Luật sư nói về chương trình Thẻ Vàng định cư Mỹ thay EB-5

Hôm 25/2/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có động thái mang tính “bom tấn”: Giới thiệu chương trình đầu tư định cư Thẻ Vàng mới với mức giá 5 triệu USD, thay thế trực tiếp cho chương trình thị thực EB-5 vốn đang gây nhiều chỉ trích vì gian lận. Được biết, chính sách cụ thể sẽ được công bố vào khoảng ngày 12/3 là thời điểm chương trình EB-5 kết thúc. Về vấn đề này, Luật sư Jasmine Chen – đối tác quản lý của công ty luật JASSLAW, LLP – đã chia sẻ cùng Epoch Times một số vấn đề đang được công luận quan tâm.

• Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ: Có 250.000 người xếp hàng đợi “Thẻ vàng”

Quá trình xem xét  

Luật sư Jasmine Chen cho hay nếu muốn có Thẻ Vàng, trước tiên người có nhu cầu phải chuẩn bị 5 triệu USD Mỹ – hiện chưa rõ khoản tiền này sẽ được trả một lần hay trả thành nhiều đợt. Chi tiết về quá trình thẩm tra (Vetting Process) chưa được công bố, nhưng có khả năng sẽ bao gồm việc kiểm tra toàn diện hồ sơ phạm tội, nguồn tiền và uy tín cá nhân. Thẻ Vàng này có thể là Thẻ Xanh vĩnh viễn (thay vì Thẻ Xanh tạm thời), về thời gian phê duyệt có thể trong vòng một năm. Người sở hữu Thẻ Vàng được hưởng chế độ Thẻ Xanh, có thể làm việc tại Mỹ và sau 5 năm sở hữu thì có thể nộp đơn xin nhập quốc tịch Mỹ, nhưng phải nộp thuế thu nhập toàn cầu (điều khoản của FATCA). Còn vấn đề số tiền của họ sẽ được chuyển đến đâu và tác động đến nền kinh tế Mỹ như thế nào thì vẫn phải chờ thông tin chi tiết…. Nhưng bà cho hay đây chỉ là suy đoán, tình hình cụ thể phải chờ công khai các văn bản chính sách.

Mục tiêu thu hút

Thẻ Vàng hướng đến các nhà đầu tư toàn cầu, không có tin tức về bất kỳ hạn chế nào đối với bất kỳ nước nào, mục tiêu là thay thế hoàn toàn EB-5, và không liên quan gì đến các loại thị thực khác như EB-1, EB-2. Không giống như EB-5 yêu cầu tạo ra 10 việc làm, Thẻ Vàng không đề cập đến yêu cầu như vậy, và số tiền 5 triệu USD thay vì chảy vào các doanh nghiệp tư nhân thì có thể được chuyển thẳng vào tài khoản Chính phủ Mỹ để giảm thâm hụt.

Ông Trump cho rằng việc triển khai nằm trong phạm vi quyền hành pháp của Tổng thống nên có thể bỏ qua ý kiến Quốc hội, nhưng Luật sư Jasmine Chen nhắc nhở rằng tính hợp pháp của dự án cần phải chờ xem sau khi kế hoạch chính thức được công bố.

Tác động tiềm tàng và tranh cãi

Thẻ Vàng có thể gián tiếp thúc đẩy thị trường bất động sản và kinh doanh của Mỹ, nhưng vẫn chưa rõ tác động sâu rộng đến mức nào, cũng không liên quan trực tiếp đến các chương trình nhập cư khác. Về mặt chính trị, kế hoạch này chắc chắn sẽ phải đối mặt phản đối và thậm chí có thể dẫn đến các vụ kiện tụng, đặc biệt những người nộp đơn EB-5 hiện tại cảm thấy quyền lợi của họ bị tổn hại. Nhưng dù sao người nộp đơn nước ngoài có thể không đủ tư cách (Standing) để khởi kiện.

Hiện có dấu hỏi lớn là động thái này có vượt qua Quốc hội Mỹ được không. Nếu ông Trump không cần sự chấp thuận của Quốc hội thì có thể chỉ trong vòng vài tuần sẽ bắt đầu chính sách đó; nếu phải trải qua các thủ tục của Quốc hội thì có thể mất 1 – 2 năm hoặc thậm chí lâu hơn.

Luật sư Chen điểm qua các chính sách tương tự trên thế giới: 2,5 triệu USD ở Anh để có quyền cư trú (nhập tịch sau 5 – 6 năm), 540.000 USD ở Bồ Đào Nha, 270.000 USD ở Tây Ban Nha và Hy Lạp (đầu tư bất động sản), và 200.000 USD ở các nước vùng Caribe.

Thẻ Vàng có thể cho phép người mua thẻ mang theo vợ/chồng và con cái dưới 21 tuổi (theo thông lệ), nhưng điều này vẫn chưa được xác nhận. Hiện tại chưa có thông tin nào về tác động đối với sinh viên quốc tế F1 và OPT (thời gian thực tập).

Luật sư Chen cho rằng ông Trump thúc đẩy Thẻ Vàng để cùng một lúc giải quyết thâm hụt ngân sách đồng thời dọn dẹp mớ hỗn độn gian lận EB-5 với rất nhiều chuyện phức tạp, nhiều người bị lừa đảo, nhiều vấn đề rủi ro khi đầu tư…

Các trường hợp đang tham gia EB-5 sẽ thế nào?

