Hôm thứ Tư (9/10), Ngoại trưởng Nhật Bản Takeshi Iwaya đã có cuộc điện đàm với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị. Có 2 vấn đề quan trọng được phía Nhật Bản lưu ý, nhưng phía Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) khi công bố công luận đã không nhắc đến.

Takeshi Iwaya
Ngoại trưởng Nhật Bản Takeshi Iwaya. (Ảnh: Getty Images)

Đây là cuộc điện đàm đầu tiên giữa Takeshi Iwaya và Vương Nghị kể từ khi ông nhậm chức Ngoại trưởng Nhật Bản vào tuần trước.

Bộ Ngoại giao Nhật Bản ra tuyên bố về cuộc điện đàm giữa những người đồng cấp hai bên, cho biết Ngoại trưởng Takeshi Iwaya kêu gọi Trung Quốc làm rõ vụ tấn công cậu bé Nhật Bản, vì công dân Nhật Bản ở Trung Quốc ngày càng lo ngại về vấn đề an toàn. Nhật Bản cũng yêu cầu Trung Quốc tăng cường các biện pháp bảo vệ công dân Nhật Bản. Cả hai bên đồng ý tiếp tục trao đổi về vấn đề này.

Tháng trước, một cậu bé 10 tuổi người Nhật bị sát hại trên đường đến trường ở Thâm Quyến. Vụ việc này một lần nữa làm trầm trọng thêm mối quan hệ ngoại giao căng thẳng giữa Trung Quốc và Nhật Bản. Thủ tướng Nhật Bản lúc bấy giờ là Fumio Kishida đã lên án tội ác và yêu cầu phía Trung Quốc sớm đưa ra lời giải thích về vụ việc.

Trước đó hồi tháng 6 năm nay, khi một chiếc xe buýt trường học Nhật Bản ở Tô Châu tỉnh Giang Tô khi đang đón học sinh tại bến xe buýt, đã bị một người đàn ông Trung Quốc dùng dao tấn công khiến hai mẹ con người Nhật bị thương.

Mặc dù Bắc Kinh cho biết những vụ này là sự cố riêng lẻ, cơ quan chức năng luôn chú ý bảo vệ an toàn của tất cả người nước ngoài ở Trung Quốc, nhưng vẫn làm dấy lên mối lo ngại về tinh thần ‘bài Nhật’ trong xã hội Trung Quốc. Điều này không khó hiểu, vì công luận quốc tế nhận thấy tại Trung Quốc những năm gần đây đẩy mạnh giáo dục và tuyên truyền chống Nhật Bản, đồng thời chủ nghĩa dân tộc và tư tưởng bài ngoại ngày càng có xu thế cực đoan hơn ở nước này, trong khi các phương tiện truyền thông của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) cũng hay kích động những tình cảm như vậy.

Ngoài ra, Bộ Ngoại giao Nhật Bản cũng cho biết Ngoại trưởng Takeshi Iwaya còn bày tỏ quan ngại nghiêm trọng về các hoạt động của quân đội Trung Quốc xâm phạm không phận Nhật Bản, yêu cầu Trung Quốc giải thích về hành vi vi phạm vào tháng 8.

Ngày 26/8, máy bay trinh sát Y-9 của Trung Quốc xâm chiếm không phận Nhật Bản, khiến Nhật Bản phải khẩn trương điều động ít nhất 4 máy bay chiến đấu tới ngăn chặn. Đây là lần đầu tiên máy bay quân sự Trung Quốc xâm phạm không phận Nhật Bản. Nhật Bản sau đó tuyên bố vụ việc này hoàn toàn không thể chấp nhận được, không chỉ vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Nhật Bản mà còn đe dọa đến an ninh của Nhật Bản. Nhật Bản cũng triệu tập quan chức Đại sứ quán Trung Quốc tại Nhật Bản để phản đối.

Trong tuyên bố của Bộ Ngoại giao ĐCSTQ về cuộc điện đàm giữa ông Vương Nghị và ông Takeshi Iwaya không đề cập đến hai mối lo ngại nêu trên mà Ngoại trưởng Nhật Bản nêu ra. Thay vào đó chỉ truyền tải thông điệp “Ngoại trưởng Takeshi Iwaya tuyên bố Nội các mới của Nhật Bản sẵn sàng thúc đẩy toàn diện mối quan hệ chiến lược cùng có lợi giữa Nhật Bản và Trung Quốc”.

Theo tuyên bố của ĐCSTQ, ông Vương Nghị nhấn mạnh “thúc đẩy phát triển lành mạnh và ổn định quan hệ song phương theo đúng hướng”. Ngoài ra, ông Vương Nghị cũng đề cập đến vấn đề Đài Loan và hy vọng Nhật Bản sẽ tuân thủ cam kết chính trị về vấn đề Đài Loan, hướng theo hiểu biết về ‘một Trung Quốc’ một cách khách quan, hợp lý, tích cực và thân thiện.