Rễ maca giúp bồi bổ năng lượng và hỗ trợ sinh sản
- Zrinka Peters
- •
Rễ maca có thể mang lại nhiều lợi ích đáng chú ý về sức khỏe sinh sản liên quan đến tuổi tác và tâm lý. Song vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn nữa để chứng minh các kết luận này.
Rễ maca, hay còn gọi là “nhân sâm Peru”, có lịch sử kéo dài hơn 2,000 năm mang đậm nét của Châu Mỹ Latinh. Maca được trồng ở vùng cao trong điều kiện khắc nghiệt ở dãy Andes của Peru. Theo truyền thuyết kể lại, các chiến binh Inca đã ăn Maca để gia tăng sức bền trong trận chiến và người dân bản địa từ lâu đã sử dụng nó như một loại thức ăn chính và để tăng khả năng sinh sản.
Trong thời buổi hiện nay, maca đã xuất hiện dưới dạng thực phẩm bổ sung ở nhiều cửa tiệm nhờ các chiến dịch tiếp thị mạnh mẽ, nhưng cần nhiều nghiên cứu hơn nữa để chứng minh tác dụng của nó với các tình trạng bệnh lý. Hãy cùng phân tích những gì chúng ta đã biết và chưa biết về maca.
Một siêu thực phẩm
Là một trong số ít cây trồng có thể phát triển tốt ở độ cao rất lớn và điều kiện khắc nghiệt, không có gì ngạc nhiên khi loại rau họ cải này lại được người dân bản địa ở dãy Andes của Peru xem trọng qua nhiều thế kỷ.
Maca là một phần của họ thực vật Brassicaceae (mù tạt), có họ hàng với súp lơ, bắp cải và cải xoăn. Theo truyền thống, người bản địa ở vùng cao nguyên Peru thường ăn loại cây này như một loại thực phẩm chính giàu chất dinh dưỡng, chứa protein; chất xơ; axit amin, bao gồm hầu hết các axit amin thiết yếu; cùng các khoáng chất như sắt, kẽm, canxi, đồng; vitamin C và chất chống oxy hóa.
Maca có nhiều màu sắc, nhưng nghiên cứu chủ yếu tập trung vào maca vàng, đỏ và đen. Theo một số chuyên gia, mỗi loại đều có những lợi ích riêng biệt. Dựa theo một bài tổng quan được công bố trên Royal Society of Chemistry (Hiệp hội Hóa học Hoàng gia) vào năm 2020, maca vàng là loại được nghiên cứu rộng rãi nhất. Nó được sử dụng để bổ sung năng lượng, cân bằng hormone và tăng cường chức năng nhận thức.
Maca đỏ, với đặc tính cân bằng hormone và hữu ích cho sức khỏe xương, nên được xem là hiệu quả nhất đối với phụ nữ.
Maca đen là loại maca hiếm nhất và rất hiệu quả đối với nam giới, đặc biệt là tác dụng tăng sức cơ, sức bền, khả năng tập trung và ham muốn tình dục.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là nghiên cứu về những lợi ích đặc trưng với từng loại maca còn hạn chế. Ngoài ra, nhiều loại thực phẩm bổ sung không nêu rõ loại maca, khiến cho mọi người khó có thể đưa ra lựa chọn có lợi cho bản thân.
Giảm căng thẳng, cải thiện tâm trạng
Rễ maca là một loại thảo dược thích nghi (adaptogen), thuộc nhóm thảo dược không độc hại giúp cơ thể thích nghi với căng thẳng bên ngoài và lấy lại sự cân bằng.
Ông Jose Antonio, giáo sư Sức khỏe và Hiệu suất Con người tại Đại học Nova Southeastern, chia sẻ với The Epoch Times rằng: “Adaptogen được cho là ảnh hưởng đến phản ứng căng thẳng của cơ thể bằng cách tác động lên trục hạ đồi-tuyến yên-thượng thận (HPA), giúp cải thiện khả năng chịu đựng căng thẳng về thể chất, tinh thần và cảm xúc”.
Một số nghiên cứu trên động vật đã chứng minh vai trò này của maca. Một nghiên cứu tại Trung Quốc thực hiện trên chuột được công bố vào tháng 5/2019 trên Journal of Food Science & Technology (Tập san Khoa học và Công nghệ Thực phẩm) đã cho một nhóm chuột sử dụng chiết xuất ethanol từ maca mỗi ngày trong ba tuần, sau đó đặt chúng vào trạng thái căng thẳng nhẹ không dự đoán trước. Kết quả, chuột được điều trị bằng maca tiết ra ít cortisol (hormone căng thẳng) hơn so với nhóm không sử dụng maca. Phát hiện này khiến các nhà nghiên cứu suy đoán rằng “chiết xuất ethanol từ maca có thể có khả năng điều hòa chống lại căng thẳng mãn tính.”
Mặc dù nghiên cứu trên người còn hạn chế, có một số bằng chứng cho thấy maca có thể mang lại lợi ích tích cực cho phụ nữ sau mãn kinh, bao gồm giảm trầm cảm, lo âu và rối loạn chức năng tình dục.
Tăng cường ham muốn, cải thiện khả năng sinh sản
Một trong những lợi ích phổ biến nhất của maca là tăng cường ham muốn ở cả nam và nữ.
Dù maca ngày càng phổ biến và được ủng hộ bởi nhiều bằng chứng truyền miệng, các nghiên cứu chứng minh lợi ích này vẫn còn hạn chế.
Một bài tổng quan hệ thống năm 2023 đăng trên Journal of Men’s Health (Sức khỏe Nam giới) đã xem xét tác động của maca đối với nam giới bị rối loạn cương dương (ED) nhẹ. Hai thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên cho thấy kết quả hạn chế và không nhất quán. Thử nghiệm đầu tiên (50 người) ghi nhận sự khác biệt đáng kể giữa nhóm sử dụng maca và nhóm dùng giả dược, nhưng thử nghiệm thứ hai (32 người) lại không ghi nhận sự khác biệt nổi bật nào.
Các tác giả kết luận rằng bằng chứng về tác động tích cực của maca đối với nam giới bị rối loạn cương dương nhẹ còn hạn chế và chưa đủ để đưa ra kết luận chắc chắn.
Cân bằng hormone
Maca được cho là hỗ trợ cân bằng hormone ở phụ nữ.
Bà Anna Cabeca, một bác sĩ phụ khoa đãviết trên trang web The Girlfriend Doctor của mình: “Rễ maca là một trong những công cụ yêu thích của tôi để cân bằng và hỗ trợ hormone trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh. Maca có công dụng cân bằng hệ nội tiết, giúp kiểm soát việc sản xuất hormone”.
Đối với nam giới, sử dụng maca không làm tăng mức testosterone, nhưng có thể hỗ trợ hệ nội tiết, giúp giữ thăng bằng hormone.
Bổ sung nguồn năng lượng
Maca thường được sử dụng với mục đích bổ sung năng lượng, đặc biệt ở các vận động viên, nhằm giảm mệt mỏi và cải thiện hiệu suất, hoặc những người tìm kiếm nguồn năng lượng không chứa caffeine. Các nghiên cứu trên chuột cho thấy maca có thể giúp giảm mệt mỏi do tập thể dục.
Một nghiên cứu ngẫu nhiên, đối chứng giả dược, mù đôi tại Nhật Bản năm 2022 cho thấy ở những người dưới 45 tuổi, việc dùng 9.6mg chiết xuất maca mỗi ngày trong bốn tuần đã làm giảm mức độ mệt mỏi đáng kể.
Mặc dù vẫn chưa được hiểu rõ, nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng tác dụng tăng cường mức năng lượng có thể đến từ đặc tính chống oxy hóa mạnh của maca, giúp giảm gánh nặng oxy hóa, hoặc tác động tích cực của maca đối với chức năng ty thể và chuyển hóa năng lượng.
Rủi ro tiềm ẩn
Theo các chuyên gia y tế, maca được xem là an toàn với rất ít tác dụng phụ.
Ông Antonio cho biết: “Tác dụng phụ hiếm gặp, mặc dù một số người có thể gặp vấn đề về tiêu hóa”.
Liều lượng sử dụng maca trong các nghiên cứu thường dao động từ 1.5g đến 3.5g mỗi ngày, nhưng liều lượng tối ưu vẫn chưa được xác định. Theo Thư viện Y học Quốc gia Hoa Kỳ, liều dùng dưới 3g mỗi ngày trong thời gian tối đa 4 tháng dường như an toàn.
Tuy nhiên, liều cao có thể không an toàn. Một bài tổng quan năm 2020 chỉ ra rằng, ở chuột trưởng thành bị đột quỵ, liều cao chiết xuất methanol từ maca làm tăng tổn thương não, cho thấy maca có thể độc hại ở liều cao.
Ngoài ra, một số sản phẩm maca bị phát hiện nhiễm chì ở mức độ cao, đủ để bị cấm sử dụng.
FDA Hoa Kỳ cũng cảnh báo rằng một số sản phẩm maca được quảng cáo cải thiện chức năng tình dục có chứa các loại thuốc điều trị rối loạn cương dương. Việc đảm bảo sản phẩm maca được kiểm nghiệm bởi bên thứ ba độc lập có thể giúp giảm bớt lo ngại này.
Maca có thể tương tác với thuốc hoặc không an toàn cho phụ nữ mang thai hoặc cho con bú. Những người có tình trạng nhạy cảm với hormone như ung thư vú hoặc lạc nội mạc tử cung nên tránh sử dụng maca. Thư viện Y khoa Quốc gia cảnh báo: “Chiết xuất từ maca có thể hoạt động như estrogen. Nếu bạn có bất kỳ bệnh lý nào bị ảnh hưởng bởi estrogen, đừng sử dụng các chiết xuất này”.
Kết luận
Mặc dù rễ maca có vẻ mang lại nhiều lợi ích tiềm năng và an toàn cho người trưởng thành khỏe mạnh, song vẫn cần thêm nghiên cứu để xác định liệu các lợi ích này có thực sự tốt như được quảng bá hay không.
Xem thêm
