Theo phân tích dữ liệu của Reuters và một nguồn tin thân cận với Bộ Kinh tế Đức hôm thứ Tư (18/9), Đức đã tạm dừng xuất khẩu vũ khí chiến tranh mới sang Israel trong khi giải quyết các thách thức pháp lý.

Leopard 2 A5 der Bundeswehr scaled
Xe tăng Leopard của Đức (Ảnh: Wikimedia)

Một nguồn tin thân cận với Bộ Kinh tế Đức đã trích dẫn một quan chức chính phủ cấp cao cho biết họ đã dừng công việc phê duyệt giấy phép xuất khẩu vũ khí sang Israel do áp lực pháp lý và chính trị từ các vụ kiện tụng cho rằng hoạt động xuất khẩu như vậy từ Đức vi phạm luật nhân đạo.

Bộ Kinh tế chưa trả lời yêu cầu bình luận. Tuy nhiên, chính phủ Đức đã đưa ra tuyên bố sau khi bài báo của Reuters được đăng tải.

Không có sự tẩy chay xuất khẩu vũ khí nào của Đức đối với Israel“, phát ngôn viên chính phủ Steffen Hebestreit tuyên bố.

Theo dữ liệu từ Bộ Kinh tế, cơ quan phê duyệt giấy phép xuất khẩu, năm ngoái Đức đã phê duyệt xuất khẩu vũ khí sang Israel trị giá 326,5 triệu euro (363,5 triệu USD), bao gồm thiết bị quân sự và vũ khí chiến tranh, tăng gấp 10 lần so với năm 2022. Tuy nhiên, số lượng phê duyệt đã giảm trong năm nay, chỉ có 14,5 triệu euro được cấp từ tháng 1 đến ngày 21/8, theo dữ liệu do Bộ Kinh tế cung cấp để trả lời một chất vấn của Quốc hội Đức. Trong số này, danh mục vũ khí chiến tranh chỉ chiếm 32.449 euro.

Trong quá trình biện hộ trước hai vụ kiện, một vụ trước Tòa án Công lý Quốc tế và một vụ tại Berlin do Trung tâm Hiến pháp và Nhân quyền Châu Âu đưa ra, chính phủ Đức tuyên bố không có vũ khí chiến tranh nào được xuất khẩu theo bất kỳ giấy phép nào được cấp kể từ các cuộc tấn công của Hamas vào Israel vào ngày 07/10/2023, ngoài các phụ tùng cho các hợp đồng dài hạn, nguồn tin cho biết thêm.

Theo bộ y tế địa phương do Hamas kiểm soát, cuộc tấn công của Israel vào Gaza đã giết chết hơn 41.000 người Palestine kể từ ngày 07/10. Nó cũng khiến hầu hết dân số 2,3 triệu người phải di dời, gây ra cuộc khủng hoảng nạn đói và dẫn đến các cáo buộc diệt chủng tại Tòa án Thế giới, mà Israel phủ nhận.

Chưa có vụ kiện nào thách thức việc xuất khẩu vũ khí của Đức sang Israel thành công, bao gồm cả vụ kiện do Nicaragua đưa ra tại Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ).

Sự bất đồng về xuất khẩu vũ khí trong Chính phủ Đức

Nhưng vấn đề này đã tạo ra sự bất đồng trong chính phủ Đức khi Văn phòng Thủ tướng vẫn duy trì sự ủng hộ đối với Israel trong khi các Bộ Kinh tế và Ngoại giao do Đảng Xanh lãnh đạo, vốn nhạy cảm với sự chỉ trích từ các thành viên đảng, ngày càng chỉ trích chính quyền Thủ tướng Israel Netanyahu.

Những thách thức pháp lý trên khắp châu Âu cũng khiến các đồng minh khác của Israel phải tạm dừng hoặc đình chỉ xuất khẩu vũ khí.

Trong tháng Chín này, Vương quốc Anh đã đình chỉ 30 trong số 350 giấy phép xuất khẩu vũ khí sang Israel do lo ngại rằng Israel có thể vi phạm luật nhân đạo quốc tế.

Vào tháng 2/2024, một tòa án Hà Lan đã ra lệnh cho chính phủ nước này dừng mọi hoạt động xuất khẩu các bộ phận máy bay chiến đấu F-35 sang Israel vì lo ngại về việc chúng được sử dụng trong các cuộc tấn công vào các mục tiêu dân sự ở Gaza.

Năm nay, chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã tạm dừng – nhưng sau đó tiếp tục – các lô hàng bom cho Israel sau khi Hoa Kỳ lo ngại về việc sử dụng chúng ở Gaza đông dân cư.

Việc phê duyệt và vận chuyển các loại vũ khí khác cho các hệ thống vũ khí chính xác hơn, vẫn tiếp tục khi các quan chức Hoa Kỳ khẳng định rằng Israel cần có năng lực để tự vệ.

Ông Alexander Schwarz, một luật sư tại Trung tâm Hiến pháp và Nhân quyền châu Âu, nơi đã đệ đơn kiện Berlin năm lần, cho rằng sự sụt giảm đáng kể trong số lượng phê duyệt cho năm 2024 cho thấy sự miễn cưỡng thực sự, mặc dù có thể chỉ là tạm thời, trong việc cung cấp vũ khí cho Israel.

Tuy nhiên, tôi sẽ không cho rằng đây là một sự thay đổi chính sách có chủ ý“, ông Schwarz nhận xét.