Cha mẹ dù có giận đến đâu cũng không được nói 4 câu này với con

Trong đại dương giáo dục gia đình, sự giao tiếp giữa cha mẹ và con cái là mắt xích quan trọng tạo nên cầu nối tình cảm. Tuy nhiên, trong cuộc sống thực, cha mẹ đôi khi nói những lời gây tổn thương khi tiếp xúc với con cái do nhiều áp lực và tâm trạng thất thường. Một số câu, ngay cả khi chúng được tạo ra vì tức giận, có thể có tác động sâu sắc đến tâm trí trẻ.

4 câu mà cha mẹ thường nói khi tức giận có thể làm tổn thương con cái, vì vậy bạn phải tránh nói những điều này với con mình.

1. “Con thật vô dụng!” – Phủ nhận giá trị của con cái

Khi cha mẹ nói điều gì đó như thế trong cơn tức giận, chắc chắn đó là sự phủ nhận trực tiếp về giá trị bản thân của trẻ. Theo thời gian, trẻ có thể tiếp thu sự đánh giá tiêu cực này và tin rằng chúng thực sự kém cỏi và vô giá trị.

Điều này không chỉ làm tổn hại đến lòng tự trọng của trẻ mà còn có thể dẫn đến sự thiếu tự tin khi đối mặt với những thử thách trong tương lai.

Một nghiên cứu về lòng tự trọng của trẻ em cho thấy những đứa trẻ thường xuyên nhận được những lời nhận xét tiêu cực có nhiều khả năng phát triển lòng tự trọng thấp và các vấn đề xã hội khi ở tuổi thiếu niên.

2. “Hãy nhìn con nhà người ta kìa!” – Áp lực do so sánh gây ra

So sánh con với ‘con nhà người ta’ là sai lầm phổ biến của nhiều bậc cha mẹ. Điều này có thể khiến trẻ cảm thấy mình là kẻ thất bại, không đáp ứng được kỳ vọng của cha mẹ, dẫn đến áp lực tâm lý rất lớn.

Nhà tâm lý học Alfred Adler chỉ ra rằng lối sống độc đáo của một cá nhân bắt đầu hình thành từ thời thơ ấu và mỗi đứa trẻ có nhịp độ phát triển riêng.

Sự so sánh con cái của cha mẹ sẽ chỉ khiến con cái cảm thấy thiếu thốn và có thể dẫn đến tâm lý ghen tị hoặc nổi loạn.

3. “Mẹ hối hận vì đã sinh ra con!” – Làm tổn thương cảm xúc của đứa trẻ

Câu nói này có thể nói là một ‘vũ khí hạt nhân’ trong lời nói của cha mẹ. Nó tấn công trực tiếp vào ý nghĩa tồn tại của con cái.

Một khi trẻ tin rằng mình là đối tượng mà cha mẹ hối hận thì trong lòng chúng sẽ tràn ngập nỗi sợ bị bỏ rơi và bất an.

Nhiều nghiên cứu tâm lý cho thấy, chất lượng mối quan hệ gắn bó từ sớm có ảnh hưởng trực tiếp đến các mối quan hệ xã hội và sức khỏe tâm lý của trẻ trong tương lai.

Vì vậy, những câu nói gây tổn thương như vậy cần phải được ngăn cấm xuất hiện trong ngôn từ của cha mẹ

4. “Con cứ làm thế này bố/ mẹ sẽ không yêu con nữa đâu!” – Làm mất đi cảm giác an toàn của trẻ

Tình yêu là điều cần thiết cho sự trưởng thành của trẻ và là nguồn dũng khí để trẻ khám phá thế giới. Khi cha mẹ đe dọa rút đi tình yêu thương đó, thực chất họ đang làm lung lay cảm giác an toàn của con cái.

Cách làm này có thể khiến trẻ phải kìm nén những nhu cầu, mong muốn của bản thân để duy trì tình yêu thương của cha mẹ. Về lâu dài, trẻ có thể trở nên phục tùng quá mức hoặc tích tụ nỗi lo lắng sâu thẳm trong lòng.

Lý thuyết Gắn bó của John Bowlby nhấn mạnh tầm quan trọng của môi trường gia đình ổn định và an toàn đối với sự phát triển lành mạnh của trẻ em.

Vì vậy, nếu cần tránh nói bốn câu này với trẻ, thì khi đối mặt với cơn giận và cảm giác thất bại, cha mẹ nên điều chỉnh cảm xúc của mình như thế nào và hướng dẫn trẻ một cách tích cực hơn?

Cha mẹ cần nhận thức được sự thay đổi trong cảm xúc của mình và học cách áp dụng các phương pháp như hít thở sâu, tạm rời khỏi hiện trường để bình tĩnh lại.

Đồng thời, cha mẹ nên nỗ lực thực hành cách diễn đạt ngôn ngữ tích cực, chẳng hạn như sử dụng ngôn ngữ ‘Mẹ/bố cảm thấy…’ thay vì ngôn ngữ chỉ trích ‘Con phải; con luôn luôn…’ .

Ngoài ra, cha mẹ có thể cung cấp một nền tảng để mọi người bày tỏ cảm xúc và nhu cầu của mình một cách bình đẳng bằng cách thiết lập các cơ chế như họp gia đình.

Trên thực tế, nếu cha mẹ có thể kết hợp tình huống cụ thể và sử dụng các khái niệm giáo dục hiện đại như kỷ luật tích cực và trau dồi trí tuệ cảm xúc, họ không những có thể tránh được những lời nói có hại mà còn giúp trẻ phát triển khả năng tự nhận thức tích cực và khả năng thích ứng với xã hội.

Ví dụ, bằng cách cùng nhau đọc sách về quản lý cảm xúc và kỹ năng giao tiếp, cha mẹ và con cái có thể cùng nhau học cách hiểu nhau hơn và phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề.

Nhìn chung, lời nói của cha mẹ khi tức giận có thể tác động sâu sắc đến sự phát triển tâm lý và cảm xúc của con cái.

Vì vậy, cha mẹ phải luôn cảnh giác trong lời nói của mình, tránh dùng những lời lẽ có thể làm tổn thương con sâu sắc, ngay cả khi tức giận hay thất vọng.

Thông qua các phương pháp giáo dục khoa học, hợp lý và kỹ năng giao tiếp hiệu quả, cha mẹ có thể tạo dựng môi trường phát triển đầy yêu thương, tôn trọng và thấu hiểu con cái, giúp con lớn lên khỏe mạnh, hạnh phúc.

Xem thêm

Sự tu dưỡng của cha mẹ ảnh hưởng đến nhân cách của con cái

Mỗi lời nói, hành vi của cha mẹ đều tác động mạnh đến sự hình thành nhân cách của con cái.