Năm 2023, ông Tập Cận Bình bận rộn tranh giành quyền bá chủ thế giới
- Lộ Khắc
- •
Trong phần lớn thời gian của năm nay, Trung Quốc dưới thời ông Tập Cận Bình vẫn tiếp tục cố gắng khẳng định mình là siêu cường toàn cầu mới, đồng thời củng cố các liên minh, nhằm giảm ảnh hưởng của Mỹ trên toàn thế giới.
Theo báo cáo của Fox, vào cuối năm 2022, Trung Quốc đã xảy ra tình trạng hỗn loạn gần như chưa từng có. Người dân Trung Quốc xuống đường phản đối chính sách nghiêm ngặt “Zero-COVID-19” của chính phủ, kêu gọi nhân quyền và tự do.
Trong “Báo cáo Thế giới 2023” của tổ chức này, bà Sophie Richardson, Giám đốc Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Trung Quốc, cho biết, người dân trên khắp Trung Quốc đã chấp nhận rủi ro lớn khi biểu tình công khai để bảo vệ nhân quyền. Chính phủ các nước trên khắp thế giới nên ủng hộ quyền tự do ngôn luận và biểu tình ôn hòa của người dân, đồng thời buộc chính phủ Trung Quốc phải chịu trách nhiệm về những vi phạm nhân quyền trong và ngoài nước.
Nhưng tại Trung Quốc, quốc gia nổi tiếng với việc đàn áp những người bất đồng chính kiến, sự phản kháng của quần chúng chỉ tồn tại trong thời gian ngắn. Trung Quốc đã dành phần lớn thời gian của năm 2023 để tái tập trung vào mục tiêu trở thành cường quốc hàng đầu thế giới.
Ông Tập Cận Bình củng cố quyền lực
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã phá vỡ truyền thống lâu đời của Trung Quốc, không chuyển giao quyền lực sau 2 nhiệm kỳ. Ông tiếp tục bổ nhiệm mình làm Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) vào cuối năm 2022, đặt nền móng cho nhiệm kỳ thứ 3 chưa từng có.
Tháng 3/2023, ông Tập Cận Bình chính thức giành được nhiệm kỳ chủ tịch nước lần thứ 3 kéo dài 5 năm với 100% phiếu bầu – 2.952 phiếu. Động thái này đưa ông Tập, người sẽ bước sang tuổi 71 vào năm 2024, trên con đường nắm quyền suốt đời.
VOA đưa tin, sau đó ông Tập ngay lập tức có động thái thắt chặt sự kiểm soát của ĐCSTQ đối với xã hội, dẫn đầu một loạt cải cách nhằm đưa thêm nhiều cơ quan chính phủ nằm dưới sự kiểm soát trực tiếp của ĐCSTQ.
Bên cạnh khả năng kéo dài nhiệm kỳ chủ tịch nước suốt đời, ông Tập Cận Bình đã được nhất trí bổ nhiệm làm Tổng tư lệnh quân đội Trung Quốc.
Bắc Kinh gia tăng áp lực lên Đài Loan
Chuyến thăm Đài Loan của cựu Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi vào mùa hè năm 2022 có thể sẽ đánh dấu bước ngoặt trong cuộc tranh chấp kéo dài hàng thập kỷ về chủ quyền của Đài Loan.
Trong khi hoạt động quân sự xung quanh Đài Loan tăng mạnh vào mùa hè năm 2022 thì các cuộc xâm nhập của quân đội ĐCSTQ ngày càng gia tăng trong suốt năm 2023.
Theo dữ liệu do NPR tổng hợp, từ tháng 10/2020 đến mùa hè năm 2022, máy bay quân sự Trung Quốc đã xâm nhập Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) của Đài Loan hơn 200 lần/tháng chỉ xuất hiện một lần.
Nhưng kể từ chuyến thăm của bà Pelosi, số lần xuất kích hàng tháng vào ADIZ đã 4 lần vượt quá 200 chiếc. Thời điểm kỷ lục lên tới 103 máy bay quân sự trong một ngày vào tháng 9.
Theo NBC, trong hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương (APEC) gần đây tại San Francisco, cá nhân ông Tập Cận Bình đã nói trong cuộc gặp với Tổng thống Biden, rằng Trung Quốc sẽ đạt được sự thống nhất giữa Đài Loan và Trung Quốc Đại Lục, nhưng thời điểm thống nhất vẫn chưa chắc chắn.
