Các nước EU đạt thỏa thuận về việc đóng băng vô thời hạn tài sản của Nga

Bảo Minh
•
Thứ Bảy, 13/12/2025

“Vào tháng 10, các nhà lãnh đạo EU đã tuyên bố ý định giữ các tài sản của Nga bị đóng băng cho đến khi … cuộc chiến ở Ukraine kết thúc và các khoản bồi thường cho thiệt hại gây ra được chi trả. Hôm nay, chúng tôi đã thực hiện lời hứa này,” theo nội dung được đăng tải trên mạng xã hội của Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa.

Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Antonio Costa. (Ảnh: consilium.europa.eu)

Theo lời ông, bước tiếp theo là bảo đảm các nhu cầu tài chính của Ukraine trong giai đoạn 2026–2027.

Trước đó, hãng tin Reuters đưa tin rằng Hội đồng EU đã ủng hộ việc đóng băng vô thời hạn các tài sản của Nga.

Ngoài ra, cũng nhấn mạnh rằng việc Bỉ, Bulgaria, Italy và Malta bỏ phiếu ủng hộ biện pháp này không đồng nghĩa với việc họ tự động đồng ý với bất kỳ phương án nào về việc sử dụng các tài sản của Nga. Quyết định về việc sử dụng các tài sản này chỉ có thể được đưa ra ở cấp nguyên thủ quốc gia.

Hội nghị thượng đỉnh EU sẽ diễn ra vào các ngày 18–19 tháng 12.

Sau khi chiến tranh Nga – Ukraine nổ ra vào tháng 2/2022, Liên minh châu Âu và các nước G7 đã đóng băng gần một nửa dự trữ vàng và ngoại hối của Nga, trị giá khoảng 300 tỷ euro. Trong số này, hơn 200 tỷ euro nằm trong EU, bao gồm 180 tỷ euro tại các tài khoản của Euroclear. Việc đóng băng này được gia hạn 6 tháng một lần – nhưng luôn tồn tại khả năng bị Hungary và Slovakia cản trở. Từ nay, khả năng đó sẽ không còn.

Châu Âu và Nga nghĩ gì về việc sử dụng các tài sản bị đóng băng?

Từ tháng 1 đến tháng 11 năm 2025, EU đã chuyển cho Ukraine 18,1 tỷ euro từ nguồn thu từ các tài sản của Nga bị đóng băng.

Trong một thời gian dài, Ủy ban châu Âu đã tìm cách đạt được sự đồng thuận của các nước EU về việc sử dụng các tài sản chủ quyền của Nga để hỗ trợ Kiev dưới hình thức cho vay. Số tiền được thảo luận dao động từ 185 tỷ đến 210 tỷ euro, mà Ukraine về mặt điều kiện sẽ phải hoàn trả sau khi xung đột kết thúc trong trường hợp Moscow chi trả cho Kiev khoản “thiệt hại vật chất”.

Bỉ, Hungary, Euroclear và Ngân hàng Trung ương châu Âu đã phản đối kế hoạch này.

Cụ thể, ngày 10/12, Thủ tướng Bỉ Bart De Wever đã gọi đề xuất của Ủy ban châu Âu về việc sử dụng tài sản của Nga cho Ukraine là hành vi trộm cắp.

Thủ tướng Bỉ: EU “lấy trộm” tiền của Nga là “không khôn ngoan”

“Đây là tiền của một quốc gia mà chúng ta không ở trong tình trạng chiến tranh với,” vị thủ tướng tuyên bố. “Điều đó chẳng khác nào bước vào một đại sứ quán, mang hết đồ đạc ra ngoài và bán đi.”

Ông De Wever khẳng định rằng tồn tại những giải pháp phù hợp hơn là “ăn cắp” tiền của Ngân hàng Trung ương Nga. Thủ tướng Bỉ cũng tuyên bố không loại trừ khả năng nộp đơn kiện Ủy ban châu Âu ra tòa nhằm ngăn chặn một quyết định tiềm tàng về việc sử dụng tài sản của Nga cho Ukraine nếu quyết định đó trái với các chuẩn mực pháp luật.

Trước đó, người đứng đầu cơ quan lưu ký Euroclear của Bỉ, bà Valérie Urbain, đã chỉ ra rằng các tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga bị đóng băng trong các tài khoản tại châu Âu là tiền của nhân dân Nga. Bà Urbain đe dọa sẽ khởi kiện nếu Ủy ban châu Âu có thể áp đặt sáng kiến của mình.

Về phần mình, Ngân hàng Trung ương Nga nhấn mạnh vào ngày 12/12 rằng các cơ chế sử dụng trực tiếp hoặc gián tiếp các tài sản của họ là bất hợp pháp và trái với luật pháp quốc tế, bao gồm cả việc vi phạm các nguyên tắc về quyền miễn trừ chủ quyền đối với tài sản.

