Những kỳ công phi thường của người anh hùng Heracles

Thần thoại Hy Lạp cổ kể về rất nhiều vị anh hùng khác nhau, nhưng Heracles không thể nghi ngờ là người nổi tiếng nhất. Cuộc đời anh hùng của chàng được gói trọn trong các cuộc phiêu lưu mạo hiểm, từ bóp chết rắn ngay khi còn trong nôi, tới chiến tranh với những người khổng lồ bất tử. Heracles là con người sẵn sàng đối diện với mọi hiểm nguy. Chàng đã vượt qua những thách thức dường như bất khả thi với người trần mắt thịt, và thậm chí với cả một vị bán thần như chàng.

12 kỳ công và sự bất tử

Có nhiều câu chuyện kể về các chiến công được thực hiện bởi Heracles quanh vùng Địa Trung Hải. Một trong những truyện nổi tiếng nhất là 12 kỳ công của Heracles. Câu chuyện bắt đầu bằng việc Heracles hóa điên và lỡ tay giết chết vợ của mình, Megara, cùng các con. Việc này là do nữ thần Hera, người chưa bao giờ thích Heracles, làm rối loạn trí óc của người anh hùng một cách tạm thời.

Khi tỉnh lại, Heracles cảm thấy rất hối hận. Chàng đến thú tội ở đền Delphi và tìm cách chuộc lại tội lỗi của mình. Người anh hùng được chỉ dẫn phải đi đến phục vụ Eurystheus, người anh họ của mình, vua xứ Tiryns, trong vòng 12 năm. Heracles cảm thấy không vui vì sự sắp xếp này, chàng coi Eurystheus là một kẻ xấu xa. Tuy vậy, với mong muốn tuyệt vọng được chuộc lại tội lỗi do mình gây ra, Heracles vẫn đi đến Tiryns.

12 kỳ công của người anh hùng đều bắt nguồn từ việc Eurystheus muốn giao cho Heracles những công việc bất khả thi để Heracles không thể thoát khỏi số phận đầy tớ hoặc bị giết. Khởi đầu, ông ta quyết định giao cho Heracles chuỗi 10 nhiệm vụ. Sau đó, ông ta lại từ chối công nhận 2 nhiệm vụ đã được hoàn thành và giao thêm cho Heracles 2 nhiệm vụ nữa, qua đó tạo nên 12 kỳ công. Nhờ hoàn thành các nhiệm vụ bất khả thi này, Heracles không chỉ chuộc lại được tội lỗi của mình, mà còn được các vị Thần trên đỉm Olympia công nhận và ban cho sự bất tử.

Tại bảo tảng quốc gia La Mã có một quan tài bằng đá khắc các kỳ công của Heracles, theo thứ tự từ trái sang phải là:

• Giết con sư tử Nemea
• Giết rắn chín đầu Hydra ở Lerna
• Bắt sống con lợn lòi núi Erymanthus
• Bắt sống con hươu cái của Artemis ở Cerynaea
• Diệt đàn chim và con ác điểu Stymphalus
• Đoạt chiếc thắt lưng của Hypolyte, nữ hoàng bộ tộc Amazon
• Dọn sạch chuồng bò của Augeas
• Bắt sống con bò mộng đảo Crete
• Đoạt bầy ngựa cái của Diomedes

3 kỳ công còn thiếu trên mặt trước của chiếc quan tài này chính là:

• Đoạt đàn bò của Geryon
• Đoạt những quả Táo vàng của chị em Hesperides
• Bắt con chó ba đầu Cerberus

Những con hung thú

Các nhiệm vụ được Eurystheus giao cho Heracles rất đa dạng, một vài là giết các con hung thú như giết sư tử ở Nemea, giết rắn chín đầu ở Lerna, giết con ác điểu Stymphalus. Những con thú này đều không hề bình thường. Ví dụ, Heracles phải lột da của con sư tử mà đến chính những mũi tên của chàng cũng không thể gây thương tích. Cuối cùng, người anh hùng phải đối diện trực tiếp với con sư tử và giết chết nó bằng sức mạnh của cánh tay.

Sức mạnh không phải là tất cả

Kỳ công của Heracles không chỉ đòi hỏi sức mạnh mà còn bao gồm sự đánh đố. Ví dụ như việc bắt con hươu cái ở Cerynaea chẳng hạn. Con hươu này là thú cưng của nữ Thần Artemis, với cặp sừng bằng vàng và những chiếc vó đồng, rất thông minh. Hơn thế nữa, không có kẻ nào dám làm bị thương một con thú cưng của Thần. Chính vì vậy, Heracles đã theo dấu con hươu trong suốt 1 năm ròng mà không thể bẫy được nó. Cuối cùng, chàng đành đầu hàng, bắn và làm nó bị thương.

Heracles thoát khỏi sự trừng phạt của nữ Thần Artemis bằng cách kể cho nữ thần về hoàn cảnh của mình và công việc mà chàng bị buộc phải hoàn thành. Nhờ đó, Artemis đã tha thứ cho Heracles, và chữa lành cho con hươu.

