Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tuyên bố Nga chính thức sáp nhập 4 khu vực lãnh thổ Ukraine trong một buổi lễ đầy hào nhoáng của Điện Kremlin, đồng thời hứa hẹn Moscow sẽ chiến thắng trong “chiến dịch quân sự đặc biệt” chống lại Kyiv.

Embed from Getty Images

Tuyên bố của Tổng thống Nga về việc Nga thôn tính 15% lãnh thổ Ukraine – cuộc sáp nhập lớn nhất ở châu Âu kể từ Thế chiến thứ Hai – đã bị các nước phương Tây và thậm chí nhiều đồng minh thân cận của Nga bác bỏ mạnh mẽ.

Tuyên bố sáp nhập diễn ra khi các lực lượng Nga tại chính một trong bốn khu vực đang được sáp nhập đang bị quân đội Ukraine bao vây.

Trong một trong những bài phát biểu chống Mỹ cứng rắn nhất mà ông đã thực hiện trong hơn hai thập kỷ cầm quyền, TT Putin cho biết ông sẵn sàng tiếp tục cuộc chiến vì một “nước Nga lịch sử vĩ đại hơn nữa” bằng bất kỳ công cụ nào ông có.

Embed from Getty Images

“Sự thật đứng về phía chúng ta. Nước Nga ở cùng chúng ta!” ông Putin nói với giới tinh hoa chính trị của đất nước, vốn đang tập trung phía dưới tại một trong những hội trường lớn nhất của Điện Kremlin để xem nhà lãnh đạo Nga ký văn bản sáp nhập bốn khu vực Ukraine.

Buổi lễ lên đến đỉnh điểm khi nhà lãnh đạo 69 tuổi hô vang “Nước Nga, nước Nga!” khi ông nắm chặt tay bốn quan chức do Nga hậu thuẫn điều hành các khu vực bị sáp nhập, mà Ukraine đang chiến đấu để giành lại.

Embed from Getty Images

Ông Putin nói rằng Nga và bốn khu vực sẽ cùng nhau đánh bại Ukraine.

“Những người sống ở Luhansk, Donetsk, vùng Kherson và vùng Zaporizhzhia sẽ trở thành đồng bào của chúng ta mãi mãi”, ông Putin nói.

“Chúng ta sẽ bảo vệ đất đai của mình bằng tất cả sức mạnh và tất cả các phương tiện của mình”, ông nói và kêu gọi “chế độ Kyiv ngay lập tức chấm dứt các hành động thù địch và quay trở lại bàn đàm phán”.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, phát biểu tại Kyiv sau ông Putin, cho biết ông đã sẵn sàng cho các cuộc đàm phán hòa bình chỉ nếu và khi Nga có Tổng thống mới. Đồng thời, nhà lãnh đạo Ukraine thông báo rằng Ukraine chính thức xin trở thành thành viên nhanh chóng của liên minh quân sự NATO.

4G5AAXKXUVPLXKG5F76THNQAPI
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Thủ tướng Denys Shmyhal và Chủ tịch Quốc hội Ruslan Stefanchuk đưa ra yêu cầu nhanh chóng trở thành thành viên của liên minh quân sự NATO (Ảnh: Văn phòng Tổng thống Ukraine)

TT Zelensky và phương Tây đã lên án các cuộc trưng cầu dân ý mà Moscow tổ chức ở 4 khu vực của Ukraine là trò giả mạo bất hợp pháp, trong khi vài chục người Ukraine được Reuters phỏng vấn trong tuần trước nói rằng chỉ những người mà họ mô tả là “cộng tác viên Nga” đã bỏ phiếu, với hầu hết dân chúng đều tẩy chay.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã lên án điều mà ông gọi là “nỗ lực gian lận” của Nga nhằm sáp nhập lãnh thổ Ukraine có chủ quyền. Theo ông Biden, đây là hành vi vi phạm rõ ràng luật pháp quốc tế và cho biết các lệnh trừng phạt mới của Mỹ sẽ gây tổn hại cho những người ủng hộ chính trị hoặc kinh tế cho hành động thôn tính này.

Các lực lượng Nga bị bao vây

Tại khu vực Donetsk của Ukraine, lực lượng đồn trú của Nga tại thị trấn Lyman đang ở trong tình thế nghiêm trọng vào thứ Sáu, với các báo cáo từ cả hai phía cho biết họ gần như đã bị quân Ukraine bao vây.

Cuộc bao vây có thể mở ra cho các lực lượng Ukraine một con đường rộng mở để chiếm thêm lãnh thổ ở các tỉnh Luhansk và Donetsk.

Nhà lãnh đạo thân Nga ở Donetsk thừa nhận quân đội đã mất hoàn toàn quyền kiểm soát Yampil và Dobryshev, những ngôi làng ở phía bắc và phía đông thành phố Lyman.

Quân đội Ukraine cho biết họ đang giữ kín thông tin chi tiết về tình hình trên chiến trường cho đến khi khu vực này được ổn định, nhưng một chiến dịch đang được tiến hành để bao vây các lực lượng Nga.

Đánh bom đoàn xe dân sự, 25 người chết

Sự tàn khốc của cuộc chiến ngày càng tăng thêm chỉ vài giờ trước bài phát biểu của ông Putin, khi tên lửa tấn công một đoàn xe ô tô dân sự chuẩn bị băng qua chiến tuyến từ lãnh thổ do Ukraine nắm giữ ở tỉnh Zaporozhzhia.

Reuters nhìn thấy hàng chục thi thể giữa những chiếc xe bị nổ tung. Ukraine cho biết 25 người đã thiệt mạng và 74 người bị thương.

“Kẻ thù đang hoành hành và tìm cách trả thù vì sự kiên định của chúng tôi và những thất bại của hắn”, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky viết trên Telegram. “Đồ cặn bã khát máu! Ngươi nhất định sẽ phải trả lời. Cho từng người Ukraine mất mạng!”

Các quan chức Ukraine gọi đây là một nỗ lực có chủ ý của Nga nhằm cắt đứt các liên kết cuối cùng trên mặt trận. 

Đại tá Sergey Ujryumov, người đứng đầu đơn vị xử lý chất nổ của cảnh sát Zaporizhzhia, cho biết bãi đỗ xe đã bị trúng 3 quả tên lửa S300.

Các quan chức thân Nga cho biết không có bằng chứng và Ukraine phải chịu trách nhiệm cho vụ tấn công. Nga luôn phủ nhận việc các lực lượng của họ nhắm vào dân thường, bất chấp vô số vụ việc đã được Liên hợp quốc và các cơ quan khác ghi nhận.

Lê Vy (t/h từ Reuters)