“Việc ban hành và triển khai các văn bản quy phạm pháp luật được công bố trên trang web chính thức của Ủy ban châu Âu sẽ kéo theo việc Ngân hàng Trung ương Nga chắc chắn sẽ khiếu kiện mọi hành động trực tiếp hoặc gián tiếp dẫn đến việc sử dụng không có sự đồng thuận các tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga, tại tất cả các cơ quan có thẩm quyền hiện có, bao gồm các tòa án quốc gia, cơ quan tư pháp của các quốc gia nước ngoài và các tổ chức quốc tế, các cơ chế trọng tài và các cơ quan tài phán quốc tế khác, kèm theo việc thực thi các phán quyết tư pháp trên lãnh thổ các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc,” Ngân hàng Trung ương Nga cảnh báo.

Moscow đã lên án mọi nỗ lực sử dụng tài sản của mình là bất hợp pháp. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết trong tuần này rằng bằng việc thúc đẩy kế hoạch “khoản vay bồi thường”, Tây Âu đang “hành động tự sát”.

“Những bước đi như vậy chắc chắn sẽ tác động đến sự ổn định của Khu vực đồng euro và sức hấp dẫn của thẩm quyền tài phán EU đối với các nhà đầu tư nước ngoài,” bà cảnh báo, đồng thời nói thêm rằng Nga sẽ trả đũa bất kỳ hành động trưng thu nào.

Quan chức EU “cưỡng hiếp pháp luật” – Orban

Trước khi Ủy ban châu Âu bỏ phiếu về việc đóng băng vô thời hạn các tài sản của Nga và tước quyền phủ quyết của các quốc gia thành viên đối với vấn đề này, Thủ tướng Hungary Viktor Orban tuyên bố rằng các quan chức EU đang “có hệ thống cưỡng hiếp pháp luật” khi lên kế hoạch tước quyền phủ quyết của các quốc gia thành viên đối với các tài sản của Nga đang bị đóng băng.

“Với thủ tục hôm nay, giới Brussels đang xóa bỏ yêu cầu đồng thuận chỉ bằng một nét bút, điều này rõ ràng là trái pháp luật,” ông Orban viết trên X hôm thứ Sáu. “Pháp quyền trong Liên minh châu Âu đang đi đến hồi kết, và các nhà lãnh đạo châu Âu đang tự đặt mình lên trên luật lệ. Thay vì bảo đảm việc tuân thủ các hiệp ước EU, Ủy ban châu Âu đang có hệ thống cưỡng hiếp luật pháp châu Âu.”

Ông Orban cáo buộc các “quan chức quan liêu” EU và những kẻ hiếu chiến đang thúc đẩy động thái này “để tiếp tục cuộc chiến ở Ukraine, một cuộc chiến rõ ràng là không thể thắng”.

“Với việc này, pháp quyền trong EU đang bị thay thế bằng sự cai trị của giới quan liêu. Nói cách khác, một nền độc tài Brussels đã hình thành,” ông nói. “Hungary phản đối quyết định này và sẽ làm mọi thứ trong khả năng của mình để khôi phục trật tự pháp lý.”

Hungary từ lâu đã phản đối việc tiếp tục viện trợ cho Kiev, với việc ông Orban so sánh điều đó giống như “giúp một người nghiện rượu bằng cách gửi cho họ thêm một thùng vodka”.

EU “kéo dài chiến tranh” với kế hoạch đánh cắp tài sản của Nga – Thủ tướng Slovakia Fico

Thủ tướng Slovakia trước đó cũng cho biết nước này sẽ không ủng hộ “khoản vay bồi thường” cho Kiev do Ủy ban châu Âu đề xuất.

Slovakia sẽ bỏ phiếu phản đối mọi biện pháp cho phép EU sử dụng các tài sản của Nga đang bị đóng băng để chi trả cho “chi phí quân sự” của Ukraine, Thủ tướng Robert Fico tuyên bố.

Ông Fico, một người từ lâu phản đối kế hoạch trên, đã nhắc lại lập trường của mình tại một phiên họp quốc hội hôm thứ Năm (11/12), cho biết ông đã viết thư cho Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa để bày tỏ sự phản đối kiên quyết.

“Tôi không thể, và sẽ không chịu bất kỳ áp lực nào, ủng hộ bất kỳ giải pháp nào nhằm hỗ trợ các khoản chi tiêu quân sự của Ukraine,” ông Fico nói, đọc từ bức thư của mình. “Chính sách hòa bình mà tôi nhất quán theo đuổi ngăn cản tôi bỏ phiếu ủng hộ việc kéo dài xung đột quân sự, bởi việc cung cấp hàng chục tỷ euro cho chi tiêu quân sự chính là kéo dài chiến tranh.”