Đảng Dân chủ Hồng Kông đã tuyên bố giải thể sau 31 năm hoạt động
Dưới áp lực chính trị, thêm một tổ chức nữa đi vào lịch sử. Hôm vào ngày 14/12, Đảng Dân chủ Hồng Kông đã triệu tập Đại hội hội viên bất thường, thông qua nghị quyết tuyên bố giải thể và tiến hành thanh lý.
Đại hội có 121 người đủ tư cách bỏ phiếu. Nghị quyết tự nguyện thanh lý nhận được 117 phiếu thuận, không có phiếu chống, và 4 phiếu trắng. Đảng đã chỉ định ông Đào Quân Hành làm người thanh lý; toàn bộ tài sản còn lại sẽ được quyên tặng cho Hội Quyền lợi Nạn nhân Tai nạn Lao động, do ông Lưu Thiên Thạch làm chủ tịch.
Với việc Đảng Dân chủ Hồng Kông giải thể, Hồng Kông hiện không còn đảng đối lập quy mô đáng kể nào. Đảng Công dân đã giải thể từ năm 2023, còn Liên minh Dân chủ Xã hội cũng tuyên bố ngừng hoạt động vào tháng 6 năm nay. Dưới sự dẫn dắt của Bắc Kinh, bản đồ chính trị Hồng Kông chỉ còn một tiếng nói, khiến hướng đi tương lai của thành phố được đặc biệt quan tâm.
“30 năm niềm tin và kiên trì sẽ để lại dấu ấn trong lịch sử Hồng Kông”
Sau đại hội, La Kiện Hy, Chủ tịch cuối cùng của Đảng Dân chủ, cùng các đảng viên đã họp báo. Ông cho biết, trong nhiều năm qua, Đảng Dân chủ đã chứng kiến những thay đổi lớn của thể chế lặp đi lặp lại; “sự chuyển mình của thời đại khiến hôm nay chúng tôi buộc phải khép lại bằng một dấu chấm hết”. Ông nói thêm, trong suốt 30 năm, không phải mọi quyết định của đảng đều được người dân đồng thuận, nhưng mỗi lần đều là nỗ lực tìm phương án tốt nhất trong những điều kiện hạn chế.
“Trải qua 30 năm phong ba, Đảng Dân chủ đã đến lúc phải viết dấu chấm hết. Nhưng 30 năm niềm tin và kiên trì ấy sẽ để lại một dấu ấn trong lịch sử Hồng Kông”.
Ông cũng cho biết, nhiều năm qua Đảng Dân chủ lấy phúc lợi người dân làm trọng tâm, đấu tranh cho quyền phổ thông đầu phiếu như đã được Luật Cơ bản cam kết, đề xuất chính sách về dân sinh, và đóng vai trò cầu nối giữa chính quyền với người dân.
Ông La bày tỏ lời cảm ơn tới những người dân từng ủng hộ cũng như phê bình Đảng Dân chủ, các tình nguyện viên, đảng viên và đồng sự, đồng thời hy vọng trong tương lai mỗi công dân sẽ “giữ lòng thiện lương, trung thực và chính trực, nỗ lực sống tốt từng ngày, bảo vệ bản thân và những người xung quanh”; ông gửi lời chúc bình an tới mọi người dân Hồng Kông và nói: “Bảo trọng, tạm biệt”.
Ông La cho biết, những người ủng hộ và nòng cốt của đảng đều hiểu rõ hoàn cảnh hiện nay vô cùng khó khăn. Trong quá khứ, đảng đã thử mọi cách để tìm kiếm dân chủ, nhưng việc thúc đẩy dân chủ nay đã khác xưa; “chúng tôi đã rất nỗ lực đi trên con đường này, nhưng đến hôm nay cảm thấy không thể tiếp tục được nữa; không còn cách nào khác, chỉ có thể chấp nhận rằng năng lực của chúng tôi chỉ đến mức này”. Còn việc đi tiếp ra sao thì tùy mỗi cá nhân; miễn là mọi người vẫn tin bầu cử tự do và dân chủ là quan trọng, thì sẽ tìm được con đường.
Ông La cho biết, tại đại hội, nhiều đảng viên bày tỏ sự lưu luyến. Ông nói thêm, trụ sở Đảng Dân chủ trên đường Nathan, khu Prince Edward, sẽ bàn giao mặt bằng trước cuối năm, dự kiến hoàn tất trước ngày 31/12. Về thời điểm hoàn tất thanh lý, ông không tính toán quá chi li; nhưng nếu sau một năm vẫn chưa xong, sẽ phải triệu tập thêm một đại hội hội viên, điều mà ông không mong muốn xảy ra.
Với tư cách chủ tịch cuối cùng, ông nói rằng trong 30 năm qua, Đảng Dân chủ luôn cố gắng tham gia cả trong và ngoài khuôn khổ thể chế—từ bầu cử đến xã hội dân sự—và tin tưởng chế độ đại diện có thể giải quyết vấn đề. Cá nhân ông vẫn tin rằng tranh luận giúp mọi việc ngày càng sáng tỏ, nhưng hiện nay nhiều vấn đề đang trở nên từ trên xuống, ngày càng ít từ dưới lên, điều này rất không lý tưởng; ông hy vọng xã hội cho phép và dung nạp các hành động tự phát từ cơ sở.
Chủ tịch Đảng La Kiện Hy: Không có ý định tái tổ chức
Ông La Kiện Hy cho biết thêm, việc Đảng Dân chủ giải thể hôm nay là vì “không có ý định dựng lại một lá cờ mới”. Trong tương lai, nếu một số đảng viên lựa chọn tham gia các tổ chức khác nhau để theo đuổi những vấn đề khác nhau, đó là quyết định cá nhân của họ; nhưng không có kế hoạch “làm lại một lần nữa”. Bản thân ông, trong khả năng cho phép, “sẽ tiếp tục ở lại Hồng Kông và làm hết sức mình”.
“Cuối cùng có thể làm được điều gì, không làm được điều gì thì tôi cũng không dám nói. Nhưng tôi cảm thấy rằng ở đây, tôi vẫn có thể tiếp tục cùng người Hồng Kông đi trên con đường này”.
Cựu Chủ tịch Đảng Dân chủ Dương Sâm cũng cho biết không có ý định tái tổ chức hay ‘đổi biển hiệu’, đồng thời khẳng định sẽ ở lại Hồng Kông, làm tròn bổn phận lên tiếng cho những người không có quyền lực hay thế lực. Khi được hỏi sau khi thanh lý có lo ngại rủi ro liên quan đến an ninh quốc gia hay không, ông La Kiện Hy nói rằng đó là “điều không nằm trong khả năng kiểm soát của chúng tôi; nếu có thì cũng không thể ngăn chặn, và cũng không có cách nào dự đoán trước sẽ xảy ra hay không”.
Khi được hỏi liệu dân chủ đã chết hay chưa, ông La Kiện Hy trả lời rằng nếu người dân vẫn cho rằng dân chủ là hướng đi của Hồng Kông, thì họ sẽ tiếp tục nỗ lực; đó cũng là cam kết trong Luật Cơ bản, vì vậy cần phải giữ niềm hy vọng.
Về câu hỏi tại sao nhất định phải giải thể thay vì tiếp tục hoạt động, ông cho biết quyết định này đã được cân nhắc rất nhiều, có những điều không thể nói công khai; tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng “môi trường chính trị nói chung không dễ khiến người ta tin rằng có thể tiếp tục đi tiếp, và đây là một yếu tố rất quan trọng. Cách sắp xếp hiện nay là lựa chọn tốt nhất cho các đảng viên và Ủy ban Trung ương.”
Đối với chính quyền Hồng Kông, ông La Kiện Hy cho biết từ trước đến nay ông luôn chủ trương chính quyền cần cởi mở hơn với các ý kiến khác biệt, bởi đó là cách xã hội vận hành lành mạnh.
Đối với những tổ chức vẫn còn tồn tại, ông cho rằng chỉ cần tận tâm làm tốt phần việc của mình, làm việc với tấm lòng trung thực, chính trực và thiện lương, thì nhiều vấn đề sẽ không trở thành vấn đề. Ông lấy vụ hỏa hoạn tại khu nhà Hoằng Phúc Uyển làm ví dụ, cho rằng nếu những người liên quan ngay từ đầu làm việc với những giá trị như vậy, thì thảm họa đã không xảy ra.
Phó chủ tịch Đảng Dương Sâm: Không cho rằng “dân chủ hồi quy” đã hoàn toàn thất bại
Đảng Dân chủ được thành lập dựa trên niềm tin “dân chủ hồi quy”. Với tư cách là Phó Chủ tịch sáng lập, ông Dương Sâm cho rằng việc Đảng Dân chủ giải thể phản ánh Hồng Kông đang thụt lùi từ một xã hội tự do sang một xã hội chuyên chế. Thành công trước đây của Hồng Kông dựa vào pháp trị, một thể chế chính trị bán dân chủ, xã hội dân sự, tự do báo chí và sự tôn trọng tự do cá nhân. Ông vẫn tin rằng, nếu mô hình “một quốc gia, hai chế độ” được thực thi một cách cởi mở, thì vẫn còn khả thi đối với Hồng Kông.
Ông Dương không cho rằng “dân chủ hồi quy” đã hoàn toàn thất bại, mà cho rằng nó “mới đi được nửa chặng đường”. Ông chỉ ra rằng trong quá khứ, chính quyền trung ương từng thực hiện “một quốc gia, hai chế độ” theo cách tương đối cởi mở; còn việc đảng nay phải giải thể cho thấy một bước ngoặt. Tuy vậy, ông hy vọng trung ương có thể nhìn thấy “những hệ quả mà điều này mang lại hiện nay”, từ đó chuyển hướng sang cởi mở hơn, để tương lai của Hồng Kông sẽ tốt đẹp hơn. Ông cũng bày tỏ mong muốn chính quyền Hồng Kông tôn trọng người dân, đặc biệt là những yêu cầu của thế hệ trẻ, và nhấn mạnh: “Chúng ta không nên thất vọng về dân chủ”.
Về việc giải thể, ông Dương Sâm cho biết không cảm thấy bi thương. Trong quá khứ, ông cùng người dân Hồng Kông nỗ lực vì dân chủ, tự do và pháp trị, và thành quả là điều ai cũng thấy rõ — từng có hơn 60% cử tri bỏ phiếu ủng hộ phe dân chủ. Ông cho rằng trong tương lai vẫn sẽ giữ niềm hy vọng và tiếp tục cố gắng. Theo ông, khát vọng dân chủ đã bén rễ trong lòng người dân, và ngay cả dưới áp lực, khát vọng đó cũng sẽ không biến mất.
Cựu Chủ tịch Đảng Lưu Huệ Khanh: Kết cục của Đảng Dân chủ là không thể chấp nhận
Cựu Chủ tịch Đảng Dân chủ Lưu Huệ Khanh cùng Lý Hoa Minh, một trong những nhân vật sáng lập kỳ cựu của Đảng Dân chủ, đều có mặt tại Đại hội hội viên bất thường diễn ra trước đó trong ngày hôm nay. Bà Lưu Huệ Khanh cho rằng Đảng Dân chủ đã tích cực làm việc vì Hồng Kông, và đặt câu hỏi: tại sao lại phải kết thúc theo cách như thế này? Bà nói cảm thấy điều đó vô cùng có vấn đề và không thể chấp nhận.
Sau đại hội, Lý Hoa Minh đã rơi nước mắt, bày tỏ sự không nỡ trước việc Đảng Dân chủ giải thể. Tuy nhiên, ông cho biết chính quyền hoàn toàn không lắng nghe các tiếng nói khác, trong khi các ủy viên trung ương của đảng phải đối mặt với áp lực ngày càng lớn, nên ông đành bất lực ủng hộ quyết định giải thể, và nói rằng “chưa bao giờ nghĩ sẽ có cục diện như ngày hôm nay”.
Sau khi “Luật An ninh Quốc gia” được thực thi, tiếng nói đối lập bị gạt ra bên lề một cách toàn diện
Đảng Dân chủ Hồng Kông được thành lập năm 1994, tiền thân là Liên minh Dân chủ Hồng Kông (港同盟) do Lý Trụ Minh, Tư Đồ Hoa, Hà Tuấn Nhân cùng những người khác sáng lập vào năm 1990. Tháng 10/1994, tổ chức này sáp nhập với nhóm “Hội Điểm” (匯點), và từng trở thành đảng lớn nhất trong cơ quan lập pháp Hồng Kông. Kể từ khi được thành lập 3 năm trước thời điểm Hồng Kông được Anh trao trả cho Trung Quốc năm 1997, Đảng Dân chủ luôn là lực lượng đối lập chủ chốt của Hồng Kông. Trong quá khứ, đảng này nhiều lần giành thắng lợi lớn trong các cuộc bầu cử Hội đồng Lập pháp toàn Hồng Kông, thúc đẩy cải cách dân chủ và bảo vệ các quyền tự do.
Năm 2021, Bắc Kinh tiếp tục tái định hình hệ thống bầu cử Hồng Kông, đưa vào cơ chế thẩm tra chính trị, yêu cầu người tham gia tranh cử phải phù hợp với lập trường của ĐCSTQ. Kể từ đó, Đảng Dân chủ không còn khả năng cử ứng viên tham gia bầu cử Hội đồng Lập pháp. Tháng 2 năm nay, Đảng Dân chủ tuyên bố khởi động quy trình giải thể, và đến tháng 4 đã triệu tập Đại hội hội viên bất thường, chính thức thông qua việc ủy quyền cho Ủy ban Trung ương xử lý các vấn đề liên quan đến giải thể.
Trước đó, một số đảng viên tiết lộ với truyền thông quốc tế rằng họ đã bị quan chức ĐCSTQ hoặc những người trung gian tiếp xúc, và được cảnh báo phải giải tán tổ chức đảng, nếu không sẽ phải đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng, bao gồm nguy cơ bị bắt giữ.
Sau phong trào “chống dự luật dẫn độ” năm 2019, Bắc Kinh đã áp đặt cái gọi là Luật An ninh Quốc gia Hồng Kông vào năm 2020, kéo theo việc hàng loạt nhân vật dân chủ bị bắt, các tổ chức dân sự bị giải tán và cơ quan truyền thông bị buộc đóng cửa. Đảng Dân chủ cũng chịu tổn thất nặng nề, với nhiều nhân vật chủ chốt như Hồ Chí Vĩ (Wu Chi-wai), Hà Tuấn Nhân (Albert Ho), Hoàng Bích Vân (Helena Wong), Lâm Trác Đình (Lam Cheuk-ting) lần lượt bị bắt giam hoặc kết án.
Theo bà Lưu Huệ Khanh, Hồng Kông “chưa bao giờ có nền dân chủ thực sự”, và không gian tự do của thành phố này luôn thu hẹp dần; bà lo ngại rằng khoảng không gian tự do ấy sẽ tiếp tục bị co lại trong tương lai.
Xem thêm
Từ khóa giải thể Đảng Dân chủ Hồng Kông
