Suy thận sớm, một tình trạng sức khỏe đáng báo động đang có xu hướng gia tăng ở người trẻ, đặt ra nhiều thách thức cho nền y học và gây lo ngại trong cộng đồng. Bên cạnh các yếu tố di truyền, bệnh lý bẩm sinh và các bệnh lý tự miễn, lối sống và chế độ dinh dưỡng được hình thành từ môi trường gia đình cũng được nhận định là những yếu tố nguy cơ đáng kể, cần được quan tâm và điều chỉnh kịp thời.

r shutterstock 2367279303
(Ảnh minh họa: Shutterstock)

Các nguy cơ suy thận từ những thói quen không đúng

Lạm dụng thuốc và sử dụng thuốc không hợp lý

Thuốc hạ sốt và kháng sinh: Việc sử dụng thuốc hạ sốt liên tục ở trẻ em và người trẻ tuổi, đặc biệt là các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) không theo chỉ định của bác sĩ, có thể gây tổn thương thận cấp tính hoặc mãn tính dẫn đến suy thận. Tương tự, lạm dụng kháng sinh không chỉ dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh mà còn có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn, gián tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể..

Thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc: Việc sử dụng tràn lan các loại thực phẩm chức năng, siro tăng cân không rõ nguồn gốc, không có kiểm định chất lượng, có nguy cơ chứa các chất độc hại hoặc kim loại nặng, tích lũy dần trong cơ thể và gây tổn thương thận lâu dài.

Chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học

“Thực phẩm chứa năng lượng rỗng” và đồ ăn chế biến sẵn: Một nghiên cứu năm 2022 cho thấy những người ăn nhiều thực phẩm chế biến có nguy cơ mắc bệnh thận cao hơn 24%. 

Một chế độ ăn uống thiếu cân bằng, phụ thuộc vào thức ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn giàu đường, muối, chất béo bão hòa và chất bảo quản, thiếu rau xanh, trái cây và các dưỡng chất thiết yếu, là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến béo phì, huyết áp cao, tiểu đường – những yếu tố nguy cơ chính gây suy thận mạn tính.

Việc trẻ em và thanh thiếu niên thường xuyên tiêu thụ các loại đồ ăn vặt không lành mạnh, không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm như bim bim, nước ngọt, đồ ăn đường phố không rõ nguồn gốc, không chỉ thiếu dinh dưỡng mà còn tiềm ẩn nguy cơ nhiễm độc, gây gánh nặng cho hệ thống lọc của thận.

Sự thiếu hụt kiến thức về dinh dưỡng lành mạnh trong gia đình và trường học khiến giới trẻ dễ dàng hình thành thói quen ăn uống sai lệch, ưu tiên các món ăn “tăng cân nhanh” nhưng thực chất là tích nước hoặc tích mỡ không lành mạnh, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý chuyển hóa.

Lối sống ít vận động

Việc dành quá nhiều thời gian cho các thiết bị điện tử, dẫn đến thiếu vận động thể chất, thức khuya, ngủ không đủ giấc, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần mà còn tác động tiêu cực đến quá trình trao đổi chất của cơ thể. Mặc dù không trực tiếp gây suy thận, lối sống này góp phần làm tăng nguy cơ béo phì, kháng insulin và các bệnh lý khác có thể dẫn đến suy thận về lâu dài.

Vai trò của gia đình trong phòng ngừa suy thận

Mặc dù suy thận sớm có nhiều nguyên nhân phức tạp, nhưng vai trò của gia đình trong việc định hình lối sống và thói quen của con cái là không thể phủ nhận. Cha mẹ và người chăm sóc có vai trò quan trọng trong việc:

  • Giáo dục về sức khỏe: Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc sử dụng thuốc đúng cách, không tự ý dùng kháng sinh hay các loại thuốc không rõ nguồn gốc.
  • Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh: Tạo môi trường ăn uống khoa học, khuyến khích tiêu thụ thực phẩm tươi, sạch, hạn chế đồ ăn nhanh, đồ ngọt và thực phẩm chế biến sẵn.
  • Khuyến khích vận động thể chất: Tạo điều kiện cho trẻ tham gia các hoạt động thể thao, vui chơi ngoài trời để duy trì cân nặng hợp lý và tăng cường sức khỏe tổng thể.
  • Kiểm soát thời gian sử dụng thiết bị điện tử: Hướng dẫn con cái sử dụng điện thoại, máy tính một cách hợp lý, đảm bảo giấc ngủ đủ và chất lượng.
  • Thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ: Phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và can thiệp kịp thời.

Suy thận sớm ở giới trẻ là một vấn đề sức khỏe đa yếu tố, đòi hỏi sự quan tâm toàn diện. Việc nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi và xây dựng lối sống khoa học từ sớm, cùng với sự đồng hành của gia đình, là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe thận, giúp thế hệ trẻ có một tương lai khỏe mạnh hơn.

Thanh Long t/h