Thông điệp thẳng thừng này đã thu hút sự quan ngại ngày càng tăng từ các quan chức Mỹ quen thuộc với các cuộc đàm phán. Họ lưu ý rằng thời điểm phát biểu của ông Tập Cận Bình phù hợp với các hành động hung hăng của quân đội Trung Quốc trong năm qua.
Cuộc xâm lược mở rộng tới Philippines
Hành động gây hấn quân sự của Trung Quốc trong năm 2023 không chỉ giới hạn ở Đài Loan. Các hoạt động của nước này ở Biển Đông cũng làm gia tăng căng thẳng giữa Bắc Kinh và Philippines.
Những căng thẳng này lên đến đỉnh điểm vào tháng 10. Khi đó, một cuộc phong tỏa của 5 tàu cảnh sát biển Trung Quốc, 8 tàu hộ tống và 2 tàu hải quân đã ngăn cản 2 tàu cảnh sát biển Philippines và 2 tàu khác chuyển thực phẩm và vật tư cho quân đội Philippines ở Bãi cạn Second Thomas (Việt Nam gọi là Bãi cỏ mây) vốn đang bị mắc cạn trên đảo.
Trong lúc căng thẳng, có lúc 2 tàu Philippines đã bị tàu tuần duyên Trung Quốc đâm phải, khiến quốc tế phẫn nộ.
Căng thẳng leo thang giữa hai nước ở Biển Đông đã thúc đẩy phản ứng từ Mỹ. Nước này vốn tuyên bố sẽ duy trì hiệp ước an ninh kéo dài hàng chục năm giữa Mỹ và Philippines nếu Philippines bị tấn công về mặt quân sự.
Trong một tuyên bố, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết, Hoa Kỳ sẽ sát cánh cùng các đồng minh Philippines trước các hành động nguy hiểm và bất hợp pháp của Lực lượng bảo vệ bờ biển và dân quân hàng hải của Trung Quốc, nhằm cản trở nhiệm vụ tiếp tế ngày 22/10 của Philippines tới Bãi cạn Second Thomas.
Kết liên minh chống lại Mỹ
Trung Quốc cũng dành phần lớn thời gian của năm 2023 để hình thành liên minh với các quốc gia đi ngược lại lợi ích của Mỹ, gồm Triều Tiên và Nga.
Tháng trước, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cảnh báo về việc tăng cường hợp tác giữa Nga, Trung Quốc và Triều Tiên.
Tại hội nghị thượng đỉnh Bộ chỉ huy Liên Hợp Quốc, ông Austin nói, Mỹ quan ngại sâu sắc rằng Trung Quốc và Nga đang giúp Triều Tiên mở rộng năng lực, và trốn tránh các lệnh trừng phạt của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.
Đồng thời, Trung Quốc vẫn tiếp tục đóng vai trò là huyết mạch quan trọng đối với Nga và Tổng thống Nga Vladimir Putin, khi Nga gần như bị cô lập khỏi cộng đồng quốc tế sau khi xâm lược nước láng giềng Ukraine.
Căng thẳng với Mỹ gia tăng
Khinh khí cầu do thám lần đầu tiên được phát hiện ở Alaska, Hoa Kỳ vào tháng 1 và trôi dạt đến Bờ Đông trước khi bị lực lượng Mỹ bắn hạ trên Đại Tây Dương.
Vào tháng 6, tình báo Hoa Kỳ đánh giá rằng khí cầu mà Trung Quốc nói là để dự báo thời tiết đã thoát khỏi tầm kiểm soát của họ, có khả năng thu thập thông tin tình báo. Các biện pháp đối phó được cho là đã ngăn khí cầu truyền bất kỳ dữ liệu nào từ Mỹ sang Trung Quốc khi nó bay qua Trung Quốc.
Tuy nhiên vụ việc đã làm trầm trọng thêm mối quan hệ vốn đã căng thẳng giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Ngoại trưởng Antony Blinken phải hủy chuyến thăm dự kiến tới Trung Quốc sau khi khinh khí cầu do thám xuất hiện trên không phận Hoa Kỳ.
Kể từ đó, mối quan hệ giữa hai nước vẫn căng thẳng. Các quan chức Mỹ đã dành nhiều tháng nhằm nỗ lực đảm bảo một cuộc gặp giữa Biden và Tập tại hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương vào tháng trước ở San Francisco với hy vọng tình hình được xoa dịu.
Xem thêm
Từ khóa Tập Cận Bình Dòng sự kiện mối quan hệ Mỹ - Trung
