Bắc Kinh đã hoan nghênh những “đảm bảo quen thuộc” từ Tổng thống Joe Biden trong bài phát biểu trước Liên Hợp Quốc hôm 21/9, chưa đầy một tuần sau khi ông tuyên bố các lực lượng Hoa Kỳ sẽ bảo vệ Đài Loan nếu Trung Quốc tấn công đảo quốc này.

Embed from Getty Images

“Hãy để tôi nói thẳng về sự cạnh tranh giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc,” ông Biden phát biểu trong phiên họp thứ 77 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York. “Chúng tôi không mong đợi một cuộc Chiến tranh Lạnh. Chúng tôi không yêu cầu bất kỳ quốc gia nào lựa chọn giữa Hoa Kỳ hoặc bất kỳ đối tác nào khác.”

Ông tiếp tục: “Chúng tôi tìm cách duy trì hòa bình và ổn định trên eo biển Đài Loan. Chúng tôi vẫn cam kết thực hiện chính sách ‘một Trung Quốc’, vốn đã giúp ngăn chặn xung đột trong bốn thập kỷ qua. Và chúng tôi tiếp tục phản đối những thay đổi đơn phương về hiện trạng của cả hai bên.”

Đáp lại, các quan chức Trung Quốc cho biết, Chủ tịch Tập Cận Bình đánh giá cao cam kết “năm không” mà ông Biden đưa ra trong hội nghị thượng đỉnh vào tháng 11/2021.

Trong đó, Hoa Kỳ cam kết không tiến đến một cuộc Chiến tranh Lạnh mới với Bắc Kinh, cũng không thay đổi hệ thống chính trị Trung Quốc, cũng không nhắm vào Trung Quốc thông qua các liên minh đang hồi sinh của Hoa Kỳ, cũng như không ủng hộ Đài Loan độc lập và không thúc đẩy xung đột với Trung Quốc.

Tổng thống Biden và các quan chức cấp cao của Mỹ đã lặp lại luận điểm này trong những tháng gần đây, kể cả trong các cuộc điện đàm của hai nhà lãnh đạo vào tháng 3 và tháng 7. 

“Tổng thống Biden đã nhiều lần đưa ra cam kết ‘năm không’. Chúng tôi hy vọng phía Hoa Kỳ sẽ thực hiện theo những tuyên bố của nhà lãnh đạo Hoa Kỳ,” phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nhấn mạnh tại một cuộc họp báo thường kỳ ở Bắc Kinh hôm 22/9.

“Chính sách của Trung Quốc đối với Mỹ đã thể hiện tính liên tục và ổn định. Chủ tịch Tập Cận Bình đề nghị Trung Quốc và Hoa Kỳ tuân thủ các nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau, chung sống hòa bình và hợp tác cùng có lợi.”

“Chúng không chỉ thể hiện những gì mà quan hệ Trung Quốc-Hoa Kỳ đã đạt được trong 50 năm qua, mà còn là nguyên tắc cơ bản cả hai bên cần tuân theo để giữ cho quan hệ song phương đi đúng hướng,” ông Triệu nói thêm.

Tại cuộc họp của Liên Hợp Quốc năm 2021, ông Biden không đề cập đến Trung Quốc nhưng có nhắc đến mối quan hệ căng thẳng với Bắc Kinh qua lời khẳng định Hoa Kỳ không mong muốn “một cuộc Chiến tranh Lạnh mới”.

Phát viên ngôn Bộ Ngoại giao Đài Loan Âu Giang An (Joanne Ou) nói với Hãng thông tấn Trung ương bán chính thức của quốc đảo rằng, cam kết công khai của Biden trước Liên Hợp Quốc nhằm duy trì hòa bình và ổn định trên eo biển Đài Loan “có ý nghĩa sâu sắc”.

Cam kết này được đưa ra chưa đầy một tuần sau cuộc phỏng của Tổng thống Hoa Kỳ trên chương trình 60 Minutes của đài CBS hôm 18/9, trong đó ông tuyên bố lực lượng Hoa Kỳ sẽ bảo vệ Đài Loan trong trường hợp Trung Quốc xâm lược.

Dù vậy, ngay lập tức sau tuyên bố của ông Biden, chương trình của CBS đã phát video của một quan chức Nhà Trắng cho hay, “chính sách của Mỹ chưa thay đổi” và rằng Washington không khẳng định liệu quân đội nước này sẽ bảo vệ Đài Bắc trong trường hợp bị Trung Quốc tấn công.

Mỹ trước nay vẫn duy trì chính sách chiến lược mơ hồ về vấn đề bảo vệ Đài Loan. Theo chính sách này, lãnh đạo Mỹ sẽ không đặc biệt xác nhận hay phủ nhận liệu Washington sẽ bảo vệ Đài Loan về mặt quân sự hay không.

Ngoại trưởng Antony Blinken dự kiến ​​sẽ nhắc lại những đảm bảo của Tổng thống Biden với Bắc Kinh khi ông gặp Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị, tại sự kiện bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc trong ngày 23/9.

Minh Ngọc (Theo Newsweek)