Nhiệm vụ bẩn thỉu tưởng chừng bất khả thi

Một trong những nhiệm vụ kì lạ nhất được giao cho Heracles là làm sạch chuồng gia súc của Augeas. Chuồng gia súc này thật đặc biệt vì nó quá sức khổng lồ, và chất thải của lũ gia súc đã ứ lại trong vòng 30 năm mà không được dọn dẹp. Eurystheus giao cho Heracles nhiệm vụ này vì nó vừa đáng xấu hổ, lại vừa bất khả thi, vì người anh hùng chỉ được phép thực hiện nó trong vòng 1 ngày. Tuy nhiên, bằng cách thay đổi dòng chảy của các sông Alpheus và Peneus, Heracles đã dọn sạch được chuồng gia súc chỉ trong vài giờ. Nhưng bởi vì Heracles lợi dụng sức của dòng sông, nên Eurystheus đã không công nhận kỳ công này của người anh hùng.

Heracles cũng cần trợ giúp

Một nhiệm vụ khác mà Eurystheus từ chối công nhận cho Heracles là việc giết con rắn chín đầu ở Lerna. Đây là một con thú hung dữ với chín chiếc đầu, mỗi chiếc đều bất tử, và khi bị chặt sẽ mọc lại mới. Đề tiêu diệt được các đầu của con quái vật, Heracles nhờ đến sự trợ giúp của cháu trai mình, Iolaus.

Sau khi Heracles chặt cụt đầu của hung thú, Iolaus sẽ đốt cháy chiếc cổ tương ứng, nhờ đó ngăn chiếc đầu khác mọc lại. Cuối cùng, chiếc đầu bất tử bị cặt xuống và chôn. Chính vì nhận được sự trợ giúp từ Iolaus, Eurystheus đã không công nhận kỳ công này của người anh hùng.

Gắn liền với nhiều truyền thuyết khác

Thực ra văn hóa phương Tây không chỉ quen thuộc với 12 kỳ công của Heracles khiến chàng trở thành một vị Thần bất tử, mà còn có rất nhiều từ ngữ khác liên quan chặt chẽ với chàng. Chẳng hạn như từ dải Ngân Hà trong tiếng Anh là Milky Way (Con đường sữa) chẳng hạn.

Thần thoại Hy Lạp kể rằng, khi Heracles mới sinh đã bị nữ Thần Hera, nữ Thần của sự sinh nở, hôn nhân và gia đình, trừng phạt. Nhưng nữ Thần Athena đã giúp đỡ Heracles, và mang Heracles đang đói khóc tới cho chính Hera, nói rằng đó là một cậu bé sơ sinh bị bỏ rơi. Mủi lòng, nữ Thần Hera cho Heracles bú, và bởi vì cậu bé sơ sinh bú quá mạnh khiến Hera đau nhói, nữ Thần đã giật cậu bé ra. Những dòng sữa của vị nữ Thần đã tạo nên dòng sông Ngân Hà trên bầu trời. Chính vì thế, người phương Tây gọi dải Ngân Hà là “con đường sữa” (Milky Way).

Một trong những điều khiến Heracles trở thành một vị Thần bảo hộ của con người là việc chàng giải cứu Prometheus, vị Thần đã trộm lửa của Thần tới cho nhân loại. Chính vì sự tận tâm của Prometheus đối với con người mà Thần Zeus đã trừng phạt Prometheus bằng cách trói vị Titan khổng lồ này vào một đỉnh núi và hàng ngày sai một con chim đại bàng tới ăn gan của Prometheus (vì Titan bất tử, nên lá gan đó sang ngày hôm sau lại mọc lại). Heracles đã bắn chết con chim đại bàng và giải cứu cho Prometheus.

Mặc dù có trên dưới 20 chiến tích khác, cùng với 12 kỳ công, nhưng cái chết từ phía con người của Heracles cũng không dễ dàng. Vợ chàng là nàng Deianira bị con nhân mã Nessus lừa phỉnh, đã mặc cho chồng chiếc áo vấy máu độc của Nessus, có lẫn máu của con rắn 9 đầu Hydra. Heracles đã phải chịu đau đớn tột cùng khi thân thể của chàng bị chất độc làm cho bỏng rát, và chàng đã phải dứt vải dính lẫn máu thịt của mình ra. Cuối cùng, khi phần người của chàng chết đi, linh hồn bất tử của Heracles mới được phép trở về với thế giới của Chư Thần. Cuộc đời đầy thử thách của người anh hùng khiến chúng ta có cảm tưởng như đang xem một cuốn truyện Tây Du Ký phiên bản Tây phương vậy.

Quang Minh

Xem thêm:

• Đại hồng thủy trong Thần thoại các quốc gia: Từ truyền thuyết của người Sumer đến Kinh Thánh
• Tình yêu vô bờ của nàng Alcestis

Mời xem video: