ĐCSTQ thổi phồng ‘chó robot quân sự’, chuyên gia: Quá lạ mắt và không thực tế
- Tống Đường, Dịch Như
- •
Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) luôn quan tâm đến việc quảng bá và quảng cáo nhiều loại vũ khí mới, từ cái gọi là máy bay tàng hình và tàu sân bay, cho đến chó robot quân sự được gọi là “vũ khí chiến đấu trên đường phố”. Nhưng điều mà họ không dám nhắc đến là chú chó robot này của công ty Trung Quốc, thực chất có nguồn gốc từ công nghệ nguồn mở của Mỹ. Các chuyên gia cho rằng trong môi trường chiến trường thực tế, chó robot có quá nhiều khuyết điểm, nó lạ mắt và thiếu thực tế. Quân đội Mỹ thực tế đã từ bỏ việc sử dụng chó robot trên chiến trường và chỉ để nó làm một số công việc phụ trợ đơn giản.
Chó robot sản xuất trong nước của ĐCSTQ ra mắt
Ngày 16/5, CCTV đưa tin hai chú chó robot lần đầu tiên được trưng bày công khai trong cuộc tập trận chung “Kim Long 2024” giữa Trung Quốc và Campuchia.
Một con là chó robot trinh sát hạng nhẹ, chỉ nặng 15 kg, có thể thực hiện các động tác như nằm, nhảy và lùi, đồng thời có thể bắt tay binh lính. Theo thông tin, với sự trợ giúp của AI, nó có thể tìm ra lộ trình riêng của mình trên chiến trường và “truyền thông tin về các chướng ngại vật tại chỗ (chẳng hạn như dây thép gai, lốp xe bỏ đi và gai lốp)”.
Chiếc còn lại là một con chó robot chiến đấu nặng 50 kg, được gắn một khẩu súng trường trên lưng, nó chủ yếu được sử dụng để tìm kiếm và tấn công các mục tiêu trong nhà. Nó có thể chịu được tải trọng 80 kg và được điều khiển từ xa bởi một người lính.
Đoạn video của CCTV cho biết: “Nó có thể đóng vai trò như một thành viên mới trong các hoạt động tác chiến đô thị của chúng ta, thay thế các thành viên (con người) của chúng ta để trinh sát, xác định kẻ thù và tấn công các mục tiêu”.
Các chuyên gia Trung Quốc Đại Lục tin rằng sự xuất hiện của chú chó robot trong các cuộc tập trận với quân đội nước ngoài cho thấy công việc nghiên cứu và phát triển của nó đã bước vào giai đoạn tiếp sau.
Cả hai chú chó robot dường như đều được cung cấp bởi nhà sản xuất Unitree của Trung Quốc và rất giống với chú chó robot “Spot” của công ty Boston Dynamics.
Boston Dynamics được trưng bày trong Triển lãm Ô tô Quốc tế Canada năm 2024 tại Trung tâm Hội nghị Metro Toronto ở Ontario, Canada vào ngày 19/2/2024. (Ảnh: Mert Alper Dervis/Anadolu qua Getty Images)
Ngay từ năm 2015, Boston Dynamics đã phát triển chó robot cho quân đội Mỹ và sau đó vào năm 2020, Boston Dynamics đã tung ra phiên bản dân sự Spot. Năm ngoái, đối thủ Ghost Robotics của Boston Dynamics cũng đã trình làng một chú chó robot có vũ trang. Hiện tại, nhiều đơn vị của quân đội Mỹ đã sử dụng chó robot Ghost, chủ yếu để trinh sát và an ninh.
Năm 2023 Tân Hoa Xã của ĐCSTQ đăng lại tin cho biết, Thủy quân lục chiến Mỹ đã thử nghiệm một “chó robot” vũ trang có thể phối hợp với bộ binh và bắn tên lửa. Tin tức đặc biệt đề cập đến việc “chó robot” được quân đội Mỹ thử nghiệm có tên Unitree Go1, do Trung Quốc chế tạo và có thể mua sẵn trên các trang thương mại điện tử.
