Sự nghiệp ẩn nấp và kết cục bi thảm của một siêu gián điệp của ĐCSTQ

Ngày 30/10, Bộ Tư pháp Mỹ đã khởi tố nhóm 10 người là tình báo và hacker của Trung Quốc, đây là vụ truy tố thứ 3 trong vòng 2 tháng của Mỹ đối với tình báo của Trung Quốc, vụ việc cũng đã khiến dư luận quốc tế quan tâm. Bài viết này sẽ nói về một siêu gián điệp trung thành với đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) mấy chục năm, một siêu gián điệp nằm vùng thành công trong thời gian dài tại Cục tình báo Trung ương Mỹ (CIA) nhưng cuối cùng phải đối mặt với kết cục bi thảm bị  ĐCSTQ bỏ rơi sau khi bị phát hiện. 

Gián điệp nổi tiếng của chính quyền Trung Quốc là Kim Vô Đãi (Larry Wutai Chin) nằm vùng tại cơ quan tình báo của Mỹ suốt 37 năm chưa bị phát hiện, đến năm 1985, sau khi Kim Vô Đãi nghỉ hưu được 4 năm, do Cục trưởng Cục tình báo Bắc Mỹ của Bộ An ninh Trung Quốc là Dư Cường Sinh (Yu Qiangsheng) quy hàng Mỹ, nên mới lôi Kim Vô Đãi ra, vụ việc khi đó đã trở thành tin tức giật gân.

Kim Vô Đãi là một đặc vụ do cố Thủ tướng đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) Chu Ân Lai chiêu mộ. Từ năm 1944, khi bắt đầu trở thành gián điệp của ĐCSTQ, Kim Vô Đãi tiến hành truyền phát các thông tin tình báo đến cho Chu Ân Lai. Về sau, Kim Vô Đãi trở thành người am hiểu Trung Quốc của Cục Tình báo Trung ương Mỹ, đảm nhậm chức Giám đốc Phòng nghiên cứu Chính sách Đông Á của Mỹ, cung cấp báo cáo nghiên cứu để chính phủ Mỹ chế định chính sách đối với Trung Quốc, đồng thời, Kim Vô Đãi liên tục cung cấp cho ĐCSTQ các thông tin tình báo tuyệt mật của chính phủ Mỹ về các chính sách và mật thám đối với Trung Quốc.

Sau khi bị bắt, Kim Vô Đãi kêu gọi chính quyền ĐCSTQ có thể đàm phán với chính phủ Mỹ, giống như việc trao đổi gián điệp giữa Mỹ và Liên Xô cũ, để mình có thể được trở về Trung Quốc. Tuy nhiên, ĐCSTQ lại khăng khăng không chịu nhận có bất cứ quan hệ nào với Kim Vô Đãi, trong lúc tuyệt vọng, Kim Vô Đãi ở trong nhà tù đã dùng túi nilon chùm đầu và một sợi dây buộc giầy thắt cổ để kết thúc cuộc đời mình.

Cựu Cục trưởng Tình báo Bắc Mỹ của ĐCSTQ quy hàng Mỹ

Năm 1985, Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) đột nhiên nhận được một cuộc điện thoại trong nước Mỹ, người gọi điện tự xưng là Du Cường Sinh, muốn quy hàng chính phủ Mỹ. Khi đó, người của CIA vừa nghe thấy người này xưng là Du Cường Sinh thì vừa kinh ngạc vừa vui mừng. Du Cường Sinh là người phụ trách công tác tình báo đối với Mỹ của cơ quan an ninh ĐCSTQ, tức Cục trưởng Cục tình báo Bắc Mỹ của Bộ An ninh Trung Quốc.

CIA đã rất nhanh bố trí cuộc gặp mặt với Du Cường Sinh, qua nhiều lần giám sát theo dõi, CIA đã xác nhận đây chính là Du Cường Sinh thực sự. CIA ngay lập tức thành lập cơ quan đặc biệt, trọng điểm bảo vệ nhân vật quan trọng phụ trách tình báo Bắc Mỹ này, Quốc hội Mỹ cũng lập tức thông qua dự thảo đặc biệt, để cho Du Cường Sinh được bảo vệ an toàn.

Du Cường Sinh chính là anh trai của đương nhiệm Bí thư tỉnh ủy tỉnh Hà Bắc Du Chính Thanh, cha của hai người này là nguyên lão của ĐCSTQ, đó là Hoàng Kính – Thị trưởng đầu tiên của thành phố Thiên Tân. Hoàng Kính vốn tên là Du Khởi Uy, thời trẻ từng sống cùng Giang Thanh (sau trở thành vợ của ông Mao Trạch Đông), sau khi chia tay Giang Thanh, Du Khởi Uy kết hôn với Phạm Cẩn và sinh ra hai anh em Du Cường Sinh và Du Chính Thanh. Phạm Cẩn cũng là một lão cán bộ của ĐCSTQ, trước thời kỳ Cách mạng Văn hóa, Phạm Cẩn từng làm Phó thị trưởng thành phố Bắc Kinh kiêm Trưởng tòa soạn “Nhật báo Bắc Kinh”. Hoàng Kính bị giày vò đến chết trong thời kỳ Cách mạng Văn hóa, Phạm Cẩn cũng bị lôi ra đấu tố suýt mất mạng. Không rõ động cơ khiến Du Cường Sinh quy hàng Mỹ là gì, rất có thể là liên quan tới những gì cha mẹ mình đã trải qua.

