Nghiên cứu tâm lý học: 2 con đường hướng tới hạnh phúc
- Lý Ngọc
- •
Trong hơn hai thập kỷ qua, phong trào tâm lý học tích cực đã mở rộng hiểu biết về hạnh phúc và tiềm năng phát triển của con người. Thay vì chỉ tập trung vào các rối loạn tâm thần, tâm lý học tích cực hướng đến nghiên cứu những yếu tố làm cuộc sống trở nên đáng sống.
Martin Seligman, người sáng lập phong trào này, mô tả hạnh phúc là sự kết hợp giữa trải nghiệm tích cực thường xuyên như niềm vui, sự mãn nguyện cùng với cảm giác có ý nghĩa và mục đích trong cuộc sống.
Hạnh phúc không phải là trạng thái cố định mà là điều có thể thay đổi và phát triển theo thời gian. Một yếu tố quan trọng giúp duy trì hạnh phúc là tính linh hoạt về tâm lý, tức khả năng thích ứng và đối mặt với những khó khăn trong cuộc sống. Nghiên cứu cho thấy cách con người phản ứng và xử lý các sự kiện ảnh hưởng đến hạnh phúc nhiều hơn chính những sự kiện đó. Vì vậy, căng thẳng, buồn bã hay lo lắng trong ngắn hạn không đồng nghĩa với việc chúng ta không thể hạnh phúc trong dài hạn.
Phong cách hạnh phúc được chia làm hai hướng chính: hướng “hedonic” – tập trung vào trải nghiệm cảm xúc tích cực và tránh đau khổ, và hướng “eudaimonic” – theo đuổi ý nghĩa và giá trị lớn hơn bản thân. Hướng eudaimonic nhấn mạnh việc sống vì mục đích cao cả hơn, sử dụng thế mạnh cá nhân để đóng góp cho xã hội thông qua các phẩm chất như sự tử tế, công bằng, trung thực và can đảm. Dù đôi khi có thể phải trải qua những cảm xúc khó chịu, nhưng con đường này thường mang lại niềm vui và sự mãn nguyện sâu sắc hơn.
Để đạt được hạnh phúc bền vững, không phải là tránh né những khó khăn mà là đối mặt và phát triển bản thân từ những nghịch cảnh ấy. Quá trình trưởng thành từ khó khăn được gọi là “tăng trưởng sau chấn thương” (post-traumatic growth). Nhiều người trải qua mất mát, bệnh tật hay khó khăn lớn trong cuộc sống lại cảm nhận cuộc sống có ý nghĩa hơn, mạnh mẽ và hạnh phúc hơn. Những trải nghiệm này giúp con người phát triển sự kiên cường và đưa ra những quyết định quan trọng như thay đổi công việc hay hướng đi mới trong cuộc sống.
Khác với niềm vui thoáng qua, hạnh phúc theo hướng eudaimonic là sự phát triển toàn diện của cá nhân thông qua việc chấp nhận cuộc sống với đầy đủ thăng trầm, biết trân trọng những cảm xúc tích cực, đồng thời học hỏi từ những thất bại để đạt được tiềm năng tối đa. Đây chính là một hành trình không ngừng hướng tới ý nghĩa và sự hoàn thiện bản thân.
Mặc dù căng thẳng, buồn bã và lo lắng là điều khó tránh khỏi trong cuộc sống, nhưng chúng không ngăn cản chúng ta đạt được hạnh phúc dài hạn. Hạnh phúc đến từ sự linh hoạt tâm lý, khả năng đối mặt với nghịch cảnh và tìm kiếm ý nghĩa trong cuộc sống. Việc trưởng thành từ khó khăn giúp con người trở nên kiên cường và phát triển, đồng thời đạt được niềm vui và sự mãn nguyện sâu sắc hơn trong hành trình sống.
Xem thêm
Từ khóa thất bại hạnh phúc Trưởng thành
