Doanh nghiệp chi cổ tức bằng cổ phiếu phải kê khai, khấu trừ thuế TNCN thay cho cổ đông

Thứ Năm, 24/07/2025

Bộ Tài chính đang có dự thảo Tờ trình sửa đổi, bổ sung một số điều tại Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Quản lý thuế quy định về khai, nộp, quản lý thuế thu nhập cá nhân (TNCN), trong đó có thời điểm khai nộp thuế TNCN từ cổ phiếu thưởng được các tổ chức phát hành, nhà đầu tư đặc biệt quan tâm.

r shutterstock 2553338401 — Ảnh ShutterStock

Theo quy định hiện hành tại điểm d Khoản 5 Điều 7 Nghị định 126/2020/NĐ-CP: “Tổ chức khai thuế thay và nộp thuế thay cho cá nhân nhận cổ tức bằng chứng khoán; cá nhân là cổ đông hiện hữu nhận thưởng bằng chứng khoán; cá nhân được ghi nhận phần vốn tăng thêm do lợi tức ghi tăng vốn; cá nhân góp vốn bằng bất động sản, phần vốn góp, chứng khoán. Thời điểm khai thuế thay và nộp thuế thay được thực hiện khi cá nhân phát sinh chuyển nhượng chứng khoán cùng loại, chuyển nhượng vốn, rút vốn”.

Bộ Tài chính cho rằng quy định này bất cập ở chỗ đối với cá nhân nhận cổ tức bằng chứng khoán, cá nhân được ghi nhận phần vốn tăng thêm do lợi tức ghi tăng vốn, các cá nhân này chưa chắc chắn sẽ chuyển nhượng chứng khoán, chưa chuyển nhượng vốn ngay hoặc không có nhu cầu chuyển nhượng (cá nhân là cổ đông lớn, cổ đông chiến lược trong công ty cơ bản đều không có nhu cầu chuyển nhượng chứng khoán ngay) nên chưa phát sinh phải kê khai, nộp thuế TNCN, trong khi thực tế tài sản, thu nhập của các cá nhân không ngừng tăng lên.

Do đó, Bộ Tài chính đã đề xuất sửa đổi, bổ sung điểm d khoản 5 Điều 7 Nghị định 126/2020/NĐ-CP như sau:

– Bỏ thời điểm khai thuế thay và nộp thuế thay được thực hiện khi cá nhân phát sinh chuyển nhượng chứng khoán cùng loại, chuyển nhượng vốn, rút vốn.

– Đối với cá nhân nhận cổ tức bằng chứng khoán, cá nhân là cổ đông hiện hữu nhận thưởng bằng chứng khoán thì tổ chức trả thu nhập có trách nhiệm khấu trừ thuế, khai thuế thay, nộp thuế thay cho cá nhân đối với thu nhập từ đầu tư vốn. Thời điểm khấu trừ thuế là thời điểm doanh nghiệp trả cổ tức, trả thưởng ghi trên thông báo về trả cổ tức, trả thưởng cho cổ đông cá nhân theo quy định của Luật Doanh nghiệp.

Với đề xuất này, việc cá nhân nhận cổ tức, thưởng bằng chứng khoán được ghi nhận phần vốn tăng thêm do lợi tức sẽ nộp thuế ngay thay vì đợi tới khi phát sinh chuyển nhượng.

Việc quy định tổ chức trả cổ tức bằng chứng khoán phải khai thuế thay, nộp thuế thay cho cá nhân ngay tại thời điểm nhận cổ tức sẽ giúp nguồn thu ngân sách nhà nước được đảm bảo kịp thời, tránh thất thu tạm thời do nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu lâu dài mà không chuyển nhượng.

Nghĩa vụ thuế có thể khiến cổ phiếu thưởng trở nên kém hấp dẫn

Dự thảo quy định này cũng đặt ra nhiều thách thức và tác động tiêu cực đến nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ. Việc phải nộp thuế ngay khi nhận cổ tức bằng chứng khoán, trong khi chưa có dòng tiền thực tế, có thể gây áp lực tài chính không nhỏ. Nhà đầu tư sẽ phải chuẩn bị nguồn tiền để nộp thuế, dù chưa bán cổ phiếu hoặc chưa thu được lợi nhuận thực tế từ cổ tức. Điều này có thể ảnh hưởng đến quyết định đầu tư và chiến lược nắm giữ cổ phiếu dài hạn.

Bên cạnh đó, việc sửa đổi quy định này cũng có thể ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư, làm giảm sức hấp dẫn của kênh đầu tư chứng khoán, đặc biệt với những người đầu tư dài hạn, không có nhu cầu lướt sóng. Việc phải nộp thuế ngay khi nhận cổ tức bằng chứng khoán có thể khiến nhà đầu tư cân nhắc chuyển hướng sang các kênh đầu tư khác, ít chịu áp lực thuế hoặc có dòng tiền thực tế ngay khi nhận lợi nhuận.

Về phía tổ chức chi trả cổ tức, đặc biệt là công ty chứng khoán, việc thực hiện khai thuế thay, nộp thuế thay cho cá nhân cũng đặt ra nhiều yêu cầu về công nghệ và quản lý. Để đáp ứng quy định mới, các công ty chứng khoán phải xây dựng và hoàn thiện hệ thống phần mềm ứng dụng công nghệ thông tin để theo dõi khoản thu nhập của nhà đầu tư, khấu trừ và nộp thuế đúng quy định.

Ngoài ra, việc xác định giá tính thuế tại thời điểm nhận cổ tức bằng chứng khoán cũng gặp khó khăn do biến động giá cổ phiếu trên thị trường, dẫn đến phức tạp trong việc kê khai, nộp thuế và dễ phát sinh tranh chấp, khiếu nại từ người nộp thuế. Nhà đầu tư cũng có thể gặp khó khăn trong việc chuẩn bị nguồn tiền để nộp thuế, nhất là trong trường hợp cổ phiếu được chia thưởng với số lượng lớn nhưng giá trị thực tế chưa được hiện thực hóa.

Các chuyên gia khuyến nghị Bộ Tài chính nên xây dựng lộ trình thời điểm áp dụng quy định phù hợp để các tổ chức chi trả và nhà đầu tư có thời gian chuẩn bị và thích nghi. Đồng thời, cần tiếp tục lấy ý kiến rộng rãi từ doanh nghiệp, nhà đầu tư, chuyên gia tài chính để hoàn thiện quy định, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và người nộp thuế.

Từ khóa Thuế thu nhập cá nhân trả cổ phiếu thưởng