Vị Cục trưởng Cục tình báo Bắc Mỹ của ĐCSTQ này còn đem theo cả hồ sơ của Kim Vô Đãi đến quy hàng Mỹ, khiến Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) nắm được chứng cứ về số hiệu và thông tin của Kim Vô Đãi trong cơ quan an ninh của ĐCSTQ. Không lâu sau, Chính phủ Mỹ thông báo bắt một người gốc Hoa là tổng phụ trách khu vực châu Á của Cục Tình báo Trung ương Mỹ, người này là Kim Vô Đãi, mới nghỉ hưu không lâu, đồng thời cũng cáo buộc Kim Vô Đãi là gián điệp của ĐCSTQ, là Phó cục trưởng mang hàng Thiếu tướng của cơ quan tình báo của Trung Quốc.  

Kim Vô Đãi bị bắt đã gây chấn động lớn hơn cả vụ Du Cường Sinh đầu hàng. Tại Đài Loan và Nhật Bản cũng gây chấn động mạnh một thời gian, bởi nhiều người không ngờ rằng một người phụ trách tình báo khu vực châu Á của Mỹ lại là gián điệp của ĐCTQ.

Người am hiểu Trung Quốc của CIA – Siêu gián điệp của ĐCSTQ 

Kim Vô Đãi sinh năm 1922 tại Bắc Kinh, tốt nghiệp khoa Báo chí tại Đại học Yên Kinh. Năm 1938, Kim Vô Đãi bắt đầu làm phiên dịch tại Lãnh sự quán Mỹ trú tại Thượng Hải, năm 1944, được Chu Ân Lai chiêu mộ làm gián điệp cho ĐCSTQ. Năm 1949, Kim đến Lãnh sự quán Mỹ tại Hồng Kông làm việc, năm 1952 tham gia vào Cục tình báo Trung ương Mỹ, làm công tác phát thanh tình báo cho CIA tại Okinawa (Nhật), tại đây Kim đã kết hôn với nữ phát thanh viên nổi tiếng của Đài Loan là Chu Cẩn Dư.  

Kim Vô Đãi trực tiếp tham gia vao công tác tình báo chiến tranh Triều Tiên, cũng là người liên lạc của tình báo Đài Loan và tình báo Mỹ, về sau còn trở thành người phụ rách liên lạc mạng lưới tình báo quân đội Mỹ và Đài Loan. Thời điểm đó, Kim Vô Đãi thường xuyên đem tin tức tình báo của quân đội Mỹ và Đài Loan chuyển cho cơ quan tình báo của ĐCSTQ.

Trong thời gian chiến tranh Triều Tiên, Kim đã chuyển rất nhiều thông tin tình báo của quân đội Mỹ cho lãnh đạo cấp cao của ĐCSTQ, trong đó có danh sách tù nhân Trung Quốc là quân tình nguyện nhưng “chống Cộng”, điều này khiến cho đại diện của ĐCSTQ trong cuộc đàm phán đang diễn ra khi đó giữa Trung Quốc và Mỹ đã yêu cầu thả tất cả các tù nhân này, sau khi những người này trở về Trung Quốc, kết cục của họ ra sao có lẽ cũng có thể đoán được. Tháng 10/1970, Kim Vô Đãi đã chuyển cho ĐCSTQ văn kiện cơ mật của Mỹ liên quan đến Tổng thống Richard Nixon muốn thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc, khiến ĐCSTQ kịp thời điều chỉnh chính sách nhằm thu được lợi ích chính trị lớn nhất. Chính phủ của Tổng thống Richard Nixon đã có hàng loạt những nhượng bộ đối với ĐCSTQ do không biết thông tin đã bị lọt ra ngoài. Hoạt động của Kim Vô Đãi còn khiến cho Mỹ mất nhiều ưu thế chiến lược trong cuộc chiến tranh Việt Nam.

Kim Vô Đài là một trong số ít những người thông hiểu tiếng Hán trong Cục tình báo Trung ương Mỹ, và đã từng bước trở thành người am hiểu trung Quốc của CIA, Kim cũng từng bước được thăng chức trong CIA, cuối cùng được thăng chức thành người phụ trách khu vực châu Á của CIA, phụ trách giám sát và trao đổi tình báo đối với các quốc gia thuộc châu Á của CIA, trong đó có cả Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc. Năm 1961, Kim Vô Đãi được điều chuyển đến Bang California, sau lại điều chuyển đến Tổng bộ của CIA tại Bang Florida, năm 1965 được nhập quốc tịch Mỹ, Kim còn suýt chút nữa được thăng chức làm Phó Giám đốc CIA. Năm 1981, Kim Vô Đãi nghỉ hưu, sau khi nghỉ hưu, Kim vẫn làm công tác cố vấn cho CIA.

Kim Vô Đãi được coi là một người có tố chất làm gián điệp, vô cùng cẩn thận và chuyên nghiệp, trong mấy chục năm sống cuộc sống của một gián điệp nhưng chưa một lần thất thủ, thậm chí sau khi bị bắt, người vợ Đài Loan của Kim vẫn không hề biết người chồng đầu gối tay ấp mấy chục năm của mình lại là một gián điệp cao cấp của ĐCSTQ.

Tại Trung Quốc, người có thể nhìn thấy Kim Vô Đãi chuyển giao thông tin tình báo chỉ có mấy chục người, người biết được thân phận thực sự của Kim lại càng ít, mãi đến khi quan chức quản lý tình báo cấp cao của ĐCSTQ Du Cường Sinh quy hàng Mỹ, thì mới lộ ra trong lịch sử tình báo Mỹ lại ẩn chứa gián điệp cắm rễ cực sâu của ĐCSTQ.

ĐCSTQ không giải cứu, Kim Vô Đãi tự kết liễu

Ngày 22/11/1985, sau hơn 30 năm nằm vùng tại Mỹ, Kim Vô Đãi đã bị Cục Điều tra Liên bang Mỹ bắt giữ. Tháng 2/1986, Bồi thẩm đoàn đưa ra tất cả 17 tội danh đối với Kim Vô Đãi, trong đó có 6 tội danh gián điệp, 11 tội danh lừa dối và trốn thuế. Trước các chứng cứ không thể chối cãi, Kim Vô Đãi biết rằng có che giấu cũng không giải quyết được vấn đề, nên Kim đành công khai thân phận của mình, thừa nhận với CIA rằng mình chính là gián điệp của ĐCSTQ có mã số XX.

Mới đầu Kim Vô Đãi rất bình tĩnh, và kêu gọi chính quyền Trung Quốc có thể đàm phán với chính phủ Mỹ, giống như Mỹ và Liên Xô từng đàm phán trao đổi gián điệp, để mình có trể quay trở về Trung Quốc. Nói chung, Kim Vô Đãi nghĩ rằng cấp bậc cao như mình, lại còn cung cấp cho ĐCTQ nhiều tài liệu gián điệp tuyệt mật như vậy, ĐCSTQ chắc chắn sẽ ra tay ứng cứu. Trong thời gian chờ đợi phán quyết, Kim Vô Đãi trả lời phỏng vấn của báo chí tiếng Trung đã kêu gọi chính quyền ĐCSTQ phóng thích nhân sĩ vận động dân chủ Ngụy Kinh Sinh làm điều kiện trao đổi để mình được ra tù.

Tuy nhiên, ĐCSTQ trước sau không thừa nhận Kim Vô Đãi là đặc vụ của mình, đồng thời phủ nhận có bất cứ quan hệ nào với Kim Vô Đãi. Khi đó, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc là Lý Triệu Tinh đã tuyên bố trong một buổi họp báo tại Bắc Kinh rằng, “Sự kiện Kim Vô Đãi là do thế lực phản Hoa tại Mỹ biên tạo, chính phủ Trung Quốc yêu chuộng hòa bình, chưa bao giờ phái bất cứ gián điệp nào đến Mỹ”, “chúng tôi và người đó không có bất cứ quan hệ nào, cáo buộc của phía Mỹ là hoàn toàn vô căn cứ”. 

Kim Vô Đãi vẫn ảo tưởng xuất hiện kỳ tích, trong tù, Kim bảo người vợ Chu Cẩn Dư nghĩ cách đến Bắc Kinh một chuyến, tranh thủ gặp Đặng Tiểu Bình hy vọng Đặng ra mặt nói chuyện với phía Mỹ. Chu Cẩn Dữ hỏi ý kiến của một người bạn, người bạn này nói rằng ĐCSTQ cơ bản là không thừa nhận Kim làm việc cho họ, vậy thì Đặng ra mặt như thế nào đây?

Đến khi Kim Vô Đãi hoàn toàn tuyệt vọng với ĐCSTQ, trước ngày tuyên án 21/2/1986, cũng tức sau 3 tháng bị bắt, tại nhà tù Bang Virginia, Kim Vô Đãi đã dùng túi nilon chùm đầu rồi lấy dây buộc giầy thắt cổ để kết thúc cuộc đời của mình, khi đó Kim 63 tuổi.

Trí Đạt (theo renminbao)

Xem thêm: