Gs Mearsheimer tin rằng CIA đã biết trước vụ Ukraine tấn công sâu lãnh thổ Nga

Nhật Tân
•
Thứ Sáu, 06/06/2025

Theo video phỏng vấn công bố hơn nửa ngày trước, giáo sư John Mearsheimer cho rằng CIA đã biết trước vụ Kiev cho drone tấn công sâu vào lãnh thổ Nga chiều Chủ Nhật. Theo ông, việc leo thang quân sự theo cách như vậy hiển nhiên đem đến hậu quả phá hoại tiến trình đàm phán hòa bình. Ông đồng ý với cách miêu tả rằng đây là “cú sốc quảng cáo” (PR stunt) được chính quyền Kiev tung ra, và tổn thất trên thực tế của Nga chỉ là một phần nhỏ, thậm chí 1/8 so với điều mà Kiev công bố. Ngay sau khi sự kiện phát sinh, Nhà Trắng đã trả lời các phóng viên là họ không biết trước về hoạt động này, nhưng ông Mearsheimer tin rằng tình báo Mỹ đã biết trước. Bình luận về thông điệp của Tổng thống Mỹ Donald Trump, thông điệp đưa ra sau khi nói chuyện với Tổng thống Nga Vladimir Putin, thì ông Mearsheimer cho rằng ông Putin đã tỏ ra tức giận, và phía Nga đã mất rất nhiều niềm tin về khả năng thúc đẩy tới hòa bình của chính quyền Trump.

240812jm01 — Giáo sư John Mearsheimer của Đại học Chicago (ảnh cắt từ video)

Giáo sư Mearsheimer không tin rằng tình báo Mỹ không biết trước vụ tấn công sâu vào Nga chiều Chủ Nhật ngày 1/6.

John Mearsheimer (phút 1:19): Tôi thấy rất khó mà hình dung rằng CIA đã không biết [việc này]. Tôi là nói về việc [người Mỹ] chúng ta vẫn luôn làm việc rất gần gũi với tình báo Ukraine kể từ những ngày đầu tiên của cuộc chiến, và thực tế chính chúng ta là đã giúp đỡ để biến tình báo của Ukraine trở nên có được năng lực như hôm nay.

Judge Andrew Napolitano (người dẫn chương trình, phút 2:08): Tổng thống Trump nói với Tổng thống Putin rằng Mỹ đã không biết [trước] về vụ việc này […]

Mearsheimer: […] [Người Nga] họ hiển nhiên không biết về vụ này, họ bị bất ngờ. Nhưng mà, chắc hẳn họ sẽ không tin ông Trump khi ông ấy nói ông ấy kỳ thực cũng không có biết.

Về việc ông Trump có thực sự biết [trước] không, thì đó vẫn là câu hỏi để ngỏ […] Rất khó tin rằng ông Trump không biết. Nhưng mà điều đó vẫn là có thể.

Napolitano: Tôi là nói có gì đó sai sai ở đây rồi.

Nếu người cầm đầu CIA và Giám đốc Tình báo Quốc gia đã biết nhưng không báo cáo cho tổng thống, thế thì tôi cho rằng họ phải bị sa thải.

Còn nếu họ thật sự không biết, thì tôi nghĩ rằng, họ cũng phải bị sa thải vì năng lực quá kém […]

Mearsheimer (phút 4:18): Người ta [giới bình luận] đang tranh cãi rằng Tổng thống [Trump] đã không được biết, và rằng ông ấy đã không được báo cáo. Nhưng nếu đó là thật thì quá là gây sốc rồi. Tôi không biết dùng lời chính xác nào để miêu tả được nữa.

Vụ chiều 1/6 chỉ là “cú sốc quảng cáo” của Kiev gây ảnh hưởng phá hoại cuộc đàm phán — Mearsheimer

Napolitano (phút 7:26): Douglas Macgregor gọi đây là một ‘cú sốc quảng cáo’ (PR stunt) […]

Mearsheimer: Nói ‘cú sốc quảng cáo’, đây là nói rằng người Ukraine đang làm quảng cáo giật gân, đúng không?

Napolitano: Đúng thế! Đúng thế!

Mearsheimer: Tôi nghĩ rằng Douglas là đúng, theo nghĩa rằng [vụ tấn công chiều Chủ Nhật ngày 1/6] đã được thiết kế để tạo ra hiệu ứng phá hoại khả năng Nga sẽ đạt được lợi thế trên bàn đàm phán vào Thứ Hai tại Istanbul.

Tôi không tin rằng thời điểm tấn công là ngẫu nhiên. Mà nó là được thiết kế để phá hoại đàm phán giữa người Nga và người Ukraine. Trong khi phe Ukraine không muốn làm [đàm phán], cho nên đã thúc ép họ làm thế.

Theo nghĩa ấy, thì có thể gọi đó là ‘cú sốc quảng cáo’.

Nhưng mà tôi cho rằng nó đã đi quá xa khỏi điều ấy rồi:

Không phải vì hiệu quả của việc tấn công một vài sân bay là có thể ảnh hưởng tới những gì đang diễn ra ở chiến trường, vì tôi nghĩ rằng sẽ hầu như không ảnh hưởng gì.

Mà cái vấn đề ở đây là chúng ta đã đánh vào một trong những nơi nằm trong hệ thống hạt nhân, mà hậu quả lớn mà điều đó gây ra sẽ là điều mà chúng ta lẽ ra không nên làm […]

Phía Ukraine tuyên bố đã đánh hỏng 41 máy bay [của Nga], nhưng mà tôi nghĩ rằng con số thực tế là đâu đó giữa 5 và 14, mà tôi thì có khuynh hướng cho rằng gần con số 5 hơn.

Giáo sư Mearsheimer có giải thích về phỏng đoán này: Đó là dựa theo tác phong báo cáo phóng đại các con số thương vong của Nga trong suốt thời gian những năm qua.

Ông Mearsheimer nhiều lần nói về các con số báo cáo mang tính phóng đại của cả 2 phe Nga và Ukraine.

Ông cũng thỉnh thoảng đưa ra các con số căn cứ theo nhận định của tự mình.

Trong một cuộc phỏng vấn diễn ra vào tháng trước, ông đưa ra đánh giá rằng Nga hiện có 58 vạn quân chiến đấu đóng tại Ukraine (nghĩa là không tính đến các lực lượng quân sự phi chiến đấu như hậu cần, y tế, v.v.). Trong khi đó số quân chiến đấu của Ukraine hiện nay chỉ còn 16 vạn quân chiến đấu, ít hơn đáng kể so với thời điểm Kiev được NATO chuẩn bị đầy đủ khi chờ đón cuộc chiến tranh vào tháng 2/2022.

Nghĩa là tỷ lệ ở đây là 4:1. Ông nói tiếp rằng cứ cho rằng tỷ lệ ấy bằng cách nào đó trở thành 3:1, thì vẫn là bất lợi rất lớn cho Kiev. Trên chiến trường đối đầu thì mỗi giao chiến sẽ khác nhau. Theo ông Mearsheimer, dẫn các nguồn tin mà ông biết, tỷ lệ khi giao tranh thực địa dao động từ 6:1 đến 2:1.

