Cải thảo không chỉ là một món ăn quen thuộc mà còn là một vị thuốc tự nhiên với nhiều công dụng tuyệt vời. Từ việc thanh nhiệt, giải độc, đến hỗ trợ tiêu hóa, cải thảo thực sự xứng đáng với danh hiệu “món ăn bổ dưỡng, vị thuốc quý” trong y học cổ truyền. 

cai thao
Cải thảo vừa là món ăn bổ dưỡng vừa là vị thuốc quý. (Ảnh minh họa: Shutterstock)

Từ thời Nam Bắc triều, cải thảo đã là một loại rau quen thuộc trong bữa ăn gia đình. Mặc dù có vẻ ngoài khiêm tốn, nhưng cải thảo lại sở hữu phẩm chất kiên cường như cây thông. Đặc biệt vào mùa đông lạnh giá, ngay cả khi nhiệt độ xuống khoảng -5℃, cải thảo vẫn có thể sống được ngoài trời mà không bị hư hỏng. Chính vì vậy, người xưa đã tán dương nó với cái tên là ‘tùng’.

Dù là thời cổ đại hay hiện đại, cải thảo luôn là món ăn quen thuộc trên bàn ăn và đồng thời cũng có giá trị dược liệu. Dưới đây là những công dụng tuyệt vời của cải thảo trong lĩnh vực thực dưỡng.

Công dụng chữa bệnh của cải thảo

Bản Thảo Cương Mục ghi chép: “Thân và lá cải thảo có thể giúp nhuận tràng, tốt cho dạ dày, thanh nhiệt, giải khát; đặc biệt nước ép cải thảo vào mùa đông có hiệu quả rất tốt.”

Trong dân gian, cũng có câu: “Trăm loại rau không bằng cải thảo.”

Cải thảo được mệnh danh là “vua của các loại rau” nhờ những đặc tính tuyệt vời như: 

– Hàm lượng nước cao giúp dưỡng ẩm, làm dịu khô hạn và làm đẹp da.

– Chất xơ dồi dào hỗ trợ kích thích nhu động ruột, giúp loại bỏ chất thải ra khỏi cơ thể.

– Giàu vitamin C, cải thảo giúp tăng cường hệ miễn dịch, làm mát phổi, giảm sưng phù nề.

– Lượng calo thấp, thích hợp cho người muốn kiểm soát cân nặng mà không lo béo phì.

Các phương pháp trị liệu bằng cải thảo 

  1. Trị cảm lạnh: Dùng 3 rễ cải thảo thái lát, thêm gừng tươi và đường đỏ, sắc uống hai lần mỗi ngày.  
  2. Giảm ho gà: Dùng 3 rễ cải thảo kết hợp đường phèn, sắc uống ba lần mỗi ngày.  
  3. Hỗ trợ phục hồi viêm loét dạ dày và tá tràng: Uống nước ép cải thảo non mỗi ngày khi đói, đặc biệt hiệu quả đối với bệnh nhân xuất huyết cấp tính.  
  4. Dưỡng phổi, giảm ho: Dùng cải thảo khô, váng đậu và táo đỏ hầm canh, có tác dụng làm dịu cổ họng và giải khát, uống hai lần mỗi ngày.  
  5. Trị táo bón và giải khát: Uống canh cải thảo giúp giảm táo bón và tình trạng khô miệng, khát nước.  
  6. Giảm viêm họng và chán ăn sau khi khỏi bệnh: Dùng cải thảo mùa đông nấu cháo với gạo, ăn 2-3 lần mỗi ngày.  
  7. Giải độc sắn (khoai mì): Dùng cải thảo và củ cải sống giã lấy nước, thêm đường đỏ để uống.  
  8. Giảm ho khan do khô nóng và khô miệng, mũi: Dùng cải thảo hầm với sách bò và thịt nạc, thích hợp cho người có cơ địa khô nóng.  

Lưu ý: Cải thảo có nhiều công dụng tuyệt vời, nhưng những người có tỳ vị hư hàn hoặc đờm loãng không nên sử dụng.