Ông Thư Hiếu Hoàng, một nhà nghiên cứu tại Viện Quốc phòng và An ninh Đài Loan (Viện Khái niệm Chính phủ, Quân sự và Hoạt động của Đảng Cộng sản Trung Quốc), nói với tờ Epoch Times rằng chó robot có thể hỗ trợ chịu tải và giảm gánh nặng việc binh sĩ mang theo đạn dược và vũ khí. “Chó robot của ĐCSTQ là một hệ thống thương mại và khả năng thể hiện của nó vẫn còn rất hạn chế, chưa thể đánh giá khả năng của nó, nhưng ít nhất giá thành của nó chắc chắn rất thấp. Quân đội Mỹ cố gắng tận dụng khả năng Go1 để thử nghiệm vào năm 2023, nhưng Ghost Robotics Q -UGV dành cho quân đội Mỹ có nhiều chức năng mạnh mẽ hơn. Nhiều bộ phận của quân đội Mỹ hiện đang sử dụng các phiên bản Q-UGV không có vũ khí và chó robot của Boston Dynamics cũng đã bắt đầu được áp dụng.”
Công nghệ đến từ Mỹ
Các phương tiện truyền thông của ĐCSTQ cường điệu hóa việc sản xuất chó robot trong nước, nhưng điều họ không dám nhắc đến là công nghệ chó robot này có nguồn gốc hoàn toàn ở Mỹ. Việc phát triển các mô-đun phần cứng và hệ thống điều khiển luôn là khó khăn cốt lõi trong quá trình nghiên cứu và phát triển của “chó robot”. Tháng 9/2018, Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) đã mở nguồn toàn bộ mã phần mềm và phần cứng của MIT Cheetah Mini, cung cấp công nghệ và giải pháp hoàn chỉnh, do đó ngưỡng tham gia vào lĩnh vực chó robot bốn chân đã được hạ xuống rất nhiều.
Mark, người dẫn chương trình của kênh quân sự Mark Space, nói với Epoch Times rằng nói chung, một chú chó robot trước tiên phải có cảm biến, ngoài cảm biến quang học, còn có cảm biến chạm. Đồng thời cần có hệ thống tính toán AI, ngưỡng kỹ thuật không cao lắm.
“Nhiều chú chó robot được sản xuất tại Trung Quốc thực sự sử dụng chip điện toán AI của NVIDIA ở Mỹ. Chúng là công nghệ AI ở cấp độ dân sự chứ không phải quá cao cấp.”
Ông Mark cho biết, công nghệ chó robot của Trung Quốc xuất phát từ công nghệ nguồn mở của MIT. MIT là công ty đầu tiên mở chương trình chó robot vào năm 2018. Chương trình này còn tương đối thô sơ nhưng đã hiện thực hóa công nghệ tiên tiến hơn, không cần cảm biến quang học và chỉ sử dụng công nghệ cảm biến chạm. Bởi vì cảm biến quang học có góc mù nên nếu cảm biến xúc giác cảm nhận được chướng ngại vật thì có thể tránh, nhảy, đứng dậy sau khi ngã, v.v.
Ông cho biết vào năm 2022, MIT đã cung cấp phiên bản mã nguồn mở cải tiến, phiên bản này được cải tiến rất nhiều so với năm 2018, bao gồm cả việc chạy trên đường sỏi và băng mà không bị trượt. “Cả hai lần, MIT đều mở mã nguồn của mọi công nghệ, nên về cơ bản chó robot của Trung Quốc đã có sự phát triển bùng nổ vào khoảng năm 2023. Khi đó, các công ty bao gồm điện thoại di động và ô tô đều đổ xô phát triển chó robot, vì sau khi có mã nguồn mở, mọi người đều có thể làm được.”
Lạ mắt và không thực tế, thua xa máy bay không người lái
Mặc dù ĐCSTQ khoe khoang về chó robot, nhưng trên thực tế, xét về khả năng chống chịu, sức bền, khả năng chịu tải, tính thực tế, khả năng bảo trì, v.v., chó robot không quá phù hợp với nhu cầu chiến đấu thực tế và khó phát huy tác dụng trong chiến đấu thực tế.
