Theo Chính phủ, VEC được giao nhiệm vụ đầu tư, phát triển và quản lý, bảo trì hệ thống đường cao tốc quốc gia, làm chủ đầu tư 5 dự án đường cao tốc với tổng chiều dài 540km, tổng mức đầu tư 5 dự án là 108.865 tỷ đồng.

chinh phu de nghi bo sung 38 251 ty dong von dieu le cho vec
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng. (Ảnh: quochoi.vn)

Ngày 17/2, Quốc hội thảo luận ở hội trường về phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ giai đoạn 2024 – 2026 của công ty mẹ – Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC).

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình cho biết Chính phủ trình Quốc hội cho phép sử dụng số vốn đầu tư công đã giao kế hoạch cho Bộ GTVT để đầu tư dự án số tiền 36.689 tỷ đồng.

Trong đó, 10.062 tỷ đồng vốn đối ứng từ ngân sách Nhà nước; 24.127 tỷ đồng vốn ODA tại các dự án thực hiện theo hình thức chuyển vốn vay về cho vay lại thành cấp phát ngân sách Nhà nước; 2.500 tỷ đồng vốn cấp phát ngân sách nhà nước cho dự án Nội Bài – Lào Cai và Cầu Giẽ – Ninh Bình để chuyển thành nguồn vốn ngân sách Nhà nước cấp bổ sung vốn điều lệ cho công ty mẹ – VEC.

Theo ông Thắng, việc tăng vốn điều lệ từ nguồn đầu tư công đã giải ngân đảm bảo nguyên tắc bảo toàn vốn. Theo đó, số tiền ngân sách đã chi ra được giao thành vốn điều lệ doanh nghiệp và VEC có trách nhiệm bảo toàn phần vốn được cấp. Tuy nhiên, hiện Luật Đầu tư công và pháp luật hiện hành không có nội dung quy định bố trí vốn cho dự án và chuyển thành vốn ngân sách cấp bổ sung vốn điều lệ cho doanh nghiệp Nhà nước. Chưa kể, mức vốn điều lệ dự kiến đầu tư bổ sung cho VEC là 38.251 tỷ đồng, nên việc quyết định chủ trương thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Thủ tướng quyết định đầu tư bổ sung cho doanh nghiệp này, sau khi Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư.

Việc tăng vốn điều lệ cho công ty mẹ – VEC từ nguồn đầu tư công đã giao kế hoạch cho Bộ GTVT để làm dự án và đã giải ngân đầu tư xây dựng 5 dự án đường bộ cao tốc do VEC làm chủ đầu tư. Ông Thắng khẳng định việc này không làm phát sinh khoản chi ngân sách và nợ công, vì thế, không tác động trực tiếp tới ngân sách Nhà nước.

VEC
Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) tổ chức Lễ kỷ niệm 20 năm ngày thành lập, ngày 4/10/2024. (Ảnh: cmsc.gov.vn)

Thẩm tra nội dung này, ông Lê Quang Mạnh, ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cho biết đa số ý kiến của Ủy ban Tài chính ngân sách đồng ý cần tăng vốn điều lệ cho VEC giai đoạn 2024-2026 để tăng năng lực tài chính, phát triển các dự án đường cao tốc.

Theo đó, cấp có thẩm quyền đã kết luận đồng ý cho phép dùng nguồn vốn đầu tư công đã giao cho Bộ GTVT đầu tư dự án.

Số này gồm vốn đối ứng từ ngân sách nhà nước, ODA tại các dự án thực hiện theo hình thức chuyển vốn vay về cho vay lại thành cấp phát ngân sách và vốn cấp phát ngân sách cho các dự án để chuyển thành vốn ngân sách bổ sung cho VEC.

Tuy vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan tính toán, xác định chính xác và chịu trách nhiệm về số liệu khi thực hiện việc này.

Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán việc tuân thủ các quy định về tăng vốn điều lệ cũng như quản lý, sử dụng vốn của công ty mẹ – VEC, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp tháng 10, dự kiến vào tháng 10/2025.

Theo Chính phủ, VEC được giao nhiệm vụ đầu tư, phát triển và quản lý, bảo trì hệ thống đường cao tốc quốc gia, làm chủ đầu tư 5 dự án đường cao tốc với tổng chiều dài 540km, tổng mức đầu tư 5 dự án là 108.865 tỷ đồng.

Đến nay, VEC đã hoàn thành đầu tư và đưa vào khai thác sử dụng 4/5 dự án với tổng chiều dài 490km, chiếm khoảng 27% tổng chiều dài các tuyến đường cao tốc tại Việt Nam hiện nay.

Với số vốn điều lệ là 1.115 tỷ đồng, trong khi tổng mức đầu tư các dự án đường cao tốc của VEC là rất lớn, VEC luôn gặp khó khăn khi không đảm bảo tỷ lệ hệ số nợ/vốn chủ sở hữu theo quy định của pháp luật hiện hành.

Theo chiến lược phát triển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2035, VEC cần huy động số vốn lớn để đầu tư mới các tuyến cao tốc, đầu tư mở rộng các dự án đang quản lý (giai đoạn 2021-2025 cần khoảng 14.890 tỷ đồng; giai đoạn 2026-2030 cần khoảng 30.500 tỷ đồng). Bên cạnh đó, tiến độ thực hiện và hoàn thành các dự án theo chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền là rất gấp rút.

Minh Long