phá căn cứ hạt nhân Fordow, chiến lược “Bunker Buster” của Mỹ là lối thoát duy nhất

Fordow là cơ sở làm giàu uranium lớn thứ hai của Iran, được xây dựng trong lòng núi gần Qom, với độ sâu dưới lòng đất từ 80–90 mét, được bảo vệ bởi hệ thống phòng không tên lửa. Cấu trúc sâu như vậy khiến các cuộc tấn công thông thường khó đạt hiệu quả.

Mặc dù Israel đã điều động các chiến đấu cơ tiên tiến như F-35 để ném bom Natanz, Isfahan và kho tên lửa, nhưng đối với Fordow thì hoàn toàn vô hiệu.

Báo cáo của IAEA cho thấy: Natanz chịu thiệt hại nặng nề, trong khi Fordow “thiệt hại rất nhẹ hoặc không bị tổn hại”.

Kẻ hủy diệt duy nhất: GBU-57 “Bunker Buster” và máy bay ném bom B-2

Theo phân tích của nhiều phương tiện truyền thông và chuyên gia, trên toàn cầu chỉ có bom GBU-57 Massive Ordnance Penetrator của quân đội Mỹ và máy bay ném bom tàng hình B-2 có khả năng xuyên thủng độ sâu 80–90 mét trong lòng núi.

GBU-57 nặng 13,6 tấn, được thiết kế đặc biệt để xuyên thủng lòng núi, có thể cất cánh từ các sân bay ở Mỹ như căn cứ Whiteman hoặc Fairford ở Anh.
Một quả bom thậm chí không thể phá hủy toàn bộ cơ sở dưới lòng đất, cần nhiều đợt tấn công lặp lại để phá hủy sâu hơn.

Nếu ông Trump phê chuẩn sử dụng GBU-57, điều này sẽ tương đương với việc Mỹ trực tiếp tham chiến, không chỉ có thể gây ra thảm họa hạt nhân tại Fordow mà còn có nguy cơ kích hoạt chiến tranh toàn khu vực.

Ông Trump gây áp lực và cuộc chiến ngoại giao

Vào ngày 17/6, Tổng thống Mỹ Trump đăng bài trên nền tảng mạng xã hội Truth Social, cho biết ông không liên lạc với Iran về bất kỳ hình thức đàm phán hòa bình nào, gọi các tin tức liên quan là “tin giả”. Ông nhấn mạnh, nếu Iran muốn đàm phán, họ biết cách liên lạc với ông, nhưng hiện tại ông không tìm kiếm ngừng bắn mà muốn đạt được “kết quả tốt hơn ngừng bắn”.

Ông nhắc lại rằng Iran lẽ ra nên chấp nhận thỏa thuận hiện có trên bàn đàm phán, “điều này có thể cứu được rất nhiều sinh mạng”. Ngoài ra, sau khi trở về Washington để xử lý tình hình chiến sự, ông Trump trong cuộc phỏng vấn tại Nhà Trắng một lần nữa khẳng định, ông hy vọng Iran sẽ “từ bỏ hoàn toàn” việc phát triển vũ khí hạt nhân, “không phải giảm nhiệt, mà là xóa bỏ”.

Bloomberg đưa tin, Chính phủ Mỹ cho rằng “nếu không có tiến triển rõ ràng trong đàm phán trong vài ngày tới, có thể sẽ phải đối mặt với xung đột quân sự quyết liệt hơn”. Iran hiện đã đưa ra các điều kiện rõ ràng, nhưng phía Mỹ nhấn mạnh không chấp nhận bất kỳ hình thức “đàm phán dưới áp lực vũ khí”.

Phía Mỹ cho biết đã sắp xếp để Phó Tổng thống Vance và đặc phái viên Wytchkov liên lạc với Ngoại trưởng Iran Araghchi, nhằm thúc đẩy “có thể mở ra một cửa sổ ngoại giao trong tuần này”.

Tác động khu vực và toàn cầu

Các cuộc tấn công giữa Israel và Iran đã ảnh hưởng đến mỏ khí đốt South Pars và các cơ sở năng lượng vùng Vịnh, khiến giá dầu toàn cầu tăng vọt trong ngắn hạn. Một số phương tiện truyền thông chỉ ra rằng Iran có thể phong tỏa eo biển Hormuz, điều này sẽ một lần nữa gây xáo động nguồn cung dầu mỏ và khí đốt toàn cầu.

Ngoài việc ném bom lãnh thổ Iran, quân đội Israel còn tiến hành các hoạt động hỗ trợ tại Syria và Lebanon; các đồng minh của Iran như lực lượng Houthi đã tiến hành các cuộc tấn công trả đũa vào các cơ sở hàng hải của Israel.

Các nước như Ấn Độ, Mỹ, Nga, Anh, Đức đều tiến hành sơ tán công dân. Hàng ngàn người nước ngoài được sơ tán tập trung, cho thấy sự cảnh giác cao độ của cộng đồng quốc tế đối với nguy cơ mở rộng chiến tranh ở Trung Đông.

Bộ Ngoại giao Đảng Cộng sản Trung Quốc ngày 17/6 xác nhận đã hỗ trợ một số công dân Trung Quốc sơ tán từ Iran và Israel sang các nước láng giềng, đồng thời đang phối hợp với các đại sứ quán ở nước ngoài để kích hoạt cơ chế bảo hộ lãnh sự.

Thời khắc quyết định đến gần

Tính đến nay, chiến tranh giữa Israel và Iran đã khiến hơn 250 người thiệt mạng trong các cuộc giao tranh trực tiếp, đồng thời làm rung chuyển cục diện chiến lược toàn cầu.