Tổng thống Volodymyr Zelensky của Ukraine đã khởi xướng một cuộc thanh trừng mới đối với các quan chức cấp cao. Hôm thứ Ba (3/9), ông đã sa thải phó chánh văn phòng tổng thống và chấp nhận đơn từ chức của ba bộ trưởng, cũng như phó thủ tướng.

240817zel01
Tổng thống Ukraine Volodymyr (ảnh cắt từ video bài phát biểu tối)

Phó chánh văn phòng tổng thống, ông Rostislav Shurma, đã bị sa thải vào thứ Ba (3/9), theo một sắc lệnh được đăng trên trang web của văn phòng. Không có lý do nào được đưa ra cho việc sa thải ông Shurma.

Viết trên Facebook ngay sau đó, chủ tịch quốc hội Ukraine, Ruslan Stefanchuk nói rằng Phó Thủ tướng phụ trách hội nhập châu Âu Olga Stefanishina, Bộ trưởng Công nghiệp chiến lược Aleksandr Kamyshin, Bộ trưởng Tư pháp Denis Maliuski và Bộ trưởng Bảo vệ Môi trường Ruslan Strilets đều đã nộp đơn từ chức.

Ông David Arakhamia, một nhà lập pháp cấp cao trong đảng của Tổng thông Zelensky, tiết lộ với Reuters rằng sẽ có một “cuộc tái thiết chính phủ lớn” trong đó hơn một nửa số bộ trưởng sẽ bị thay thế.

Ngày mai chúng ta sẽ phải sa thải, và ngày tiếp theo là ngày bổ nhiệm“, ông Arakhamia nói.

Ít nhất năm vị trí bộ trưởng đã bị bỏ trống kể từ khi các quan chức nội các cấp cao này bị Tổng thống Zelensky sa thải hoặc từ chức vào đầu năm nay, bao gồm cả các bộ trưởng phụ trách các lĩnh vực quan trọng như nông nghiệp và cơ sở hạ tầng.

Nhà lập pháp đối lập Iryna Herashchenko nói rằng: “Đó là một chính phủ không có bộ trưởng … một cuộc khủng hoảng về trí tuệ và nhân sự mà chính quyền đang nhắm mắt làm ngơ“.

Bà Herashchenko kêu gọi thành lập một chính phủ đoàn kết dân tộc để chấm dứt sự thâu tóm quyền lực chặt chẽ của nhóm chính trị thuộc phe ông Zelensky.

Truyền thông Ukraine, trích dẫn các nguồn tin ẩn danh, đưa tin rằng Tổng thống Zelensky cũng đang cân nhắc sa thải Ngoại trưởng Dmitry Kuleba và nhiều quan chức khác.

Có những sự chuẩn bị để sa thải Ngoại trưởng Dmitry Kuleba“, tờ Ukrainskaya Pravda đưa tin vào tối thứ Ba (3/9), trích dẫn một nguồn tin trong văn phòng của ông Zelensky.

Cũng theo Ukrainskaya Pravda, người thay thế ông Kuleba nhiều khả năng nhất sẽ là ông Andrey Sibiga, một cựu đại sứ mà truyền thông Ukraine mô tả là vừa làm phó chánh văn phòng của ông Zelensky và vừa làm phó cho ông Kuleba.

Kể từ khi xung đột với Nga bắt đầu vào năm 2022, ông Zelensky đã thanh trừng định kỳ các quan chức quân sự và chính trị cấp cao. Cựu tổng tư lệnh lực lượng vũ trang Ukraine, Valery Zaluzhny, đã bị sa thải vào đầu năm nay sau khi Ukraine mất khoảng 160.000 người (theo số liệu của Nga) trong cuộc phản công thảm khốc vào mùa hè năm ngoái.

Tháng Chín năm ngoái, Bộ trưởng Quốc phòng Aleksey Reznikov đã bị sa thải vì bị cáo buộc có vai trò trong các vụ bê bối tham nhũng lớn được cho là đã cản trở cuộc phản công.

Trong một đợt thanh trừng gần đây hơn, ông Zelensky đã sa thải một số quan chức cấp cao được tờ Washington Post mô tả là “những người theo chủ nghĩa cải cách… những người có vẻ đặc biệt thân cận với Washington“.

Thông thường, những cuộc thanh trừng này diễn ra sau những tổn thất nặng nề trên chiến trường. Trong những tuần dẫn đến vụ sa thải hôm thứ Ba (3/9), cuộc tấn công xuyên biên giới của Ukraine vào Khu vực Kursk của Nga đã dừng lại với tổn thất hơn 9.300 quân và gần 750 xe bọc thép, theo số liệu mới nhất từ Bộ Quốc phòng Nga.

Với việc quân đội dày dạn kinh nghiệm nhất của Ukraine được điều động để hỗ trợ cho cuộc tấn công Kursk đang suy yếu, lực lượng Nga đã nhanh chóng giành được thắng lợi ở Donbass. Trong đó, đặc biệt là trung tâm hậu cần quan trọng Pokrovsk hiện đã nằm trong tầm với của quân đội Moscow.

Theo một bài báo của Financial Times tuần trước, chính những người lính, nhà lập pháp và nhà phân tích quân sự của ông Zelensky đã đổ lỗi cho tổng thống về tình hình xấu đi nhanh chóng ở Donbass.

Tổng thống Zelensky và các đồng minh chính trị của ông có thể hành động để lấp đầy các vị trí nội các nhằm tạo ra trật tự trước khi ông đến Hoa Kỳ vào tháng này. Trong chuyến công du quan trọng sắp tới đây, ông Zelensky dự kiến sẽ trình bày một “kế hoạch chiến thắng” cho Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, một đồng minh quan trọng.

Mùa thu sẽ cực kỳ quan trọng đối với Ukraine. Và các thể chế nhà nước của chúng ta nên được định hình để Ukraine đạt được mọi kết quả mà chúng ta cần – cho tất cả chúng ta“, ông Zelensky tuyên bố trong một video thường nhật phát hành vào buổi tối.

Để làm được điều này, chúng ta phải củng cố một số lĩnh vực của chính phủ và những thay đổi trong cơ cấu của chính phủ đã được chuẩn bị. Cũng sẽ có những thay đổi trong văn phòng (tổng thống)“, trích lời ông Zelensky.

Hải Đăng (T/h)