Tân Hoa Xã ‘cắt’ chức danh ‘chủ tịch’ của ông Tập khi đưa tin điện đàm Tập – Trump

Tối ngày 5/6, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) Tập Cận Bình đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump, kéo dài khoảng một tiếng rưỡi. Tuy nhiên, trong bản tin về cuộc điện đàm này của Tân Hoa Xã có sự bất thường, chức danh “Chủ tịch nước” của ông Tập Cận Bình đã biến mất. Giới phân tích cho rằng việc không nhắc đến chức danh của ông Tập là một sai sót chính trị nghiêm trọng. Đây có thể là một tín hiệu chính trị cho thấy đã có biến động lớn ở cấp cao nhất, và người thực quyền đang ngầm ám chỉ việc ông Tập đã bị tước bỏ quyền lực.

Chức danh “chủ tịch” của ông Tập biến mất trong bản tin của Tân Hoa Xã

Theo thông lệ của truyền thông nhà nước ĐCSTQ, các bản tin đối ngoại liên quan đến ông Tập Cận Bình luôn kèm theo chức danh “chủ tịch nước”. Xem lại các bản tin trước của Tân Hoa Xã, có thể tiêu đề không ghi chức danh, nhưng câu đầu tiên trong nội dung luôn đề cập đầy đủ. 

Ví dụ:

• Ngày 23/5/2025, khi ông Tập nói chuyện với Tổng thống Pháp Macron, Tân Hoa Xã đưa tin: “Chiều ngày 22/5, Chủ tịch nước Tập Cận Bình đã điện đàm theo yêu cầu với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron.”
• Ngày 27/3/2020, ông Tập nói chuyện với ông Trump, Tân Hoa Xã viết: “Chủ tịch nước Tập Cận Bình ngày 27 đã điện đàm theo yêu cầu với Tổng thống Mỹ Donald Trump”.
• Ngày 24/2/2025, khi ông Tập điện đàm với ông Putin, bản tin viết: “Chiều ngày 24/2, Chủ tịch nước Tập Cận Bình đã điện đàm theo yêu cầu với Tổng thống Nga Vladimir Putin.”

Lần này, vào lúc 20:50:19 ngày 5/6 (theo giờ Bắc Kinh), Tân Hoa Xã đưa bản tin đầu tiên: “Tin nhanh từ Tân Hoa Xã: Tập Cận Bình điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump.” Điều đáng chú ý là trong toàn bộ nội dung không có đề cập đến chức danh “Chủ tịch nước” của ông Tập Cận Bình.

03 phút sau, vào lúc 20:53:45, Tân Hoa Xã đăng lại một bản khác: “Tân Hoa Xã Bắc Kinh ngày 5/6 đưa tin: Tối 5/6, Chủ tịch nước Tập Cận Bình đã điện đàm theo yêu cầu với Tổng thống Mỹ Donald Trump.” Tiêu đề không thay đổi, nhưng lần này nội dung đã ghi rõ chức danh “Chủ tịch nước”.

Tuy nhiên, điều kỳ lạ là cả hai bản tin – một có chức danh, một không – đồng thời cùng tồn tại, và bản thiếu chức danh không hề bị xóa hay đính chính.

Lại càng kỳ lạ hơn, khoảng nửa tiếng sau, Tân Hoa Xã phát hành một video ngắn do nữ phóng viên Lưu Sướng (Liu Chang) dẫn bản tin, nhưng cô này lại đọc theo phiên bản hoàn toàn không nhắc tới chức danh của ông Tập Cận Bình.

Sự cố truyền thông hay tín hiệu chính trị?

Nhà bình luận thời sự Đường Tĩnh Viễn nhận định, xét theo nguyên tắc biên tập của truyền thông nhà nước, đây là một sự cố truyền thông nghiêm trọng: “Khi cơ quan ngôn luận số một lại để cho ông Tập trở thành một người không có chức vụ gì thì rõ ràng đây là một ‘tai nạn’ chính trị.”

Việc Tân Hoa Xã không xóa bản tin sai, thậm chí còn tiếp tục dùng bản sai trong video, cho thấy có chủ ý phía sau. Những bản tin này vẫn đang tồn tại trên mạng mà không bị gỡ bỏ – điều vô cùng bất thường.

Ông Đường Tĩnh Viễn cho rằng: “Đây là một tín hiệu chính trị rất rõ ràng – ông Tập Cận Bình đã xảy ra vấn đề nghiêm trọng. Dù đi gặp Tổng thống Belarus Lukashenko hay điện đàm với Tổng thống Mỹ Trump cũng chỉ là ‘diễn kịch theo kịch bản’. Quyền lực của ông Tập đã không còn. Không những mất quyền, mà có thể trong tương lai gần, tất cả các chức vụ của ông ấy cũng sẽ bị lấy đi.”

Còn nhà bình luận Vương Hách viết rằng Tân Hoa Xã hiểu rất rõ việc có hay không đề cập đến chức danh “Chủ tịch nước” là vấn đề cực kỳ quan trọng, không thể tự ý quyết định, mà phải do cấp trên chỉ đạo. Cái gọi là “cấp trên” ở đây, bề ngoài là Ban Tuyên giáo Trung ương, nhưng thực chất đến từ tầng cao nhất – ít nhất là cấp Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị. Trong trường hợp Ban Thường vụ cũng đã bị vô hiệu hóa, thì người ra chỉ thị chính là người nắm thực quyền mới của ĐCSTQ.

Ông Vương Hách cho rằng đây không phải lỗi kỹ thuật ngẫu nhiên, “rất có thể tầng quyền lực cao nhất đã xảy ra biến động lớn, người thực sự cầm quyền đang ám chỉ ông Tập đã mất quyền.”

Ông Vương Hách cảm thán rằng 6 năm trước ông từng viết bài “Trump – người bạn thật sự của Tập Cận Bình”, nhưng đáng tiếc ông Tập lại chọn con đường “bảo vệ Đảng”, rời xa ông Trump. Nay, ông Trump quay trở lại chính trường, còn ông Tập đang dần thất thế trong cuộc đấu đá nội bộ, nhưng vẫn phải tiếp tục đứng trước sân khấu để duy trì hình ảnh đoàn kết của ĐCSTQ, kể cả việc điện đàm với ông Trump.

“Người thực quyền” muốn mượn việc ông Trump thăm Trung Quốc để ổn định cục diện?

Một điểm đáng chú ý nữa trong cuộc điện đàm là ông Tập mời ông Trump thăm Trung Quốc.

Vào lúc 22:48:32, Tân Hoa Xã phát hành bản tin chính thức. Cuối bản tin viết: “Tập Cận Bình hoan nghênh Trump tái thăm Trung Quốc, Trump bày tỏ cảm ơn chân thành. Hai nguyên thủ đồng ý để các nhóm công tác tiếp tục thực hiện đồng thuận Geneva, sớm tổ chức vòng đàm phán mới.”

Ông Đường Tĩnh Viễn nhận định, cuộc gọi không đạt được thỏa thuận nào cụ thể, giai đoạn một của đồng thuận Geneva đã đổ vỡ, giai đoạn hai chưa bắt đầu. Trong bối cảnh này, việc vội vàng mời Trump thăm Trung Quốc có thể là một tình huống, “đó là lời mời này đã được hai bên Trung-Mỹ bàn bạc và thống nhất riêng trước đó. Ông Tập Cận Bình sẽ chính thức đưa ra lời mời Tổng thống Trump trong cuộc điện đàm, và ông Trump sẽ ‘thuận nước đẩy thuyền’ mà đồng ý.”

Ông Trump chắc chắn muốn đích thân quan sát tình hình thực tế của ông Tập. “Còn người đang thực sự nắm quyền thì có thể muốn mượn sự kiện ông Trump thăm Trung Quốc để ổn định tình hình.” Nếu ông Tập thật sự bị thay thế, đó sẽ là một cơn địa chấn chính trị rất lớn, và có thể cần sự hỗ trợ của Mỹ.

Ông Đường Tĩnh Viễn cho rằng Mỹ can dự vào cục diện chính trị nội bộ Trung Quốc là chuyện bình thường: “Mỗi Tổng Bí thư mới của ĐCSTQ khi lên nắm quyền, việc đầu tiên là sang Mỹ ‘chào hỏi để thiết lập mối quan hệ’. Đây là bí mật công khai trong nội bộ ĐCSTQ.” Khi ông Đặng Tiểu Bình lên cầm quyền, việc đầu tiên để lấy lòng Mỹ là tuyên chiến với Việt Nam, giúp Mỹ “xả giận”.

Ông Trump gián tiếp khẳng định quyền lực của ông Tập vẫn vững chắc?

Nhà luận viên Chương Thiên Lượng lại cho rằng: Việc ông Tập có thể điện đàm với ông Trump và mời ông thăm Trung Quốc cho thấy ông Trump đã có sự nhượng bộ nhất định. Mỗi lần ông Trump nhượng bộ đều là một sự khẳng định gián tiếp đối với ông Tập, hoặc là một sự củng cố quyền lực cho Tập.

Ông Chương Thiên Lượng chỉ ra rằng Tập chuẩn bị duyệt binh lớn vào ngày 3/9. Để xác định quyền lực của ông Tập có vững hay không cần chờ 3 mốc thời gian:

Xem thêm

Gordon Chang: Sự suy giảm quyền lực của Tập Cận Bình khiến ĐCSTQ trở nên nguy hiểm hơn

Ông Gordon Chang chỉ ra rằng ông Tập Cận Bình đang mất đi sự ủng hộ trong nội bộ Đảng cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ).