Trí tuệ cổ nhân: Học tập mà bị quấy nhiễu thì khó có thành tựu
- An Hòa
- •
Thành ngữ cổ có câu: “Nhất phó chúng hưu”, “phó” có nghĩa là chỉ dạy, “hưu” nghĩa là huyên náo, nhiễu động, nghĩa của câu này là một người dạy mà nhiều người xung quanh ồn ào, làm nhiễu loạn, hay một người học tập mà bị nhiều người quấy nhiễu thì sẽ khó có hiệu quả.
Câu chuyện thành ngữ “Nhất phó chúng hưu” này xuất phát từ sách “Mạnh Tử – Đằng Văn Công hạ”.
Thời Xuân Thu Chiến Quốc, Mạnh Tử tới nước Tống, muốn được dùng. Nhưng nhận thấy quốc quân của nước Tống có rất ít hiền thần ở bên, ông bèn chuẩn bị rời khỏi nước Tống. Đại thần nước Tống là Đới Bất Thắng muốn giữ Mạnh Tử lại, liền thổ lộ rằng sẽ tiến cử một vị hiền sỹ là Tiết Cư Châu lên cho quốc quân nước Tống, mọi người sẽ cùng nhau nỗ lực phò tá quốc quân.
Mạnh Tử nói với Đới Bất Thắng rằng: “Ông hy vọng quân vương của ông hiền minh sao? Thử nghĩ nếu có một đại thần nước Sở muốn con trai của ông ta biết nói tiếng nước Tề, như vậy thì nên tìm người nước Tề đến dạy nó, hay tìm người nước Sở đến dạy nó?”
Đới Bất Thắng đáp: “Mời người nước Tề đến dạy”.
Mạnh Tử bèn nói tiếp:
“Chính là mời một người nước Tề dạy nó nói tiếng nước Tề, nhưng nếu nhiều người nước Sở lại nói tiếng nước Sở ồn ào quấy nhiễu nó. Như thế thì cho dù mỗi ngày dùng roi đánh nó, muốn cho nó học giỏi tiếng nước Tề cũng không thể được.
Nhưng nếu đưa nó đến phố lớn ngõ nhỏ nước Tề ở mấy năm, cho dù hàng ngày đánh nó, muốn nó nói tiếng nước Sở cũng không thể được.
Ông nói Tiết Cư Châu chỉ là một hiền sĩ. Nếu như người bên cạnh quốc vương, bất kể tuổi tác lớn nhỏ, địa vị cao thấp đều là hiền sĩ như Tiết Cư Châu, như vậy quốc vương có thể làm chuyện xấu cùng ai được?
Nhưng nếu như người bên cạnh quốc vương bất kể tuổi tác lớn nhỏ, địa vị cao thấp đều không phải là người hiền như Tiết Cư Châu, quốc vương có thể làm việc tốt cùng ai đây? Một mình Tiết Cư Châu thì có thể làm được gì cho vua Tống chứ?”
Đới Bất Thắng nghe xong, đành gật đầu nói phải.
“Nhất phó chúng hưu” là cách nói giản lược từ câu nói: “Một người nước Tề dạy dỗ, nhiều người nước Sở gây huyên náo” của Mạnh Tử mà ra. Nguyên là để chỉ khi một người đang dạy dỗ người khác thì lại có nhiều người ở bên cạnh gây ồn ào, huyên náo. Về sau này, câu ấy được dùng để so sánh với việc khi học tập hoặc làm việc mà bị quấy nhiễu thì không thể có thành tựu, hoặc giả dùng để ví hoàn cảnh tiêu cực ảnh hưởng rất lớn đến người ta.
Một người sống trong bất kỳ hoàn cảnh xã hội nào thì lời nói và việc làm của đa số những người xung quanh sẽ đều có tác động rất lớn đến người đó. Đặc biệt là đối với trẻ vị thành niên, không chỉ trong việc học tập mà còn trong việc tu dưỡng đạo đức, thì sự tác động ấy còn lớn hơn rất nhiều.
Xã hội ngày nay đầy rẫy những nhân tố không tốt, mỗi người nếu muốn đề cao tâm tính của bản thân thì chỉ có thể hết sức cố gắng giữ vững những suy nghĩ chân chính, cố gắng hạn chế hoặc không tiếp xúc với những thứ không tốt thì mới có thể giảm thiểu được tối đa sự ảnh hưởng của các nhân tố không tốt lên bản thân mình.
Làm cha mẹ, thầy cô, cũng phải cố gắng hết sức tạo môi trường tốt cho con trẻ, không nói và làm những điều trái đạo lý, nỗ lực trau dồi phẩm chất đạo đức của trẻ để trẻ có thể chống lại sự hấp dẫn của những thứ bên ngoài, dụng tâm học tập và tu dưỡng tâm tính. Như vậy trẻ mới có thể trở thành một người có phẩm chất đạo đức tốt và đạt được thành công sau này.
Theo Sound of Hope
An Hòa biên tập
Xem thêm:
Mời xem video:
Từ khóa Dạy con Câu chuyện thành ngữ Mạnh Tử trí tuệ cổ nhân
