Lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng chưa đáp ứng chi phí 4,5-5 triệu đồng/người/tháng ở đô thị, đại biểu Trần Quốc Tuấn đề nghị tăng từ 1/1/2026 để cán bộ yên tâm thực thi nhiệm vụ.

dai bieu quoc hoi de nghi tang luong co so tu 1 1 2026
Đại biểu Trần Quốc Tuấn, đoàn Vĩnh Long. (Ảnh: quochoi.vn)

Sáng 29/10, Quốc hội thảo luận về tình hình kinh tế – xã hội năm 2025 và kế hoạch năm 2026, với các đại biểu từ Vĩnh Long, Đà Nẵng, Thanh Hóa đề cập đến việc điều chỉnh lương cơ sở.

Đại biểu Trần Quốc Tuấn (Vĩnh Long), Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Vĩnh Long, cho biết sau gần 4 tháng triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bộ máy hành chính giảm đầu mối nhưng tăng khối lượng công việc. Cán bộ cơ sở phải di chuyển xa hơn, đảm nhận thêm nhiệm vụ nhưng thu nhập không thay đổi.

Theo tổng hợp kiến nghị cử tri từ Quảng Trị, Bình Thuận, Vĩnh Long, nhiều cán bộ xã di chuyển 10-15 km đến trụ sở mới, trong khi phụ cấp đi lại và công vụ chưa điều chỉnh. Cử tri Nghệ An, Lâm Đồng, Đồng Tháp đề nghị hỗ trợ cán bộ vùng sáp nhập vì chi phí đi lại, thuê nhà, sinh hoạt tăng, khiến thu nhập thực tế giảm 10-12% so với trước.

Tại Bắc Kạn (nay thuộc Thái Nguyên), Cần Thơ và một số tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, cán bộ cơ sở kiêm nhiệm thêm việc do tinh giản biên chế, ảnh hưởng đến tâm lý và hiệu quả công tác. Đại biểu Tuấn nhận định các phản ánh này phản ánh khó khăn của cán bộ cơ sở, những người đảm nhận phần việc chính của bộ máy nhà nước.

Chỉ số giá tiêu dùng bình quân 9 tháng đầu năm 2025 tăng 3,27% so với cùng kỳ năm trước. Giá lương thực, thực phẩm, nhà ở, điện nước, học phí, xăng dầu và thuê nhà tăng, gây áp lực lên đời sống người làm công ăn lương. Thu nhập thực tế của cán bộ, công chức, viên chức giảm do lương cơ sở chưa điều chỉnh tương ứng với chi phí sinh hoạt sau sắp xếp bộ máy.

Mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng áp dụng từ 1/7/2024 không phù hợp với mặt bằng giá hiện nay. Chi phí sinh hoạt tối thiểu ở đô thị như ăn uống, đi lại, điện nước, học phí con cái đạt 4,5-5 triệu đồng/người/tháng. Với mức này, dù nhân hệ số lương, thu nhập của nhiều công chức trẻ chỉ đủ chi tiêu đến ngày 20 hàng tháng.

Đại biểu Tuấn đề nghị Quốc hội và Chính phủ xem xét tăng lương cơ sở từ 1/1/2026 thay vì giữa năm như trước. Ông cho rằng đảm bảo đời sống cán bộ giúp duy trì hiệu quả thực thi công vụ.

Đại biểu Dương Văn Phước (Đà Nẵng) chỉ ra ngân sách cấp xã phân bổ chậm, thiếu và chưa tương ứng với công việc tăng gấp 2-3 lần. Ông đề nghị Bộ Nội vụ khảo sát thực tế, xây dựng vị trí việc làm và khung biên chế tối thiểu cho cấp xã, đồng thời ban hành cơ chế tiền lương phù hợp để khuyến khích cán bộ gắn bó, đặc biệt ở vùng khó khăn.

Đại biểu Mai Văn Hải (Thanh Hóa), Phó đoàn Thanh Hóa, nhận định mô hình hai cấp cơ bản thông suốt sau 4 tháng nhưng còn thừa thiếu cán bộ cục bộ, nhất là ở xã miền núi, vùng sâu vùng xa. Thiếu nhân lực chuyên môn sâu về đất đai, kế toán, tài chính; cơ sở hạ tầng, chuyển đổi số gặp khó khăn; dịch vụ công quốc gia đôi khi quá tải.

Khối lượng công việc tăng nhưng chế độ chính sách chưa cải thiện. Ông đề nghị đánh giá lại phân cấp, phân quyền cho cấp xã; hoàn thiện vị trí việc làm và chính sách tiền lương tương xứng; ban hành quy chế đánh giá cán bộ theo kết quả công việc để sàng lọc và thay thế người không đáp ứng. Ông cũng đề nghị đầu tư hạ tầng chuyển đổi số và đào tạo kỹ năng cho cán bộ.

Theo báo cáo Chính phủ, từ 1/7/2024, lương cơ sở tăng từ 1,8 triệu đồng lên 2,34 triệu đồng/tháng theo Nghị quyết Quốc hội, thực hiện lộ trình cải cách tiền lương sau tạm hoãn do COVID-19 và khó khăn ngân sách. Mức này là căn cứ tính lương = lương cơ sở × hệ số lương, cùng các phụ cấp chức vụ, khu vực, thâm niên và chế độ khác, ảnh hưởng đến hơn 3 triệu cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang.

Minh Long