Cái chết của cựu Thị trưởng Thượng Hải và sự sụp đổ của thế lực phái Giang

Vào sáng sớm ngày 12/4, ông Dương Hùng, cựu Thị trưởng Thượng Hải và Phó Ban Đối ngoại của Chính hiệp Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã qua đời do một cơn đau tim. Sự kiện này đang gợi những nghi vấn rộng rãi trong cộng đồng người Hoa. Người ta bàn tán việc cựu Thị trưởng Dương Hùng có mối quan hệ rất thân thiết với gia đình cựu Tổng Bí thư ĐCSTQ Giang Trạch Dân.

(Bài viết của Lý Lâm thể hiện quan điểm riêng của cá nhân tác giả.)

Kết luận của bệnh viện: Đột tử do tim

Tối 12/4, trang web của Nhật báo Giải phóng ĐCSTQ đưa tin cho biết, ông Dương Hùng, Ủy viên Thường vụ Chính hiệp Trung Quốc khóa 13, Phó chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại, cựu Phó Bí thư Thành ủy Thượng Hải và cựu Thị trưởng Thượng Hải, vì bệnh nặng không thể chữa trị khỏi đã qua đời tại bệnh viện Hoa Sơn Thượng Hải lúc 0:20 ngày 12/4/2021, hưởng thọ 68 tuổi.

Trước đó, tờ Sing Tao Daily Hồng Kông và tờ Duowei News có trụ sở ở Bắc Kinh cũng đưa tin ông Dương Hùng qua đời vì một cơn đau tim vào sáng sớm cùng ngày tại bệnh viện Hoa Sơn – Thượng Hải. Cựu chủ biên của báo mạng Đông Phương (Dongfang.com) tại Thượng Hải là ông Từ Thế Bình (Xu Shiping) thì trích dẫn tin từ người bạn cho biết ông Dương Hùng được đưa đến bệnh viện vì một cơn đau tim vào khoảng 10 giờ tối ngày 11/4; tuyên bố qua đời lúc 12:20 (0:20 sáng ngày ngày 12/4); bệnh viện kết luận đột tử do tim.

Theo dữ liệu, Dương Hùng là người Hàng Châu tỉnh Chiết Giang, nhưng công tác thường trực tại Thượng Hải: thời gian dài giữ chức trong hệ thống tài chính, từng là Phó Ban kế hoạch Thành phố, Tổng giám đốc Công ty TNHH Đầu tư Liên hợp Thượng Hải (Shanghai Alliance Investment); năm 2001 được bổ nhiệm Phó Ban thư ký thành phố, năm 2003 nhậm chức Phó Thị trưởng, năm 2012 nhậm chức Phó Bí thư Thành ủy, năm 2013 nhậm chức Thị trưởng; giải nhiệm chức thị trưởng năm 2017.

Sau khi giải nhiệm Thị trưởng, ông Dương Hùng được điều động làm Phó Chủ nhiệm Ban Tài chính và Kinh tế của Nhân đại Trung Quốc vào ngày 24/2/2017; tháng 3/2018 được bổ nhiệm làm Phó chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Chính hiệp Trung Quốc. Ngày 4/12/2018, tài khoản Sina Weibo ở Trung Quốc đại lục có tên “Tổng biên tập Lục Khí của mạng Lịch sử Xuân Thu” đã đăng hình ảnh ông Dương Hùng đang đứng dựa vào tường với một chiếc túi trên tay, dáng vẻ thần khí uể oải cô độc. Thông tin cho biết so với đãi ngộ dành cho các thế hệ Thị trưởng Thượng Hải trước đây, trường hợp của ông Dương Hùng là tệ nhất trong trong hơn 20 năm qua và được giới quan sát cho là hiếm thấy.

Lên Thị trưởng Thượng Hải nhờ quan hệ thân với nhà họ Giang

Ông Dương Hùng đã là cán bộ tại Thượng Hải khi ông Giang Trạch Dân là Bí thư Thành ủy Thượng Hải. Giới truyền thông người Hoa nước ngoài có tin cho rằng việc bổ nhiệm Dương Hùng làm thị trưởng Thượng Hải là do “nhị Giang”, tức là Giang Trạch Dân và Giang Miên Hằng. Trong dân gian Thượng Hải người ta cũng thường kháo nhau: ông Dương Hùng là thị trưởng công khai, nhưng Giang Miên Hằng là thị trưởng ngầm, thị trưởng công khai làm theo thị trưởng ngầm.

Vốn dĩ trước khi ông Dương Hùng nhậm chức Phó Ban thư ký thành phố Thượng Hải vào năm 2001 người ta đã biết mối quan hệ gắn bó của ông với ông Giang Miên Hằng. Tại Công ty Liên hợp Thượng Hải vào đầu những năm 1990, ông Giang Miên Hằng là Chủ tịch Hội đồng Quản trị còn ông Dương Hùng là Tổng giám đốc. Ông Dương Hùng cũng từng là Chủ tịch và Trưởng Ban kiểm soát của Công ty Hàng không Thượng Hải (Shanghai Airlines), một công ty nằm trong kiểm soát của nhà họ Giang.

Ông Dương Hùng đã làm việc trong hệ thống tài chính Thượng Hải trong một thời gian dài, từng là Phó Ban Kế hoạch Thành phố, là Tổng giám đốc của Công ty TNHH Đầu tư Liên hiệp Thượng Hải là nơi “phát tài” của ông Giang Miên Hằng. Năm 1994, ông Giang Miên Hằng đã dùng “khoản vay” chỉ vài triệu nhân dân tệ để mua lại Đầu tư Liên hiệp Thượng Hải có trị giá hơn trăm triệu nhân dân tệ, tự nhậm chức Chủ tịch kiêm người đại diện theo pháp luật. Công ty Liên hợp Thượng Hải bề ngoài là một doanh nghiệp nhà nước, nhưng thực chất đã thành tài sản riêng của ông Giang Miên Hằng. Giang Miên Hằng đã sử dụng quyền lực của cha mình là ông Giang Trạch Dân để chỉ trong vài năm xây dựng thành “đế chế” viễn thông khổng lồ. Năm 2001, công ty của ông Giang Miên Hằng đã có hơn chục chi nhánh bao gồm như Mạng thông tin Thượng Hải, Mạng cáp Thượng Hải và China Netcom.

Năm 2001, ông Dương Hùng nhậm chức Phó Ban thư ký thành phố Thượng Hải,  hai năm sau được làm Phó thị trưởng, năm 2012 trở thành Phó Bí thư thành ủy và năm 2013 nhậm chức Thị trưởng. Kể từ đó sau đó ông Dương Hùng luôn phối hợp công việc với Bí thư Thành ủy Hàn Chính của Thượng Hải. Ông Hàn Chính cũng luôn thường trực ở Thượng Hải, giới quan sát bên ngoài luôn xem ông là đại diện cốt cán của phe Giang Trạch Dân (bang Thượng Hải), chủ yếu vì quyền lợi của gia đình họ Giang ở Thượng Hải.

Năm 2017, ông Dương Hùng giải nhiệm Thị trưởng Thượng Hải. Còn vào tháng 10 năm đó, ông Hàn Chính đã vào Bắc Kinh với tư cách là Ủy viên Ban Thường vụ Bộ Chính trị tại Đại hội ĐCSTQ lần thứ 19. Sau khi ông Dương Hùng không còn làm Thị trưởng và ông Hàn Chính cũng rời Thượng Hải là quá trình suy yếu bắt đầu tan rã của “bang Thượng Hải”. Sau Đại hội ĐCSTQ lần thứ 18, ông Tập Cận Bình bắt đầu thanh trừng ngoại vi “bang Thượng Hải”, tiêu biểu những nhân vật như Ngải Bảo Tuấn (Phó Thị trưởng) và Trần Húc (Kiểm soát trưởng)…. đều có quan hệ mật thiết với họ Giang. Cháu trai của Giang Trạch Dân và cựu Chủ tịch Chính hiệp Thượng Hải là Ngô Chí Minh cũng bị “về vườn”.

Lo lắng cho “vương triều” Thượng Hải dày công gây dựng

Truyền thông quốc tế như Reuters cũng từng chỉ ra, ông Giang Trạch Dân luôn hy vọng quản gia Hàn Chính ở lại Thượng Hải để chăm lo cho lợi ích của gia đình và các đồng minh ở Thượng Hải. Bởi vì để cho lỗ hổng quyền lực xảy ra thì toàn hệ thống tham nhũng của nhà họ Giang cũng có thể dần suy sụp theo.

Sau khi ông Hàn Chính rời đi thì hình ảnh oai phong của ông Dương Hùng dường như cũng tàn lụi. Ngày 4/12/2018, Nhật báo Thanh niên Bắc Kinh đưa tin rằng một cư dân mạng đã đăng tải lên Weibo hai bức ảnh của cựu thị trưởng Dương Hùng kèm theo dòng trạng thái: người tay cầm túi đứng dựa tường từng là Thị trưởng Thượng Hải, bây giờ không còn tiền hô hậu ủng, xem chừng đã quá thất thế…. Vì theo thông lệ, những quan to ĐCSTQ như vậy khi giải nhiệm thì uy quyền vẫn còn rơi lại, vẫn được trọng vọng, hiếm khi bị truyền thông nhà nước công khai hình ảnh tiêu cực.

Trong một dịp diễn thuyết ở Washington, “chuyên gia về Trung Quốc” người Mỹ từng ủng hộ Giang Trạch Dân là David Shambaugh cho biết, hồi tháng 11/2017 có người đã tiết lộ với ông rằng chính quyền Thượng Hải hiện đầy không khí “sợ hãi”, ai nấy đều lo nửa đêm bị Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương bắt đi.

Xét theo quy luật “đả hổ” của ĐCSTQ trong vài năm qua cho thấy, vô số quan chức địa phương từng nắm thực quyền nhưng đã bị thanh trừng ngay sau khi rời nhiệm sở. Dù có quan điểm cho rằng vì những trao đổi lợi ích tại Đại hội ĐCSTQ lần thứ 19 nên ông Tập Cận Bình tạm thời không đụng đến gia đình họ Giang cùng phe nhóm của ông Giang, nhưng thực tế cũng không có gì đảm bảo thực trạng luôn như vậy vì hiện nay Tập Cận Bình đang tìm cách giải quyết hết những trở ngại cho con đường duy trì quyền lực tại Đại hội ĐCSTQ lần thứ 20.

Còn trở ngại gì trước Đại 20 ĐCSTQ?

Gần đây, tập đoàn Ant của Alibaba do Jack Ma thành lập đã bị thanh trừng, trong những nhà đầu tư liên quan gồm cả Boyu Capital được thành lập vào năm 2010 bởi cháu trai của Giang Trạch Dân là Giang Chí Thành. Động thái được giới quan sát cho là “màn dạo đầu” của Tập Cận Bình trong việc dọn dẹp những trở ngại trước Đại hội 20 ĐCSTQ, đặc biệt liên quan đến thế lực nhà họ Giang vẫn đang còn.

• Cháu ông Giang Trạch Dân chuyển tài sản qua Singapore

Gần đây giới truyền thông cũng rầm rộ đưa tin Boyu Capital đã chuyển từ Hồng Kông sang Singapore từ năm 2019, cả hai người sáng lập cũng đã chuyển đến Singapore. Lý do chính của việc này là gia đình họ Giang và phe cánh lo lắng Tập Cận Bình đang ngày càng thắt chặt kiểm soát Hồng Kông và họ phải đối mặt “màn tính sổ cuối cùng”.

Mặc dù ông Giang Trạch Dân không phải gốc Thượng Hải, nhưng được công nhận là người đứng đầu “bang Thượng Hải”. Các nhân vật hàng đầu của bang Thượng Hải trước đây như Hoàng Cúc (Huang Ju) và Trần Lương Vũ (Chen Liangyu) kẻ chết kẻ vào tù. Hiện tượng tan rã của phái Giang cùng tình cảnh hiện nay “ông trùm” Giang Trạch Dân gần đất xa trời, người ta cũng có những nghi ngờ về nội tình cái chết của Dương Hùng – một trong những đại diện của “bang Thượng Hải”, nghi ngờ về sự sụp đổ triệt để của thế lực phái Giang!

Lý Lâm, Vision Times
(Bài viết thể hiện quan điểm riêng của cá nhân tác giả.)

Xem thêm: