Tổng thống Mỹ Donald Trump điện đàm với lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình

Lâm Yến
•
Thứ Sáu, 06/06/2025

Vào thứ Năm (ngày 5 tháng 6), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có cuộc điện đàm với Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình.

p2757802a314813586 ss — Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: Getty Images)

Hiện tại, căng thẳng thương mại đã khiến quan hệ Mỹ – Trung rơi vào tình trạng bất ổn. Cuộc điện đàm lần này là lần tiếp xúc chính thức đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo kể từ khi ông Trump nhậm chức. Lần cuối cùng ông Trump và ông Tập điện đàm là vào tháng Một năm nay, trước lễ nhậm chức Tổng thống Mỹ.

Vào khoảng 10h đêm theo giờ Việt Nam, ông Trump đăng trên mạng xã hội Truth Social rằng cuộc gọi với ông Tập “rất thành công”, tập trung hoàn toàn vào các vấn đề thương mại và “đạt được kết quả rất tích cực cho cả hai nước”.

Ông tiết lộ rằng cuộc trao đổi đã mang lại một số tiến triển, bao gồm việc Trung Quốc nới lỏng các hạn chế về đất hiếm, hai bên sẽ sớm tổ chức gặp mặt, đồng thời mời lẫn nhau thăm viếng.

Vào khoảng 8h tối cùng ngày theo giờ Việt Nam, hãng thông tấn nhà nước Tân Hoa Xã đưa tin đầu tiên rằng: “Tối ngày 5/6, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cuộc điện đàm theo yêu cầu với Tổng thống Mỹ Donald Trump.” Thông báo chỉ có một câu duy nhất như vậy.

Trong những tuần gần đây, quan hệ Mỹ – Trung ngày càng xấu đi. Hai bên liên tục cáo buộc lẫn nhau vi phạm một thỏa thuận đình chiến thương mại được ký tại Geneva nhằm giảm bớt thuế quan cao. Do các xung đột mới đe dọa đến mối quan hệ đang trong giai đoạn mong manh, các nhà phân tích thị trường kỳ vọng cuộc điện đàm lần này có thể mở đường cho sự hạ nhiệt trong thương mại.

Hãng Bloomberg đưa tin rằng ông ông Trump từ lâu đã cho rằng việc đàm phán trực tiếp với ông Tập là cách duy nhất để giải quyết bất đồng giữa hai nước. Tuy nhiên, ông Tập vẫn miễn cưỡng trong việc điện đàm với Tổng thống Mỹ, thay vào đó muốn các cố vấn đàm phán các vấn đề trọng yếu.

Vào lúc 2:17 sáng thứ Tư (ngày 4/6) theo giờ miền Đông nước Mỹ, ông Trump đăng bài trên mạng xã hội Truth Social nhắc đến ông Tập, chỉ rõ rằng ông Tập “rất cứng rắn và cực kỳ khó đạt được thỏa thuận”.

Bài đăng này được viết bằng chữ in hoa và ba dấu chấm than để nhấn mạnh ngữ điệu, ngay lập tức thu hút sự chú ý. Nhiều hãng truyền thông đưa tin rằng việc ông Trump công khai nhấn mạnh khó đạt được thỏa thuận với ông Tập là điều hiếm thấy, có thể cho thấy quan hệ Mỹ – Trung lại rơi vào căng thẳng.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị hôm thứ Ba đã gặp Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc David Perdue, cho thấy Bắc Kinh đang tiến hành tham vấn với phía Mỹ về cuộc điện đàm này.

Vào thứ Năm, Phó Chủ tịch nước Trung Quốc Hàn Chính cũng đã gặp gỡ một phái đoàn doanh nghiệp Mỹ và tiến hành đối thoại “hai kênh“, tức là đối thoại giữa các tổ chức phi chính phủ của hai bên.

Gordon Chang: Sự suy giảm quyền lực của Tập Cận Bình khiến ĐCSTQ trở nên nguy hiểm hơn

Truyền thông Mỹ: Phía Trung Quốc lo sợ tính khó đoán của Trump

CNN đưa tin, theo các nguồn tin thân cận, mặc dù vào mùa xuân năm nay ông Trump nhiều lần bày tỏ dự đoán sẽ sớm điện đàm với ông Tập, nhưng các quan chức Trung Quốc lại rất cảnh giác với tính khó đoán của ông Trump cũng như lịch sử khiến lãnh đạo nước ngoài lâm vào tình thế khó xử.

Các nguồn tin cho biết thêm rằng các quan chức Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) muốn tránh những sự cố tương tự như việc Tổng thống Trump từng khiến Tổng thống Ukraine Zelensky và Tổng thống Nam Phi Ramaphosa lâm vào tình huống khó xử trong Phòng Bầu dục, dù chỉ trong các cuộc trò chuyện riêng tư.

Báo cáo cũng cho biết, bản thân ông Trump tin rằng đạt được một thỏa thuận mới với Bắc Kinh không chỉ là một phần then chốt trong chương trình nghị sự thương mại rộng lớn hơn, mà còn là bước tiếp theo cần thiết sau khi thỏa thuận thương mại trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông với Trung Quốc bị đổ vỡ do đại dịch COVID-19.

Ngòi nổ gần đây: đất hiếm, kiểm soát xuất khẩu, visa sinh viên

Vấn đề đất hiếm là ngòi nổ then chốt gần đây. Mỹ cáo buộc phía Trung Quốc vi phạm cam kết nới lỏng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm. Đất hiếm nguyên liệu quan trọng cho các sản phẩm điện tử công nghệ cao.

Đất hiếm là ngòi nổ: Mỹ tạm dừng bán 4 loại sản phẩm chủ chốt cho TQ

Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer trong cuộc phỏng vấn với CNBC ngày 30/5 cho biết, Mỹ rất quan ngại về việc phía Trung Quốc không tuân thủ thỏa thuận thương mại tạm thời. Ông chỉ rõ rằng Bắc Kinh không chịu phê duyệt xuất khẩu các vật liệu đất hiếm quan trọng cho Mỹ, đây là một trong những lý do khiến ông Trump chỉ trích Trung Quốc vi phạm thỏa thuận ban đầu.

Trong khi đó, Bắc Kinh lại bất mãn trước các biện pháp hạn chế mới của Mỹ đối với phần mềm thiết kế chip và kế hoạch bắt đầu thu hồi visa sinh viên Trung Quốc.

Trung Quốc hy vọng Mỹ sẽ dỡ bỏ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu chip công nghệ cao – yếu tố then chốt đối với phát triển AI và quân sự. Tuy nhiên, cả Đảng Dân chủ và Cộng hòa hiếm hoi đạt được sự đồng thuận rằng Bắc Kinh trong lĩnh vực này là mối đe dọa an ninh quốc gia đối với Mỹ.

Ngoài căng thẳng kinh tế, xung đột địa chính trị cũng đang leo thang. Trong tháng này, một quan chức Bộ Ngoại giao ĐCSTQ đã phản đối tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth tại cuộc họp quân sự cấp cao ở Singapore, rằng Trung Quốc cộng sản là mối đe dọa ngay trước mắt đối với Đài Loan.

Bất kỳ thỏa thuận nào giữa Mỹ và Trung Quốc cũng cần nhiều thời gian

Lịch sử cho thấy, bất kỳ thỏa thuận thương mại nào giữa Mỹ và Trung Quốc đều cần rất nhiều thời gian để đạt được.

Năm 2018, trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, hai bên đã đồng ý “tạm gác” tranh chấp sau một vòng đàm phán, nhưng phía Mỹ nhanh chóng từ bỏ thỏa thuận. Sau đó, phải mất tới một năm rưỡi đàm phán, hai bên mới ký được thỏa thuận “Giai đoạn Một” vào tháng 1/2020.

Trong thỏa thuận “Giai đoạn Một” này, Trung Quốc cam kết sẽ tăng lượng mua hàng hóa Mỹ thêm 200 tỷ USD so với mức cơ sở năm 2017, đồng thời tăng cường bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Đổi lại, Mỹ giảm một số thuế quan. Tuy nhiên, đến nay Bắc Kinh vẫn chưa đạt được mục tiêu mua hàng, và các khiếu nại của Mỹ về việc bảo vệ sở hữu trí tuệ thậm chí còn gia tăng.