Biển Đông: Nga ủng hộ Trung Quốc, Philippines xa lánh Mỹ

Hôm thứ Hai (12/9) Trung Quốc và Nga khởi động cuộc tập trận chung 7 ngày, một động thái gắn kết thêm quan hệ hai bên sau khi ông Putin gây bất ngờ công luận khi nói rằng chính phủ của ông ủng hộ TQ trong phán quyết của toà quốc tế.

Ngoài ra, Tổng thống Philippines cũng có những tuyên bố báo hiệu sự thay đổi mạnh trong chính sách về quân sự và biển đảo.

Cuộc tập trận song phương Trung Quốc – Nga diễn ra gần cảng Trạm Giang, ngoài khơi tỉnh Quảng Đông của Trung Quốc sẽ kéo dài đến ngày 19/9.

Một tuyên bố của Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho hay hải quân hai nước sẽ luyện tập bắn đạn thật, nội dung về phòng không chung, chống ngầm, đổ bộ, tấn công chiếm đảo với số lượng khí tài quân sự hùng hậu và hiện đại.

Mặc dù tuyên bố nói cuộc tập trận không nhằm vào bên thứ ba và vị trí ở xa các điểm nóng, song nội dung chiếm đảo vẫn gây ra những quan ngại nhất định đối với các bên có tranh chấp ở Biển Đông, trong đó có Việt Nam.

Việc Trung Quốc tập trận có thể được xem là lời đáp trả cho sức ép quốc tế đòi Trung Quốc phải tuân thủ phán quyết hồi tháng 7 của Tòa Trọng tài quốc tế bác bỏ tính pháp lý của tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông.

Trung Quốc tuyên bố có chủ quyền đối với hơn 80% diện tích biển Đông dựa vào cái gọi là quyền lịch sử mà toà The Hague đã bác bỏ. Tuy nhiên phán quyết này ngày càng có nguy cơ suy yếu.

Bên lề hội nghị G20 tại Hàng Châu hôm 5/9, Tổng thống Nga Putin bất ngờ tuyên bố Nga ủng hộ lập trường của TQ, là không công nhận phán quyết của toà trọng tài.

Ngoài ra chính Philippines, nước đã kiện Trung Quốc mới đây cũng ra các chỉ dấu xa lánh Mỹ, sát lại về phía Nga – Trung hơn.

Hôm 13/9, phát biểu trước các quân nhân Philippines tại một căn cứ không quân, Tổng thống Duterte bác bỏ ý tưởng tuần tra chung với Mỹ ở các khu vực có tranh chấp của Biển Đông:

“Chúng ta sẽ không tham gia bất kỳ một chiến dịch thuộc hải hành hoặc tuần tra biển nào (trên Biển Đông). Tôi sẽ không cho phép bởi vì tôi không muốn đất nước bị lôi kéo vào một hành động thù địch”.

“Chúng ta sẽ không tổ chức tuần tra hoặc  tham gia bất kỳ một chiến dịch tuần tra nào của quân đội ngoại quốc vì tôi không muốn gặp rắc rối… Tôi chỉ muốn tuần tra vùng lãnh hải (12 hải lý) của Philippines mà thôi”. 

Dù không nói rõ thêm, nhưng chuyên gia nhận định rằng ông đã cho thấy ý định hủy bỏ một thỏa thuận giữa Mỹ và Philippines được bộ trưởng Quốc Phòng hai nước công bố vào tháng hồi tháng 4/2016.

Vào thời điểm đó, khi ghé thăm Philippines, bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Ashton Carter đã tiết lộ rằng tàu của Hoa Kỳ đã tiến hành tuần tra trên Biển Đông cùng với Philippines. Ông Gazmin, bộ trưởng Quốc phòng Philippines nhận định rằng sự hiện diện của Mỹ sẽ giúp ngăn chặn các hành vi của Trung Quốc.

Tổng thống Philippines cũng tiết lộ rằng ông đang cân nhắc việc mua vũ khí và thiết bị quân sự từ hai quốc gia đã sẵn sàng cho Manila vay tiền với lãi suất nhẹ trong vòng 25 năm. Dù không nói rõ nhà cung cấp đó là ai, nhưng giới phân tích cho rằng đó là Trung Quốc và Nga. Nếu khả năng này diễn ra, thì đấy sẽ là một thay đổi quan trọng của Philippines, nước từ 50 năm nay, chủ yếu mua vũ khí từ Mỹ.