Chính sách mới không làm rõ điều gì sẽ xảy ra với các đơn xin EB-5 đã trong hàng đợi. Luật sư Jasmine Chen phân tích, về mặt lý thuyết thì những trường hợp cũ vẫn tiếp tục được xem xét, nhưng do định hướng chính sách thay đổi khiến có thể xảy ra khả năng họ bị chậm trễ thậm chí bế tắc, kết quả không thể đoán trước. Luật chỉ bảo vệ quyền của người nộp đơn, nhưng không đảm bảo thời hạn phê duyệt. Nếu Cục Di trú Mỹ có xu hướng không chấp thuận EB-5 thì họ có thể trì hoãn đơn vì nhiều lý do. Quỹ đầu tư EB-5 do bên đầu tư nắm giữ và Cục Di trú không có quyền kiểm soát đối với quỹ này, còn chính sách mới cũng không đề cập đến cách xử lý số tiền này.

Thẻ Vàng và EB-5 là hai con đường khác nhau và sẽ không bắt buộc chuyển đổi. Chính sách mới có thể đưa ra hướng dẫn cho trường hợp cũ (như duy trì nguyên trạng, cung cấp các lựa chọn chuyển đổi, hoặc thẳng thắn chối bỏ), nhưng nhiều khả năng việc ông Trump quyết tâm thúc đẩy Thẻ Vàng khiến có thể gạt trường hợp cũ ra rìa.

Số đơn mới đăng ký nhập cư Mỹ chắc chắn sẽ giảm mạnh sau khi EB-5 kết thúc, đối với những người đã có Thẻ Xanh sẽ không bị ảnh hưởng, nhưng những người đang dang dở sẽ có thể “không kịp lên chuyến tàu cuối cùng”.

Một số vấn đề chính được quan tâm đối với EB-5

Luật sư Chen cho biết, EB-5 trước tiên phải thông qua mẫu I-526 để xin được Thẻ Xanh tạm thời, trong vòng 2 năm phải tạo ra 10 việc làm toàn thời gian, sau đó nộp mẫu I-829 để xin được Thẻ Xanh vĩnh viễn. Bà cho biết thêm rằng thời gian chờ trung bình cho đơn I-829 hiện tại là 51,5 tháng (khoảng 4 năm 3,5 tháng), cộng thêm 2 năm đầu tiên thì sẽ mất khoảng 6 năm rưỡi để hoàn tất.

Trước đây thời gian chờ ban đầu chỉ mất vài tháng, nhưng hiện nay vì số đơn xin ngày càng tăng cùng sự thay đổi chính sách liên tục, khiến thời gian giải quyết đã bị kéo dài đáng kể (trong đó có 90% trường hợp bị hết hạn).

Đối với lịch trình Thẻ Xanh (Visa Bulletin) thì do Bộ Ngoại giao Mỹ cấp chứ không phải Cục Di trú. Các dự án ở vùng nông thôn hoặc tỷ lệ thất nghiệp cao không có thời gian chờ (Current) có thể được xem xét ngay; các dự án đô thị thường căn cứ xem xét vấn đề quốc tịch (ví dụ từ năm 2016 thì người Trung Quốc phải chờ 8 đến 9 năm; người Ấn Độ cũng vậy).

Có số lượng đáng báo động về gian lận EB-5 nên việc giám sát đang ngày càng chặt hơn. Nếu chính sách mới cắt EB-5 thì quá trình xem xét có thể bị điều chỉnh, nhưng tác động cụ thể sẽ phải đợi cho đến khi chính sách mới trở nên rõ ràng.

Luật sư Chen nhắc nhở rằng hầu hết các phân tích hiện đều chỉ là dự đoán cá nhân chứ không chính thức, cần xem cụ thể sắc lệnh hành pháp của chính quyền Trump.

Hiện tại ông Trump chỉ thực hiện những điều chỉnh lớn đối với EB-5; không có dấu hiệu thay đổi lớn nào trong các vấn đề khác như visa du học dành cho sinh viên (F1), visa làm việc tạm thời cho người nước ngoài có kỹ năng chuyên môn (H1B), và thực tập sau tốt nghiệp cho sinh viên F1 (OPT)…

—

Tổng thống Trump cho biết, người nộp đơn chỉ cần trả 5 triệu USD và vượt qua vòng “đánh giá nghiêm ngặt” để nhận được Thẻ Xanh, mở ra cánh cửa trở thành công dân Mỹ. Kế hoạch này của ông nhắm đến những cá nhân giàu có trên toàn thế giới với mục tiêu đầu tiên là bán được một triệu thẻ, nhằm cùng lúc đạt được nhiều mục đích như giảm thâm hụt ngân sách, tăng doanh thu thuế và thúc đẩy việc làm. Ông cũng đặc biệt đề cập đến sinh viên nước ngoài từ các trường Ivy League (8 trường đại học danh tiếng ở Mỹ: Harvard, Yale, Princeton, Columbia, University of Pennsylvania, Dartmouth, Brown, và Cornell) và những tài năng trong ngành công nghệ, cho rằng đây có thể là con đường tắt đến “Giấc mơ Mỹ” của họ.

Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick cho biết thêm rằng chương trình EB-5 vốn đang vướng phải nhiều vụ bê bối gian lận, đáng lẽ phải bị loại bỏ từ lâu, theo đó Thẻ Vàng sẽ đặt ra ngưỡng cao hơn để đảm bảo người nộp đơn là “công dân toàn cầu xuất sắc”, đồng thời nguồn tiền thu được từ chính sách này sẽ trực tiếp để giảm thiểu thâm hụt tài chính của nước Mỹ…

Liệu cải cách mạnh mẽ này có thực sự suôn sẻ không? Các chính sách nhập cư Mỹ lâu nay luôn phải thông qua Quốc hội, trong khi vấn đề này đã dấy lên tranh luận…

Xem thêm

Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ: Có 250.000 người xếp hàng đợi "Thẻ vàng"

Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Lutnick cho biết hiện có 250.000 người đang chờ nhận được thứ mà Tổng thống Trump gọi là "Thẻ vàng".