60 tỷ USD tài trợ bị đe dọa chỉ vì động đến chống tham nhũng — Truyền thông Ukraine

EU đã tạm dừng mọi khoản viện trợ cho chính quyền Kiev, theo Pravda Ukraine trong báo cáo với tiêu đề “60 tỷ USD đang bị đe dọa, EU đã ngừng tài trợ cho Ukraine do luật hạn chế tính độc lập của NABU và SAPO” vào Thứ Ba hôm nay. Luật được nói đến ấy là luật do Zelensky ký đêm 22/7, thu hẹp quyền lực của cơ quan mà phương Tây xúc tiến thành lập ở Ukraine thời ‘hậu Maidan’. Một khoản 1,7 tỷ USD đã bị cắt khỏi viện trợ, theo truyền thông Mỹ đưa tin hôm 26/7. Hiện nay Zelensky đã thỏa hiệp và hứa hẹn ký luật mới, trả lại thẩm quyền cho các cơ quan chống tham nhũng nói trên. Tuy nhiên, niềm tin đã bị sứt mẻ. Có thể sau này sẽ khó làm việc hơn với EU về vấn đề viện trợ. Ngoài ra Pravda chỉ ra rằng, qua vụ việc đã bộc lộ ra rằng, một số người trong phe “Những Đầy tớ của Nhân dân” của Zelensky đến tận bây giờ vẫn tìm cách ngăn cản luật trả lại quyền hạn cho cơ quan chống tham nhũng. Điều đó dẫn đến khả năng dự luật mới có thể sẽ không được thông qua, tức là sẽ không khôi phục tính độc lập cho các cơ quan chống tham nhũng, mặc dù xác suất đó là rất nhỏ. Phong cách này, đã dẫn tới tiếng nói chỉ trích Zelensky rằng ông ta đang hướng tới một “nhà nước Mafia”.

EU ngừng tài trợ cho tới khi “tình hình được cải thiện”

Con số 60 tỷ đô-la này là do Pravda ước tính tổng các khoản viện trợ và cho vay mà EU đã có kế hoạch đưa cho chính quyền Kiev. Nếu tính từ tháng 2/2022 đến nay, thì EU đã cung cấp 139 tỷ USD viện trợ tài chính rồi.

Tờ báo nhìn nhận rằng với những cam kết cho chiến tranh to lớn như vậy, thì nếu không phải vì Zelensky vội vã ký đạo luật đêm 22/7 làm mếch lòng phương Tây, thì đã không xảy ra vấn đề EU tạm dừng tất cả các tài trợ cho Kiev như thế này.

“Các đại diện của EU đã thông báo cho chính phủ Svyrydenko qua các kênh ngoại giao rằng mọi khoản tài trợ cho Ukraine đã bị đình chỉ,” tờ báo viết, dẫn 4 nguồn tin giấu tên trong chính phủ. “Mọi thứ sẽ tạm dừng cho tới khi tình hình được cải thiện.”

Trước đó, truyền thông Mỹ đưa tin một khoản 1,7 tỷ USD tài trợ đã bị EU cắt bỏ, cũng bởi vì đạo luật tai tiếng của Zelensky.

Tuy nhiên, Pravda tìm hiểu và xác nhận rằng đúng là đã có 1,7 tỷ đô-la bị cắt bỏ, nhưng mà, có thể là do lý do khác, chứ không phải vì vấn đề đạo luật nói trên. Theo tờ báo, đó là do chính quyền Zelensky đã không hoàn thành một số cam kết đối với EU.

Một số nghị viên trong Quốc hội, gồm cả thành viên của đảng “Những Đầy tớ của Nhân dân” không ủng hộ việc trao trả quyền độc lập cho NABU và SAPO

Ngoài việc làm sứt mẻ niềm tin mà giới chức EU dành cho chính quyền Kiev, mà không rõ bao giờ mới hàn gắn lại được, theo tờ báo, thì đạo luật gây tranh cãi của Zelensky đã bất ngờ làm lộ ra một vấn đề khác.

Đó là, dự luật khôi phục lại tính độc lập của cơ quan chống tham nhũng, dự kiến sẽ được thảo luận ở Quốc hội vào ngày 31/7 tới này, sẽ bị chống đối bởi một số nghị viên, mà trong đó có cả người của đảng “Những Đầy tớ của Nhân dân” của Zelensky.

Tại sao?

Lý do rất đơn giản: Họ là những người trực tiếp hoặc gián tiếp liên đới tới các vụ điều tra tham nhũng mà NABU đang tiến hành.

Đương nhiên, nếu số nghị viên chống lại dự luật này đủ nhiều, thì kết quả sẽ là dự luật đó không được Quốc hội thông qua.

Tức là sẽ không khôi phục lại tính độc lập của các cơ quan điều tra tham nhũng. Mặc dù xác suất này không lớn.

Đây trần trụi là một vụ bê bối.

“Nhà nước Mafia”

Một bài khác, cũng của truyền thông Ukraine đăng cùng ngày Thứ Ba hôm nay, cho rằng vụ bê bối này đã cho thấy nguy cơ chính quyền Zelensky biến thành một “nhà nước Mafia.”

Đó là theo một nhận định của Pavlo Gai-Nyzhnyk, một nhà sử học của Ukraine.

“Một mối đe dọa lớn đối với [Ukraine] chúng ta là một nhà nước kiểu Mafia, nơi trách nhiệm được ràng buộc một cách móc nối với nhau: Mọi người đều liên đới với nhau bằng cách vi phạm luật pháp và Hiến pháp,” ông nhận định, và liên hệ với phong cách của Mafia.

Nếu ai muốn gia nhập băng đảng Mafia thì trước hết phải làm gì đó phạm pháp. Bằng chứng phạm pháp chính là nền tảng gắn kết các thành viên của băng đảng Mafia với nhau.

Bình luận về mẫu hình “nhà nước Mafia” cũng được một nhà bình luận Mỹ, một cựu sỹ quan tình báo hải quân Mỹ, Scott Ritter, nhận định.

“Zelensky hiện đang cố gắng tạo ra một nền tảng chính quyền mới ở Ukraine từ các thành viên Mafia, từ những người bất lương nhất ở Ukraine,” ông Ritter nhận định sau vụ Zelensky ký đạo luật tai tiếng. “Theo cách này, thì cuối cùng Ukraine sẽ trở thành một quốc gia Mafia.”

Theo Ritter phân tích, cách làm của Zelensky sẽ dẫn tới ngõ cụt.

Zelensky sẽ vừa phải tìm cách làm hài lòng phương Tây (vì đó là nguồn tiền của ông ta), vừa phải tìm cách làm hài lòng các thành viên khác trong băng đảng của mình (vì họ cùng nhau tham nhũng). Đó là ngõ cụt không tránh được, theo Ritter.

“Sẽ có hai chủ nhân: Châu Âu và băng cướp. Trong tình huống ấy, Zelensky sẽ chết,” ông phân tích. (There will be two masters: Europe and bandits. In this scenario, Zelensky is a dead man.)

Nhật Tân

Xem thêm

Tại sao Zelensky phải thỏa hiệp trong vụ luật tham nhũng? — Pravda

Chính sức ép từ các đối tác phương Tây mới là nhân tố then chốt khiến Zelensky phải thỏa hiệp, chứ không phải là “biểu tình bìa cứng” của hàng vạn người dân Ukraine.