Thu hơn 5.800 tỷ đồng, Quỹ phòng chống thiên tai vẫn ‘mập mờ’ cơ chế quản lý
- Nguyễn Sơn
- •
Vận hành hơn 3 năm, Quỹ phòng, chống thiên tai thu được 5.801 tỷ đồng, sau chi còn dư gần 2.200 tỷ đồng. Nhưng đến nay, quỹ vẫn chưa có quy định về chế độ tài chính và nhân sự tham gia quỹ, đặc biệt tại cấp tỉnh.
Chiều 18/12, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Sỹ Bảy ký thông báo Kết luận thanh tra công tác quản lý nhà nước về thủy lợi, đê điều và phòng chống thiên tai tại Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT).
Theo kết luận thanh tra, từ năm 2018 đến năm 2023, tổng thu của Quỹ phòng, chống thiên tai là 5.801 tỷ đồng, tổng chi trên 3.660 tỷ đồng, còn dư gần 2.200 tỷ đồng.
Nghị định 78/2021 của Chính phủ quy định về quản lý, điều hành hoạt động của Quỹ phòng, chống thiên tai có hiệu lực thi hành từ ngày 15/9/2021 nhưng Bộ NN&PTNT chậm ban hành các quy định, quy chế về tổ chức, hoạt động của quỹ ở Trung ương nên “chưa thực hiện được việc điều tiết quỹ địa phương về Trung ương”.
Bộ NN&PTNT cũng chưa thực hiện thanh tra, kiểm tra chuyên đề về công tác xây dựng kế hoạch thu, chi và quản lý sử dụng quỹ. Theo thanh tra, việc này là “chưa đảm bảo kịp thời, đầy đủ theo quy định”.
Đối với việc vận hành quỹ tại địa phương, Thanh tra Chính phủ kết luận UBND tỉnh Đồng Tháp chưa kịp thời xây dựng và ban hành kế hoạch thu, chi quỹ trước ngày 15/5 hàng năm. Công tác quyết toán, thu chi quỹ hàng năm ở tỉnh này còn chậm so với thời gian quy định.
UBND tỉnh Cà Mau chưa thành lập hội đồng quản lý, ban kiểm soát và quy chế tổ chức, hoạt động của quỹ.
Những bất cập trên dẫn đến việc thu quỹ tại một số tỉnh đạt thấp so với kế hoạch, trong đó tỷ lệ tại tỉnh Đồng Tháp 73,5%, tại Cà Mau hơn 54%.
Báo cáo của Bộ NN&PTNT cho biết từ năm 2018 – 2023, thiên tai xảy ra bất thường, cực đoan khắp các vùng miền cả nước, làm 1.166 người chết/mất tích, thiệt hại kinh tế ước tính trên 100.940 tỷ đồng. Trong giai đoạn này, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định trích từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương hỗ trợ các địa phương hỗ trợ đến người dân thiệt hại do thiên tai gây ra gần 39.000 tấn gạo, trên 13.666 tấn hạt giống và 11.740 tỷ đồng. |
Chỉ có cơ chế thuận lợi để thu quỹ, chưa rõ cơ chế quản lý quỹ
Hiện việc thu Quỹ phòng, chống thiên tai gặp nhiều khó khăn, do Cục Thuế tỉnh chỉ thực hiện cung cấp thông tin, tổng giá trị tài sản hiện có của tổ chức kinh tế trong nước và nước ngoài để thuận lợi cho việc thu Quỹ.
Điều 11 Nghị định 78 quy định cơ quan quản lý Quỹ cấp tỉnh sử dụng bộ máy của cơ quan thường trực phòng, chống thiên tai theo hình thức biệt phái hoặc kiêm nhiệm, tham gia Hội đồng quản lý, Ban kiểm soát và cơ quan quản lý Quỹ cấp tỉnh.
Trong khi đó, khoản 4 Điều 3 Nghị định 78 quy định Quỹ phòng, chống thiên tai hoạt động theo mô hình công ty TNHH MTV do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.
“Hiện nay chưa có quy định cụ thể về chế độ tiền lương, phụ cấp kiêm nhiệm cho người tham gia, cơ cấu tổ chức và hoạt động của Quỹ phòng, chống thiên tai tại cấp tỉnh. Do đó, về chế độ tài chính và nhân sự tham gia quỹ cần phải nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung cho đồng bộ với các quy định pháp luật có liên quan khác”, Thanh tra Chính phủ đưa ra ý kiến.
Ngoài ra, về việc điều chuyển giữa các Quỹ cấp tỉnh, Điều 23 Nghị định 78 nêu: “Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định việc điều chuyển quỹ hỗ trợ cho các địa phương khác”. Tuy nhiên, nghị định không quy định rõ cơ quan đầu mối tổng hợp, đề xuất, tham mưu và điều kiện cần thiết khác để chủ tịch UBND cấp tỉnh ban hành quyết định điều chuyển kinh phí từ quỹ nói trên.
Từ những bất cập nêu trên, Thanh tra Chính phủ đề nghị Bộ NN&PTNT tổng kết, đánh giá việc thực hiện Nghị định 78, trên cơ sở đó đề xuất Chính phủ sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong việc thu quỹ, sử dụng Quỹ phòng chống thiên tai.
5 năm – 8 cuộc thanh tra, kiểm tra không phát hiện vi phạm trong quản lý về phòng chống thiên tai
Thanh tra Chính phủ nêu Thủ tướng đã phê duyệt chiến lược quốc gia phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai đến năm 2020 và ban hành kế hoạch thực hiện. Trong đó, Bộ NN&PTNT được giao chỉ đạo, tổ chức triển khai nhiệm vụ, giải pháp thực hiện chiến lược thuộc lĩnh vực quản lý để chủ động phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai.
Tuy nhiên, năm 2018 – 2019, Bộ NN&PTNT không thực hiện báo cáo định kỳ hằng năm nhằm đánh giá rút kinh nghiệm và đề xuất kiến nghị; trong các năm 2022 – 2023, bộ này không tổ chức giám sát, đánh giá định kỳ hằng năm việc thực hiện chiến lược quốc gia phòng, chống thiên tai đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 của Thủ tướng (chiến lược 379).
Các địa phương gồm Hà Nội, Nghệ An, Đồng Tháp, Bắc Ninh chậm xây dựng, phê duyệt kế hoạch phòng chống thiên tai 5 năm và điều chỉnh hằng năm.
Từ năm 2018 đến năm 2023, các cơ quan thuộc Bộ NN&PTNT đã tiến hành 8 cuộc thanh tra, kiểm tra; trong đó có 5 cuộc thanh tra trong lĩnh vực đê điều và phòng chống thiên tai.
“Tuy nhiên một số tồn tại, vi phạm trong quản lý nhà nước về phòng chống thiên tai nêu trên chưa được phát hiện, xử lý kịp thời”, Thanh tra Chính phủ kết luận. Trách nhiệm thuộc về Bộ NN&PTNT, cơ quan thanh tra cho hay.
Xem thêm
Từ khóa tiền quyên góp hỗ trợ thiệt hại do thiên tai quỹ phòng chống thiên tai