Ông Mark phân tích, điểm yếu chết người của chó robot là thời lượng pin ngắn. Nếu thả ra quá gần vị trí, nó có thể dễ dàng bị phát hiện và tiêu diệt. Nếu thả ra từ khoảng cách xa, phần lớn năng lượng có thể bị tiêu hao, cuối cùng đến giai đoạn chiến đấu thực sự thì có thể không có nhiều lượng pin để dùng.
Ông cho biết, mặc dù con chó máy có thể chịu tải nhưng rất dễ bị phát hiện trên mặt đất nếu bị mảnh đạn hoặc lựu đạn bắn trúng trên chiến trường, liệu nó có thể được sửa chữa tốt hay không sẽ là một vấn đề. Cả quân đội Mỹ và Nga đều được trang bị phương tiện vận tải bánh xích bọc thép tương đối chắc chắn, nhìn chung đạn mảnh sẽ không có tác động lớn trong môi trường phức tạp của tiền tuyến, tỷ lệ hỏng bánh xích tương đối thấp, tương đối đáng tin cậy và có thể dễ dàng sửa chữa. Một khi chó robot xảy ra sự cố, nếu trình độ kỹ thuật quá phức tạp hoặc cần số lượng lớn phụ kiện thì binh lính bình thường sẽ không thể xử lý được, nếu bị hỏng thì chỉ có thể bỏ đi.
“Tất nhiên, chó robot cũng có thể được trang bị áo giáp, nhưng khi đó nó sẽ nặng nề, mất đi ưu điểm linh hoạt, khả năng hoạt động liên tục có thể sẽ bị hạn chế hơn.”
Ông Mark cho biết, chó robot hiện nay cần được điều khiển từ xa, không hoàn toàn tự động và dễ bị can nhiễu trong môi trường điện từ phức tạp, do đó liệu chó robot có dễ dàng điều khiển hay không đã trở thành một vấn đề lớn. Nếu chú chó robot hoàn toàn tự chủ và được điều khiển hoàn toàn bởi AI, liệu nó có tấn công chính người của mình nếu bị bên kia can thiệp? Nếu không giải quyết được những điều này, chúng không những trở thành gánh nặng trên chiến trường mà còn có thể trở thành vũ khí cho đối thủ.
Máy bay không người lái 4 cánh Skydio của quân đội Mỹ (Ảnh: Sean Gallup / Getty Images)
So với chó robot, máy bay không người lái có lợi thế lớn hơn và có thể thay thế chức năng của chó robot, cho nên chó robot dường như đã trở nên thừa thãi.
Ông Mark tin rằng máy bay không người lái có lợi thế lớn hơn chó robot. Mặc dù máy bay không người lái có sức chịu đựng hạn chế nhưng ưu điểm lớn nhất của máy bay không người lái là chúng bay trên bầu trời, trong khi chó robot chạy trên mặt đất. Môi trường mặt đất của chiến trường rất phức tạp, có thể có mương, đầm lầy và bụi rậm, cũng như các điều kiện khác nhau như thời tiết, bụi và khói. Mỗi nơi đều có điều kiện môi trường khác nhau và không đơn giản như phòng thí nghiệm. Đây là nguyên nhân quan trọng khiến các hệ thống không người lái trên mặt đất phát triển chậm. Quân đội Mỹ cũng đã phát triển xe tăng không người lái, Nga cũng có phương tiện không người lái, nhưng ứng dụng của chúng rất hạn chế về mặt chiến đấu thực tế.
“Ngược lại, máy bay không người lái đóng một vai trò rất lớn trong cuộc chiến Nga – Ukraine, bởi vì mặc dù máy bay không người lái có tầm hoạt động tương đối ngắn nhưng ưu điểm lớn nhất của chúng là bay mà không gặp bất kỳ trở ngại nào, bay rất nhanh, rất tàng hình và có thể bay nhanh như đạn pháo tấn công, đây mới là chỗ đáng sợ hơn.”
Ông Thư Hiếu Hoàng cho biết, việc sử dụng chó robot không phổ biến như máy bay không người lái, chủ yếu là do có nhiều vấn đề cần giải quyết. Chó robot thường thực hiện các nhiệm vụ phụ trợ trên chiến trường, chẳng hạn như mang vác và mang vũ khí, đạn dược. Nhiệm vụ chính của chúng là đi bộ tự động, vượt địa hình và tránh chướng ngại vật. Nếu có thể sử dụng công nghệ AI, chúng sẽ rất tiên tiến. Hỗ trợ cho lực lượng mặt đất cũng bao gồm rà phá bom mìn, đối phó với các mối đe dọa từ IED, v.v. Ngay cả khi nó có thể mang theo vũ khí hoặc phóng tên lửa, thực ra nó không đáng sợ bằng việc đạn dược lảng vảng (loitering munitio), bởi dù sao thì nó vẫn đi trên mặt đất và chịu những hạn chế về địa hình giống như binh lính.
Ông nói thêm rằng ít nhất là ở thời điểm hiện tại, chó robot không tiên tiến hoặc đáng sợ như máy bay không người lái. Chúng có thể thực hiện các cuộc tấn công liều chết, tích hợp trinh sát và chiến đấu, v.v., đồng thời gây ra mối đe dọa sâu sắc cho lực lượng mặt đất trên chiến trường Nga – Ukraine. Tuy nhiên, một số người đã dự đoán rằng cuộc chiến không người lái tương tự như “Kẻ hủy diệt” có thể xảy ra trong tương lai. Loại chó robot mang vũ khí này có thể sẽ ám chỉ rằng ngày đó sắp đến.
Liệu chó robot có thể trở thành “vũ khí đắc lực cho chiến đấu trên đường phố”?
ĐCSTQ quảng bá chó robot là “vũ khí chiến đắc lực đấu trên đường phố”. Ngay từ năm 2022, một đoạn video lan truyền trên weibo cho thấy ĐCSTQ đã phát triển một con chó robot mang súng trường và có thể được triển khai thông qua máy bay không người lái.
Liệu chó robot có thể trở thành “vũ khí chiến đấu trên đường phố”? Ông Mark cho rằng trên thực tế, Mỹ và Israel có nhiều kinh nghiệm chiến đấu trên đường phố nhất và có nhiều cơ hội để đối phó với quân du kích và khủng bố. Nhưng họ không sử dụng thứ gì đó quá cầu kỳ như chó robot chẳng hạn, việc đơn giản nhất như đá vào cửa trong một cuộc chiến trên đường phố thì chó robot cũng không thể làm được.
Ông nói rằng nếu nó thậm chí không thể đá sập một cánh cửa và những người lính bình thường cũng có radar nhìn xuyên tường thì chó robot thực sự sẽ trở nên thừa thãi. Mặc dù chó robot có thể mang súng và đi đến những nơi mà con người không thể tới nhưng máy bay không người lái cũng có thể làm được điều tương tự. Israel và Mỹ có những máy bay không người lái siêu nhỏ chuyên dùng cho chiến đấu trên đường phố. Chúng tiện lợi hơn những con chó robot, máy bay không người lái có thể bay qua nhanh chóng và lặng lẽ, chó robot vẫn phát ra tiếng động khi đi trên mặt đất.
“Máy bay không người lái (UAV) so với chó robot, ít tiếng ồn hơn và tốc độ nhanh hơn. Chúng có thể nhanh chóng phát hiện bên trong tòa nhà và biết đại khái nơi nào có người, nơi nào không có người. Chúng cũng có thể sử dụng tia hồng ngoại để biết nơi nào có nguồn nhiệt.”
Ông Mark cho biết, chiến đấu trên đường phố thực chất là việc đi từng bước, từng phòng. Chó robot không thể đạp cửa và thời lượng pin của nó sẽ bị hạn chế. Khi ra chiến trường sẽ thấy nó không thực tế, không phục vụ được. Nếu muốn sử dụng động cơ để tồn tại lâu hơn thì sẽ kéo theo vấn đề về tiếng ồn. Nếu tiếng ồn quá lớn sẽ không thể che giấu được. Điều này có nghĩa là chó robot còn nhiều khuyết điểm.
Ông cho biết trên thực tế, quân đội Mỹ đã thử nghiệm chó robot vào năm 2015, họ đã phát triển một chú chó robot có tên “BigDog“. Nó có hơn 50 cảm biến, có khả năng nhận biết tốt về môi trường và có thể mang được hơn 150 kg vũ khí hoặc vật tư, có thể tự động di chuyển theo các tuyến đường đơn giản nhưng cần điều khiển từ xa.
Ông cho biết, sau khi thử nghiệm BigDog một thời gian, quân đội Mỹ cuối cùng đã từ bỏ chú chó robot và chuyển nó về khu dự bị kỹ thuật vì nó có nhiều tính năng không đạt yêu cầu. Một là nó ồn ào, hai là pin vì nó có tuổi thọ quá ngắn và không thể đáp ứng được nhu cầu thực tế của quân đội Mỹ.
“Tất nhiên, quân đội Mỹ chưa hề nói rằng họ sẽ không phát triển chó robot. Họ chỉ sử dụng chó robot cho những nhiệm vụ đơn giản như tuần tra căn cứ và xử lý chất nổ. Về cơ bản, nó được sử dụng làm chó cảnh sát trong các căn cứ quân sự.”
Chủ yếu để tuyên truyền
Mark cho rằng trên thực tế, chó robot có khả năng chỉ là mang tính chất tuyên truyền nhiều hơn. Bởi vì Quân đội Cộng sản Trung Quốc hầu như không có kinh nghiệm chiến đấu thực tế, nên thường sử dụng những mánh lới quảng cáo và những thứ hào nhoáng để thu hút sự chú ý của giới truyền thông hoặc sự chú ý của quan chức cấp trên, để có được một số đầu tư.
“Nhiều thứ ở Trung Quốc được đưa vào hoạt động gấp rút, chủ yếu là vì họ có thể nhận được trợ cấp của chính phủ và xin tài trợ. Khi Trung Quốc rầm rộ sản xuất chip, hàng chục ngàn công ty bán dẫn đã được thêm vào cùng một lúc và tất cả các công ty này đều sụp đổ trong vòng vài năm, nhưng họ đã nhận được trợ cấp của chính phủ. Lần này, những chú chó robot cũng đang tràn ngập để lấy tiền từ cấp trên. Quân đội là nơi tốt để kiếm tiền. Chó robot có dễ sử dụng hay không cũng không quan trọng.”
Ông Mark nói rằng ĐCSTQ không đánh trận mà luôn nói về đổi mới công nghệ, hiện đại hóa quân đội, v.v. Cấp trên cũng thích điều này và làm nhiều video khác nhau để thu hút sự chú ý của công chúng, đây cũng là tâm lý tuyên truyền của ĐCSTQ.
Ông nói Mỹ biết rằng tính thực tế của nó rất kém, nên sau này về cơ bản đã đóng băng công nghệ chó robot này và chỉ sử dụng nó cho những việc đơn giản, cấp thấp để hỗ trợ. Người Trung Quốc thực ra biết thứ đó không hữu ích lắm, nhưng ít nhất nó có thể vượt qua Mỹ về truyền miệng và tuyên truyền. Ngay cả khi những người lãnh đạo cao nhất của ĐCSTQ biết chuyện này, ông tin rằng họ cũng sẽ không quan tâm đến nó. Họ chỉ muốn đánh bại Mỹ thông qua tuyên truyền, đó là điều quan trọng nhất đối với họ.
“Chó robot có thể cũng chỉ là sớm nở tối tàn. Cũng giống như nhiều thứ mà ĐCSTQ đã từng tuyên truyền, chúng sẽ không tồn tại được lâu và có thể biến mất sau một thời gian.”
Xem thêm
Từ khóa robot trí tuệ nhân tạo AI Chó robot
