Âm nhạc cổ điển có thể hỗ trợ kiểm soát huyết áp

Có lẽ tất cả chúng ta đều yêu thích âm nhạc. Âm nhạc giúp xoa dịu những căng thẳng tâm lý, bất giác khiến chúng ta nhún nhảy theo từng giai điệu. Đặc biệt, âm nhạc cổ điển từ lâu đã được chứng minh là không chỉ giúp cải thiện tinh thần, mà còn ảnh hưởng trực tiếp lên thể chất. Nghiên cứu mới cho thấy một số loại nhạc cổ điển có thể đồng bộ với huyết áp cơ thể, giúp điều hòa thông số này hiệu quả hơn.

• Âm nhạc có thể giúp phục hồi nhanh hơn sau phẫu thuật

Trong nghiên cứu có 92 người tham gia, các nhà khoa học nhận thấy huyết áp có xu hướng đồng bộ tốt hơn với những bản nhạc có cấu trúc giai điệu dễ đoán và mức độ to – nhỏ rõ ràng. Nghiên cứu được trình bày lại hội nghị của Hiệp Hội Tim Mạch châu Âu năm 2025, chứng minh tiềm năng điều trị bệnh lý tim mạch của âm nhạc.

Ảnh hưởng của âm nhạc cổ điển lên trái tim

Nhóm nghiên cứu do giáo sư Elaine Chew thuộc chuyên ngành kỹ thuật tại đại học King’s College London đứng đầu, đã theo dõi liên tục huyết áp của người tham gia trong lúc họ lắng nghe 9 bản piano khác nhau. Nhóm người nghe gồm 60 phụ nữ và 32 nam giới, với độ tuổi trung bình là 42.

Qua phân tích máy tính, các nhà nghiên cứu phát hiện khi sự thay đổi về nhịp độ và cường độ âm thanh tạo nên những kiểu giai điệu quen thuộc có thể đoán trước, sẽ có sự đồng bộ giữa bản nhạc với huyết áp. Tác phẩm nổi bật nhất là bản diễn tấu của Harold Bauer với “Serenade” của Franz Schubert (bản chuyển thể của Franz Liszt), vốn có cấu trúc giai điệu rất dễ đoán.

“Nghiên cứu này cho thấy những cấu trúc giai điệu càng dễ đoán trước sẽ càng tạo ra tác động lớn hơn trong việc điều hòa hệ tim mạch”, giáo sư Chew nói trong thông cáo báo chí.

Cơ chế này hoạt động thông qua hiện tượng “đồng bộ nhịp”, tức xu hướng cơ thể hòa nhịp sinh lý với tác động từ bên ngoài. Huyết áp phản ứng mạnh hơn với thay đổi âm lượng so với thay đổi nhịp độ; nhưng khi giai điệu dễ dự đoán, người nghe có thể đoán trước sự thay đổi, từ đó sự đồng bộ càng rõ rệt.

Các nhà nghiên cứu nhận định sự đồng bộ cao hơn có thể giúp cơ thể điều hòa huyết áp hiệu quả hơn.

Giáo sư Chew và cộng sự sử dụng nhạc piano cổ điển vì cho phép kiểm soát tốt các biến đổi và mô phỏng trải nghiệm nghe trực tiếp. Tuy nhiên, họ lưu ý rằng phương pháp này có thể áp dụng với bất kỳ loại nhạc nào có tín hiệu giai điệu rõ ràng.

Khoa học phía sau “liệu pháp âm nhạc”

Âm nhạc kích hoạt những con đường khen thưởng trong não bộ, điều này có thể lý giải tác động sinh lý mạnh mẽ của loại hình nghệ thuật này. Giáo sư Chew cho biết con người ở mọi nền văn hóa từ lâu đã vận động theo nhạc, và việc hòa nhịp với tiết tấu bên ngoài mang lại lợi ích cả về sinh học lẫn xã hội.

Nghiên cứu này tiếp nối công trình trước, cho thấy nhịp thở và nhịp tim cũng phản ứng với cấu trúc giai điệu; những kiểu giai điệu đều đặn, dễ đoán khiến sự đồng bộ mạnh mẽ hơn.

Để đo lường, nhóm nghiên cứu dùng phương pháp thống kê mang tên Earth Mover’s Distance (Khoảng cách vận chuyển đất) nhằm đánh giá mức độ trùng khớp giữa biến thiên huyết áp của người nghe với cấu trúc âm nhạc họ tiếp nhận.

Kết quả nghiên cứu chứng tỏ âm nhạc có tiềm năng trở thành liệu pháp chăm sóc tim mạch không dùng thuốc. Giáo sư Chew cho biết công trình này mở ra khả năng xây dựng các liệu pháp âm nhạc cá nhân hóa để tạo ra những phản ứng sinh học cụ thể.

Bà chia sẻ: “

Về lâu dài, một ngày nào đó chúng ta có thể dùng âm nhạc để phòng ngừa bệnh tim, hoặc làm chậm, ngăn chặn, thậm chí đảo ngược tiến trình của bệnh”.

Bác sĩ tim mạch hào hứng dùng liệu pháp âm nhạc để điều trị tăng huyết áp

Bác sĩ Nisha I. Parikh, chuyên khoa tim mạch, giám đốc chương trình tim mạch phụ nữ tại Northwell Health (New York), người không tham gia nghiên cứu, chia sẻ với tờ The Epoch Times rằng bà rất sẵn lòng dùng âm nhạc để giúp bệnh nhân kiểm soát huyết áp.

Bà nói: “Tôi nghĩ nhiều bệnh nhân của mình sẽ hoan nghênh cách điều trị tăng huyết áp không dùng thuốc này”.

Bác sĩ Parikh lưu ý rằng trong thực hành lâm sàng, chuyên gia y tế cần theo dõi sát huyết áp bệnh nhân, có thể bằng máy đo đeo tay theo dõi liên tục và ghi chép, để xem liệu có thể giảm liều thuốc hay không.

Bà nhấn mạnh ưu điểm của nghiên cứu là đã thử nghiệm những bản nhạc cụ thể chứ không phải âm nhạc nói chung, và rằng nhạc có giai điệu dễ dự đoán, âm lượng thích hợp có thể trở thành liệu pháp hiệu quả cho người tăng huyết áp.

“Tôi sẽ rất hào hứng nếu có thể dùng âm nhạc như một liệu pháp điều trị cho những người bệnh tăng huyết áp của mình”, bác sĩ Parikh chia sẻ.

Xem thêm

Âm thanh thức tỉnh tế bào: Từ ngũ âm đến liệu pháp gen

Âm thanh không còn là thứ tiếng ồn lặng lẽ phía sau, mà là một ngôn ngữ từng tế bào trong cơ thể có thể lắng nghe và thấu hiểu… Cụ bà mắc chứng mất…