Khám phá mới trên sao Hỏa: ‘Núi đầu lâu’ và những tảng đá bí ẩn

Khi NASA ngày càng khám phá sao Hỏa, họ không chỉ phát hiện ra nhiều địa hình và tảng đá bí ẩn trên sao Hỏa mà còn cung cấp hiểu biết sâu sắc hơn về cấu trúc địa chất và khí hậu của nó. Những khám phá mới này không chỉ thỏa mãn trí tưởng tượng và sự tò mò của mọi người về sao Hỏa mà còn đặt nền tảng cho các kế hoạch di cư lên sao Hỏa trong tương lai.

NASA đưa tin rằng vào tháng 4 năm nay, xe tự hành Perseverance của NASA, khi đang di chuyển xuống Sườn đồi Hawthorn dọc theo vành của Miệng núi lửa Jezero, đã dừng lại tại một ranh giới có thể nhìn thấy từ quỹ đạo để thực hiện công việc thăm dò. Khu vực này đã được đặt tên là Cảng Anson.

Miệng núi lửa Jezero, nằm ở phía bắc xích đạo Sao Hỏa, là một địa hình hình bát đã khô cạn mà các nhà khoa học suy đoán từng là một hồ nước cách đây hàng tỷ năm. Việc lựa chọn khu vực gần Sườn đồi Hawthorn làm địa điểm khảo sát lần này là do nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra nhiều khối đá lộ thiên hơn ở đây vào năm 2024, mang lại cơ hội tốt hơn để quan sát và phân tích đá cũng như địa hình trên Sao Hỏa.

Núi đầu lâu

Thiết bị Mastcam-Z được trang bị trên tàu Perseverance đã phát hiện một lượng lớn đá trong khu vực Cảng Anson, trong đó có một số là đá sẫm màu. Các nhà nghiên cứu của NASA suy đoán rằng những viên đá sẫm màu này có thể đến từ những nơi khác và đã được di chuyển đến vị trí hiện tại, do đó họ gọi chúng là “đá trôi nổi” (float rocks).

Ngoài ra, trong số những đá trôi nổi này, có một tảng đá với vẻ ngoài đặc biệt đã thu hút sự chú ý của nhóm nghiên cứu. So với những tảng đá khác, tảng đá này trông gọn gàng, góc cạnh hơn, có tông màu sẫm hơn và bề mặt có một số vết lõm. Do hình dạng tổng thể của tảng đá giống như hộp sọ của một sinh vật, và các vết lõm trông như hốc mắt, nên nó được đặt tên là Núi đầu lâu (Skull Hill).

NASA cho biết tông màu sẫm của Núi đầu lâu khiến họ liên tưởng đến Đá Trứng (Egg Rock) mà tàu thăm dò Curiosity đã phát hiện vào năm 2016 trong Miệng núi lửa Gale. Đá Trứng có vẻ ngoài màu đen, bóng và kích thước tương tự như một quả bóng golf. Sau khi phân tích, nó đã được xác nhận là một thiên thạch sắt-niken rơi từ vũ trụ xuống, chứa một lượng lớn các nguyên tố kim loại sắt và niken.

Nguồn gốc bí ẩn của “Núi đầu lâu” trên Sao Hỏa

Tuy nhiên, sau khi tàu Perseverance gần đây phân tích các loại đá tương tự gần Núi đầu lâu, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng thành phần của chúng không phù hợp với nguồn gốc thiên thạch của Đá Trứng.

Các nhà nghiên cứu suy đoán rằng Núi đầu lâu có thể là đá magma hình thành từ quá trình lộ thiên và xói mòn của các tảng đá lân cận hoặc từ vụ phun trào miệng hố va chạm. Loại đá này có thể chứa các khoáng chất sẫm màu như olivine, pyroxene, amphibole và biotite.

Hiện tại, nhóm các nhà khoa học đang nỗ lực để hiểu rõ hơn về nguồn gốc của những tảng đá này, cũng như cách chúng di chuyển đến vị trí hiện tại. May mắn thay, chiếc xe tự hành này được trang bị các thiết bị có thể đo thành phần hóa học của đá, giúp giải mã bí ẩn về thành phần của những đá trôi nổi này, từ đó làm sáng tỏ nguồn gốc của tảng đá độc đáo này.

Những tảng đá hình thù kỳ lạ

Ngoài Núi đầu lâu được tàu Perseverance chụp tại miệng núi lửa Jezero, vào tháng 3 năm nay, một tảng đá kỳ lạ khác cũng đã được ghi lại tại cùng địa điểm. Tảng đá độc đáo này, do có hình dáng giống như một đĩa đậu lăng hoặc một chiếc lá đầy trứng côn trùng, đã được đặt tên là “Vịnh St. Paul” .

Bề mặt của tảng đá Vịnh St. Paul được bao phủ bởi hàng trăm hình cầu màu xám đậm có kích thước milimet. Một số có hình bầu dục thon dài, một số khác lại có góc cạnh, có thể là những mảnh vỡ của các hình cầu bị vỡ, và thậm chí một số hình cầu còn có những lỗ kim nhỏ li ti. Vẻ ngoài kỳ lạ của nó khiến các nhà nghiên cứu NASA tò mò không biết cấu trúc địa chất nào đã tạo ra những hình dạng đá đặc biệt này.

Tuy nhiên, NASA cũng lưu ý rằng đây không phải là lần đầu tiên loại hình cầu kỳ lạ này được tìm thấy trên Sao Hỏa. Tàu thăm dò Opportunity đã phát hiện những vật thể hình cầu được gọi là “Quả việt quất Sao Hỏa” (Martian Blueberries) vào năm 2004 tại cao nguyên Meridiani Planum. Những “Quả việt quất Sao Hỏa” này có kích thước khoảng 3 cm và có màu xanh tím nhạt.

Ngoài ra, các nhiệm vụ Sao Hỏa khác trong những năm gần đây cũng có những khám phá tương tự. Ví dụ, vào năm 2014, tàu thăm dò Curiosity đã tìm thấy một lượng lớn các vật thể hình cầu hạt nhỏ tại đá Yellowknife Bay trong miệng núi lửa Gale. Cùng năm đó, tàu Perseverance đã phát hiện một tảng đá có kết cấu kỳ lạ và khác biệt so với bất kỳ tảng đá nào trước đây, trong Thung lũng Neretva nằm trong kênh dẫn nước vào miệng núi lửa Jezero.

Các nhà nghiên cứu của NASA cho rằng những cấu trúc hình cầu này có thể là sản phẩm của sự tương tác giữa nước ngầm và các lỗ rỗng trong đá. Tuy nhiên, không phải tất cả các hình cầu đều hình thành theo cách này. Chúng cũng có thể là kết quả của sự nguội đi nhanh chóng của các giọt dung nham trong quá trình phun trào núi lửa, hoặc do va chạm thiên thạch khiến đá bốc hơi và sau đó ngưng tụ lại.

Hiện tại, nhóm NASA đang nỗ lực liên kết cấu trúc giàu hạt hình cầu quan sát được ở Vịnh St. Paul với các tầng địa chất của Sườn đồi Hawthorn. Quan sát ban đầu cho thấy nó có thể liên quan đến một tầng địa chất tông màu sẫm mà nhóm đã phát hiện từ quỹ đạo.

Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng việc đặt những đặc điểm này vào bối cảnh địa chất là vô cùng quan trọng để hiểu được nguồn gốc của chúng và ý nghĩa của chúng trong lịch sử địa chất của khu vực miệng núi lửa Jezero.

Lý Ngọc theo Epoch Times

Xem thêm

NASA phát hiện bằng chứng cho thấy sự sống trên sao Hỏa

NASA đã xác định một loại khí được tạo ra bởi các sinh vật sống ở Trái Đất trên sao Hỏa.