Cách chọn cải thảo ngon

Khi chọn cải thảo, bạn nên chú ý một số yếu tố để đảm bảo lựa chọn được những cây cải thảo ngon, tươi và chất lượng. Dưới đây là một số mẹo giúp bạn chọn cải thảo ngon:

  1. Lá tươi, không héo: Chọn những cây cải thảo có lá xanh tươi, không bị héo úa hay vàng. Lá cải thảo phải có độ giòn.
  2. Thân chắc, không dập: Cải thảo ngon có thân chắc và mập, không bị dập nát hay mềm nhũn. Thân cải thảo có màu sáng và đều, không có dấu hiệu bị thối.
  3. Không có mùi hôi: Cải thảo tươi có mùi nhẹ, không có mùi hôi hay mùi khó chịu, nếu có mùi lạ thì có thể cây cải đã bị hỏng hoặc bảo quản không tốt.
  4. Chọn cải thảo theo mùa: Cải thảo thường phát triển tốt và ngon nhất vào mùa đông, vì vậy nếu bạn chọn cải thảo vào mùa đông thì sẽ có chất lượng tốt hơn.
  5. Chọn cải thảo cỡ vừa: Cải thảo quá lớn hoặc quá nhỏ thường không ngon bằng cải thảo có kích thước vừa phải. Những cây cải thảo cỡ vừa thường có vị ngọt, giòn và dễ chế biến hơn.

Những ai không nên ăn cải thảo?

Mặc dù cải thảo là một loại rau rất bổ dưỡng và an toàn cho đa số người dùng, nhưng vẫn có một số người cần hạn chế hoặc tránh ăn cải thảo do các vấn đề sức khỏe riêng. 

  1. Người bị tỳ vị hư hàn: Người có tỳ vị yếu, đặc biệt là những người có dấu hiệu lạnh bụng, tiêu chảy, hoặc dễ bị đầy hơi, khó tiêu có thể gặp vấn đề khi ăn cải thảo vì nó có tính hàn (lạnh). Việc ăn quá nhiều cải thảo có thể làm tình trạng này nặng thêm.
  2. Người bị chướng bụng hoặc đầy hơi: Cải thảo có chứa chất xơ và một số hợp chất có thể gây ra chướng bụng, đầy hơi đối với những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm hoặc dễ bị các vấn đề về tiêu hóa.
  3. Người bị bệnh lý về tuyến giáp (cường giáp): Cải thảo, giống như nhiều loại rau họ cải khác (như cải bắp, cải xoăn), có chứa goitrogens (chất gây suy giảm chức năng tuyến giáp) có thể ảnh hưởng đến những người bị bệnh tuyến giáp, đặc biệt là khi ăn nhiều cải thảo sống. Tuy nhiên, khi cải thảo được nấu chín, tác dụng của goitrogens sẽ giảm bớt.
  4. Người bị rối loạn tiêu hóa hoặc dạ dày yếu: Những người có dạ dày yếu, mắc bệnh viêm loét dạ dày, hoặc có hiện tượng ợ nóng thì không nên ăn cải thảo, vì loại rau này có thể làm tăng độ axit dạ dày và gây kích ứng.
  5. Người bị dị ứng thực phẩm: Mặc dù khá hiếm, nhưng một số người có thể bị dị ứng với các loại rau họ cải, bao gồm cải thảo. Những người có tiền sử dị ứng thực phẩm cần thận trọng khi ăn cải thảo lần đầu tiên.
  6. Phụ nữ mang thai (cẩn thận): Mặc dù cải thảo rất giàu dinh dưỡng và có lợi cho sức khỏe, nhưng trong thai kỳ, đặc biệt là trong ba tháng đầu, phụ nữ mang thai nên ăn cải thảo ở mức độ vừa phải và tránh ăn cải thảo sống để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn. 

Nếu bạn có các vấn đề về sức khỏe nêu trên, tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi đưa cải thảo vào chế độ ăn uống hàng ngày.

Trúc Nhi t/h