Ông Trump mời lãnh đạo Trung Á dự G20: Thông điệp chiến lược nào?

Lý Ngọc
•
Thứ Tư, 24/12/2025

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 23/12 xác nhận ông đã trực tiếp mời Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev và Tổng thống Uzbekistan Shavkat Mirziyoyev tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20 năm 2026, dự kiến tổ chức tại Miami, bang Florida. Ông Trump mô tả quan hệ giữa Mỹ với hai quốc gia Trung Á này là ‘khác thường’, đồng thời nhấn mạnh lời mời nhằm thúc đẩy hòa bình khu vực và tăng cường hợp tác kinh tế – thương mại.

Tổng thống Donald Trump phát biểu trước toàn quốc, ngày 17/12/2025, từ Phòng Tiếp đón Ngoại giao của Nhà Trắng. (Ảnh chính thức của Nhà Trắng do Daniel Torok chụp / Flickr)

Động thái này được xem là sự nối dài kết quả của hội nghị “C5+1” (Mỹ và 5 nước Trung Á) diễn ra tại Nhà Trắng hồi tháng 11. Khi đó, Tổng thống Tokayev từng đánh giá hội nghị là “khởi đầu của một kỷ nguyên mới” trong quan hệ Mỹ – Trung Á. Dưới thời chính quyền Trump, Trung Á đã chuyển từ vị thế bên lề sang vai trò then chốt trong chiến lược toàn cầu của Washington nhằm kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc và Nga.

Hội nghị C5+1 đạt được các thỏa thuận đầu tư và thương mại ban đầu trị giá hơn 34 tỷ USD. Đáng chú ý, Kazakhstan tuyên bố gia nhập Hiệp định Abraham và bình thường hóa quan hệ với Israel, được coi là một thắng lợi chính trị quan trọng của Mỹ trong việc mở rộng ảnh hưởng tại Trung Á. Trái ngược với việc tích cực mời các đối tác Trung Á, ông Trump cũng tuyên bố sẽ không mời Nam Phi tham dự G20 năm 2026, viện dẫn các vấn đề nhân quyền và lập trường không thân thiện với Mỹ, cho thấy nỗ lực tái định hình “vòng tròn đối tác” của G20.

Theo tiết lộ của truyền thông, Uzbekistan đã cam kết đầu tư hơn 100 tỷ USD vào Mỹ trong vòng 10 năm tới, bao gồm các hợp đồng mua máy bay Boeing, linh kiện ô tô và công nghệ liên quan đến khoáng sản chiến lược. Điều này phản ánh cách Washington sử dụng sức hút kinh tế để củng cố quan hệ với Trung Á.

Về mặt chiến lược, Trung Á lâu nay được coi là “sân sau” của Nga và là trọng tâm trong sáng kiến Vành đai – Con đường của Trung Quốc. Mỹ đang tìm cách làm suy yếu ảnh hưởng của hai cường quốc này thông qua các khoản đầu tư lớn, đặc biệt vào lĩnh vực khai thác tài nguyên như uranium và tungsten tại Kazakhstan. Quốc gia này hiện cung cấp gần 40% lượng uranium toàn cầu, có ý nghĩa sống còn đối với an ninh năng lượng hạt nhân và quốc phòng của Mỹ.

Chính quyền Trump cũng thúc đẩy xây dựng “Hành lang Trung gian” (Middle Corridor), cho phép hàng hóa Trung Á đi qua Biển Caspi và khu vực Caucasus để sang châu Âu, hoàn toàn tránh lãnh thổ Nga. Thay vì đối đầu quân sự trực tiếp, Mỹ lựa chọn cách tiếp cận mềm hơn thông qua viện trợ công nghệ, đơn hàng lớn và khuyến khích các nước Trung Á theo đuổi chính sách “ngoại giao đa hướng” cân bằng giữa Mỹ, Trung Quốc và Nga.

Bên cạnh đó, Trung Á còn giữ vai trò là vùng đệm chiến lược quan trọng đối với Mỹ trong việc giám sát tình hình chống khủng bố và ngăn chặn chủ nghĩa cực đoan lan rộng từ Afghanistan.

Hội nghị G20 năm 2026 sẽ diễn ra tại khu nghỉ dưỡng Trump National Doral ở Miami. Ông Trump dự định biến sự kiện này thành sân khấu thể hiện vai trò lãnh đạo kinh tế của Mỹ, giảm nhấn mạnh các chương trình năng lượng xanh và tập trung vào trí tuệ nhân tạo cũng như an ninh năng lượng. Trong bối cảnh đó, các cuộc đàm phán hòa bình liên quan đến xung đột Nga – Ukraine cũng đang đạt tiến triển tại Miami, càng làm nổi bật ý nghĩa địa chính trị của hội nghị G20 sắp tới.