Mearsheimer: Putin tỏ ra tức giận khi nói chuyện với Trump

Người dẫn chương trình Napolitano (phút 5:09) trích dẫn thông điệp mà Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa đăng ngày 5/6 (giờ Mỹ) sau khi có cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Putin:

“Tôi vừa kết thúc cuộc nói chuyện qua điện thoại với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Cuộc điện đàm kéo dài khoảng 1 giờ 15 phút. Chúng tôi đã nói về vụ Ukraine tấn công các máy bay của Nga, và một số vụ tấn công khác khởi xướng bởi cả 2 phe.
Đó là một cuộc nói chuyện tốt, nhưng không phải là cuộc nói chuyện sẽ dẫn tới Hòa Bình nhanh chóng. Tổng thống Putin đã thật sự nói, và nói một cách rất mạnh, rằng ông ấy sẽ có đáp trả về vụ tấn công vào các sân bay.”
…
— Donald Trump

Sau đó ông Mearsheimer lưu ý rằng, ông Trump có thói quen dùng các siêu mỹ từ với các sắc thái siêu tươi đẹp khi tự miêu tả về mối quan hệ của bản thân với các nguyên thủ quốc gia khác, kiểu như “cuộc nói chuyện tuyệt vời” “cuộc gặp gỡ xinh đẹp” v.v.; cho nên, lần này, khi nói “cuộc nói chuyện tốt” (good conversation), thì tức là mọi thứ không được suôn sẻ.

Mearsheimer (phút 6:14): Khi ông ấy [Donald Trump] nói rằng đó chỉ là một cuộc nói chuyện tốt, thì bạn biết đấy, ấy là Putin đã tỏ phản ứng mạnh.

Đây những gì diễn ra: Putin rất tức giận. Tôi nghĩ rằng Trump hiểu được vì sao ông ấy tức giận.

Chúng ta đã động đến một góc của hệ thống hạt nhân của họ mà. Đó thật sự là vấn đề rồi.

Putin đã nói cho ông ấy điều đó. Và Putin nói rằng ông ta sẽ trả đũa. Sẽ trả đũa theo một cách rõ và mạnh. Và ông Trump hiểu rằng ông ta không cản được việc này.

Chúng ta đã gây chuyện rồi, và chúng ta phải gánh chịu nó. Đó là ý tứ mà Putin đã nói cho ông ấy. Đó là điều mà tôi hiểu được từ thông điệp này [của Tổng thống Donald Trump].

–/–

John Mearsheimer là giáo sư về quan hệ quốc tế của Đại học Chicago, Mỹ. Ông thường được biết đến bởi vì trong các bài giảng ít nhất từ năm 2015 của mình (thực tế còn sớm hơn) thì ông giảng rằng chính sách của phương Tây là muốn biến Ukraine trở thành “tiền đồn” (bulwark) chống Nga, và điều đó sẽ dẫn đến chiến tranh Ukraine. Trong giới học giả về chính trị, ông được biết đến như là nhà khoa học chính trị phát triển học thuyết “hiện thực tấn công” trong quan hệ quốc tế.

Kể từ khi chiến tranh Ukraine leo thang khi quân Nga tiến nhập vào đất nước này vào tháng 2/2022 cho đến nay, giáo sư Mearsheimer thường được biết đến như một người thỉnh thoảng đưa ra các bình luận về cuộc chiến tranh này từ góc nhìn trung lập.

Một trong những điểm đặc thù trong các bình luận của ông, đó là ông đặt cuộc chiến tranh Ukraine trong bối cảnh xung đột quyền lực của các cường quốc khi thế giới chuyển từ hình thế đơn cực sang hình thế đa cực, chứ không coi đó chỉ thuần túy là mâu thuẫn khu vực. Là quốc gia mà từ nhiều năm trước đã được lựa chọn trở thành chiến trường xung đột quyền lực để ngăn cản nước Nga hồi sinh, thì hòa bình thật sự có ý nghĩa cho Ukraine trong thời gian tới là điều không thể, như ông đã từng nhận định vào tháng 1 năm nay. Tức là ngay khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tái nhập Tòa Bạch Ốc và khởi động các biện pháp nhằm đạt hòa bình cho nơi này, nơi đang diễn ra chiến tranh lớn nhất ở Châu Âu kể từ sau Đại Thế chiến II của thế kỷ trước.

Nhật Tân