Trung Quốc đình chỉ đối thoại kinh tế với Úc, nói Canberra có “thái độ” không thiện chí

Trung Quốc đã tạm dừng đối thoại kinh tế cấp cao “vô thời hạn” với Úc vào thứ Năm (6/5) trong bối cảnh quan hệ hai bên tiếp tục diễn biến căng thẳng. Các nhà quan sát cho rằng động thái này thể hiện sự không hài lòng với Canberra vì đã hủy bỏ hai thỏa thuận Vành đai và Con đường.

Úc trong tuần này cũng báo hiệu rằng họ sẽ xem xét lại hợp đồng cho thuê cảng Darwin cho một công ty thuộc sở hữu của Trung Quốc.

Hôm 6/5, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc (NDRC) thông báo họ đang đình chỉ tất cả các hoạt động trong khuôn khổ Đối thoại Kinh tế Chiến lược Trung Quốc – Úc vì “thái độ hiện tại” của chính phủ Úc đối với hợp tác song phương.

Hai bên đã không tổ chức cuộc họp trong khuôn khổ này kể từ năm 2017, khi ký thỏa thuận hợp tác về các dự án đầu tư và cơ sở hạ tầng ở các nước thứ ba, bao gồm cả Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường. 

Trong tuyên bố ngắn gọn của mình, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia cho biết các quan chức Úc đã “đưa ra một loạt các biện pháp nhằm phá vỡ các hoạt động trao đổi và hợp tác bình thường giữa Trung Quốc và Úc vì tư duy Chiến tranh Lạnh và ý thức hệ phân biệt đối xử”. 

Tuy vậy, tuyên bố không nói rõ những biện pháp này là gì.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho biết tại một cuộc họp thường kỳ sau đó rằng Úc đã “coi thường vai trò quan trọng của Trung Quốc và nhiều lần đại diện, và lạm dụng lý do an ninh quốc gia để hạn chế và chèn ép các dự án hợp tác Trung Quốc – Úc”. 

Ông nói thêm: “Trung Quốc phải đưa ra phản ứng cần thiết và thích hợp, và Úc phải chịu mọi trách nhiệm về việc này.”

Bộ trưởng Thương mại Úc Dan Tehan bày tỏ sự thất vọng nhưng cho biết Canberra hy vọng đối thoại có thể được hồi sinh. 

Ông nói trong một tuyên bố: “Chúng tôi vẫn sẵn sàng tổ chức đối thoại và tham gia ở cấp bộ trưởng.”

Mối quan hệ giữa hai nước đã trở nên căng thẳng kể từ khi Úc loại bỏ công ty công nghệ Trung Quốc Huawei khỏi mạng 5G vào năm 2018. Mối quan hệ trở nên tồi tệ hơn vào năm ngoái khi Canberra kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của virus corona, khiến Bắc Kinh bắt đầu đưa ra các lệnh trừng phạt thương mại đối với rượu, than và lúa mạch Úc để trả đũa.

Tháng trước, Canberra đã loại bỏ hai thỏa thuận Vành đai và Con đường được ký kết giữa Trung Quốc và bang Victoria, nói rằng nó “không phù hợp với chính sách đối ngoại của Úc”. Động thái này đã bị đại sứ quán Trung Quốc chỉ trích là “vô lý và khiêu khích”.

Theo các nhà quan sát, việc Trung Quốc tạm dừng đối thoại thương mại là để gửi một “tín hiệu ngoại giao mạnh mẽ” tới Canberra.

Tuy vậy, thương mại và đầu tư giữa hai nước vẫn có thể diễn ra trong trường hợp không có đối thoại.

Một số nhà phân tích lưu ý rằng Trung Quốc chỉ đình chỉ, chứ không phải hủy bỏ đối thoại và đến nay Bắc Kinh vẫn không có động thái hạn chế việc mua ồ ạt quặng sắt của AÚc.

Tiến sĩ Jeffrey Wilson, giám đốc nghiên cứu tại Trung tâm USAsia ở Perth, cho biết Trung Quốc đã buộc phải sử dụng đến “những hành động biểu tượng vô nghĩa”.

Ông nói trên Twitter: “Trung Quốc đã hết đạn dược. Bằng cách áp dụng ‘nhiệt hạch’ vào thương mại vào năm 2020, giờ đây họ không còn cách nào để trừng phạt Úc nữa và phải lòng vòng xung quanh để thực hiện các hành động mang tính biểu tượng thuần túy mà không có tác động thực chất nào.”

Lê Vy

Xem thêm: