Sau 15 năm thảm họa Fukushima, Nhật mở đường tái khởi động nhà máy hạt nhân lớn nhất thế giới

Bình Minh
•
Thứ Ba, 23/12/2025

Hôm thứ Hai (22/12), Hội đồng tỉnh Niigata của Nhật Bản đã thông qua cuộc bỏ phiếu tín nhiệm, qua đó dỡ bỏ rào cản cuối cùng đối với việc tái khởi động nhà máy điện hạt nhân lớn nhất thế giới — Nhà máy điện hạt nhân Kashiwazaki-Kariwa. Đây được xem là thời khắc then chốt khi Nhật Bản quay trở lại với điện hạt nhân sau gần 15 năm kể từ thảm họa hạt nhân Fukushima.

Nhà máy hạt nhân Fukushima, Nhật Bản. (Nguồn ảnh: Santiherllor/Shutterstock)

Theo Reuters, hôm thứ Hai (22/12), Hội đồng tỉnh Niigata đã thông qua bỏ phiếu tín nhiệm đối với Thống đốc Hideyo Hanazumi. Ông Hanazumi ủng hộ việc tái khởi động Nhà máy điện hạt nhân Kashiwazaki-Kariwa và đã thúc đẩy dự án này trong tháng trước.

Sau cuộc bỏ phiếu, ông Hanazumi nói với báo giới đây là một cột mốc, nhưng không phải là điểm kết thúc. Trong việc bảo đảm an toàn cho người dân tỉnh Niigata, sẽ không bao giờ có điểm dừng.

Nhà máy điện hạt nhân Kashiwazaki-Kariwa nằm cách Tokyo khoảng 220 km về phía tây bắc, là một trong 54 lò phản ứng hạt nhân bị đóng cửa sau trận động đất và sóng thần năm 2011. Trận sóng thần khi đó đã tàn phá nặng nề Nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi, gây ra thảm họa hạt nhân nghiêm trọng nhất kể từ sự cố Chernobyl.

Kể từ đó, nhằm giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu, Nhật Bản đã tái khởi động 14 trong tổng số 33 lò phản ứng đủ điều kiện vận hành. Nhà máy Kashiwazaki-Kariwa sẽ trở thành nhà máy điện hạt nhân đầu tiên thuộc Công ty Điện lực Tokyo (Tepco) được tái khởi động, chính là doanh nghiệp từng vận hành nhà máy Fukushima.

Kashiwazaki-Kariwa gồm 7 lò phản ứng, với tổng công suất 8,2 GW, đủ cấp điện cho vài triệu hộ gia đình. Tepco cân nhắc tái kích hoạt lò phản ứng đầu tiên vào ngày 20/1, công suất 1,36 GW, theo đài truyền hình NHK. Họ dự tính khởi động lò phản ứng nữa cùng công suất vào khoảng năm 2030.

Mặc dù các nghị viên đã bỏ phiếu ủng hộ quyết định của Thống đốc Hanazumi, song ngay cả khi việc tái khởi động điện hạt nhân có thể tạo việc làm và giúp giảm giá điện, vấn đề này vẫn gây chia rẽ.

Trước cuộc bỏ phiếu, một nghị viên phản đối việc tái khởi động điện hạt nhân đã kêu gọi các đồng nghiệp rằng đây đơn thuần là một sự thỏa hiệp chính trị, phớt lờ ý nguyện của người dân Niigata.

Bên ngoài hội trường, khoảng 300 người biểu tình trong giá rét giơ cao biểu ngữ phản đối. Trên các tấm bảng có dòng chữ “Từ chối điện hạt nhân”, “Phản đối tái khởi động nhà máy Kashiwazaki-Kariwa”, “Ủng hộ Fukushima”.

Bà Ayako Oga, 52 tuổi, di cư đến Niigata trong cuộc tháo chạy khỏi thảm họa Fukushima năm 2011. Thời điểm đó, bà sơ tán cùng 160.000 người khác. Bà vẫn đang phải vật lộn với hội chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương từ sự cố Fukushima.

Nhưng với bà Oga, người cùng hòa chung đám đông bên ngoài hội trường hô vang “Đừng bao giờ quên bài học của Fukushima!”, sự hồi sinh của điện hạt nhân là một lời nhắc nhở về những gì đáng sợ từng xảy ra.

“Là một nạn nhân của thảm họa Fukushima, tôi mong không ai, dù ở Nhật Bản hay bất cứ nơi nào trên thế giới, phải chịu đựng sự cố tương tự”, bà Oga nói.

Công ty Điện lực Tokyo đang cân nhắc tái khởi động lò phản ứng đầu tiên trong số 7 lò của nhà máy Kashiwazaki-Kariwa vào ngày 20/1 năm tới.

Tổng công suất phát điện của nhà máy đạt 8,2 gigawatt, đủ cung cấp điện cho hàng triệu hộ gia đình. Dự kiến một lò phản ứng công suất 1,36 gigawatt sẽ được tái khởi động vào năm tới, trong khi một tổ máy khác có công suất tương đương đang chuẩn bị khởi động vào khoảng năm 2030.

Người phát ngôn của Công ty Điện lực Tokyo, ông Masakatsu Takata, cho biết công ty cam kết mạnh mẽ rằng sẽ không bao giờ lặp lại sai lầm trong quá khứ, và bảo đảm người dân tỉnh Niigata không phải trải qua một thảm họa hạt nhân tương tự.

Cổ phiếu của Công ty Điện lực Tokyo đã tăng 2% trong phiên giao dịch trưa tại Tokyo, vượt mức tăng 1,8% của chỉ số Nikkei.

Nhằm giành được sự ủng hộ của người dân tỉnh Niigata, hồi đầu năm, Công ty Điện lực Tokyo đã cam kết đầu tư 100 tỷ yên (tương đương khoảng 641 triệu USD) vào tỉnh này trong vòng 10 năm tới.

Tuy nhiên, một cuộc khảo sát do chính quyền tỉnh công bố vào tháng Mười cho thấy, 60% người dân cho rằng các điều kiện để tái khởi động vẫn chưa chín muồi, và gần 70% bày tỏ lo ngại về việc Công ty Điện lực Tokyo vận hành nhà máy điện hạt nhân.

Ngay cả Thống đốc Niigata, ông Hanazumi, cũng hy vọng Nhật Bản cuối cùng sẽ giảm được sự phụ thuộc vào điện hạt nhân. Tháng trước, ông nói ông mong đợi một thời đại mà chúng ta không còn phải dựa vào những nguồn năng lượng khiến người dân lo lắng.

Cuộc bỏ phiếu hôm thứ Hai (22/12) đã dọn sạch rào cản cuối cùng để Công ty Điện lực Tokyo tái khởi động lò phản ứng đầu tiên. Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản ước tính, chỉ cần một lò phản ứng được tái khởi động cũng có thể giúp nguồn cung điện tại khu vực Tokyo tăng thêm 2%.

Thủ tướng Nhật Bản mới nhậm chức, bà Takaichi Sanae, ủng hộ việc tái khởi động điện hạt nhân nhằm tăng cường an ninh năng lượng và bù đắp chi phí nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch. Những nguồn nhiên liệu này hiện chiếm từ 60% đến 70% tổng sản lượng điện của Nhật Bản.

Năm ngoái, Nhật Bản chi 10.700 tỷ yen (68 tỷ USD) mua khí hóa lỏng tự nhiên (LNG) và than đá, chiếm 1/10 tổng kim ngạch nhập khẩu.

Mặc dù dân số tiếp tục suy giảm, Nhật Bản dự báo nhu cầu năng lượng trong thập kỷ tới sẽ gia tăng do sự bùng nổ của các trung tâm dữ liệu AI tiêu thụ lượng điện khổng lồ.

Để đáp ứng nhu cầu này và thực hiện các cam kết giảm phát thải carbon, Nhật Bản đã đặt mục tiêu đến năm 2040 sẽ nâng tỷ trọng điện hạt nhân trong cơ cấu năng lượng lên 20%, tức tăng gấp đôi so với hiện nay.

Vào tháng Bảy năm nay, Công ty Điện lực Kansai, nhà vận hành điện hạt nhân lớn nhất Nhật Bản, đã thông báo sẽ khởi động công tác khảo sát lò phản ứng tại khu vực phía tây Nhật Bản, đánh dấu lần đầu tiên xây dựng tổ máy hạt nhân mới kể từ sau thảm họa hạt nhân Fukushima.