Ông Trump nói sẽ đề cập đến ông Lê Trí Anh trong đàm phán thương mại Mỹ – Trung

Bình Minh
•
Thứ Sáu, 09/05/2025

Hôm thứ Năm (ngày 8/5), Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết sẽ đề cập đến vụ án của nhà hoạt động Hồng Kông và là cựu trùm truyền thông Jimmy Lai (Lê Trí Anh) trong các cuộc đàm phán với Trung Quốc về thương mại và thuế quan. Reuters cho rằng động thái này có thể làm gia tăng căng thẳng với Bắc Kinh.

mfile 1542822 1 L 20200810121213 — Ông Lê Trí Anh (Jimmy Lai) bị cảnh sát bắt giữ. (Ảnh cắt từ video trực tiếp của Apple Daily / RTHK).

Theo Reuters, hôm thứ Tư (ngày 7/5) trong cuộc phỏng vấn với người dẫn chương trình Hugh Hewitt, ông Trump nói việc đề cập đến ông Lê Trí Anh là một ý tưởng hay và sẽ đưa vấn đề này vào nội dung đàm phán, như một phần của cuộc đàm phán.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent dự kiến sẽ gặp gỡ các quan chức kinh tế hàng đầu Trung Quốc tại Thụy Sĩ vào thứ Bảy tuần này (10/5), để bắt đầu cuộc đối thoại sơ bộ.

Tuy nhiên, Trump nhấn mạnh rằng ông không có ý định giảm thuế quan đối với Trung Quốc để đổi lấy việc nối lại đàm phán. Việc ông đưa vụ án ông Lê Trí Anh vào nội dung đàm phán, một vấn đề ngoại giao nhạy cảm lâu nay giữa hai bên, có thể sẽ khiến cuộc đàm phán trở nên phức tạp hơn.

Trong cuộc phỏng vấn, ông Trump nói Trung Quốc (Đảng Cộng sản Trung Quốc – ĐCSTQ) rất muốn đạt được thỏa thuận và Hoa Kỳ đã và đang liên lạc với họ.

Ông Lê Trí Anh là một nhân vật dân chủ nổi tiếng tại Hồng Kông, đồng thời là người chỉ trích ĐCSTQ lâu năm. Vụ án của ông đã trở thành biểu tượng của cuộc đàn áp lớn do Bắc Kinh tiến hành đối với các tiếng nói bất đồng sau khi Luật An ninh Quốc gia (do Cơ quan An ninh Quốc gia Trung Quốc) được áp dụng ở Hồng Kông năm 2020.

Nhiều chính phủ, bao gồm Mỹ và Anh, đã kêu gọi trả tự do cho Lê Trí Anh, và cho rằng việc xét xử ông là một hình thức đàn áp chính trị. Bắc Kinh phủ nhận các cáo buộc này, khẳng định ông Lê Trí Anh đang được xét xử công bằng theo Luật An ninh Quốc gia, và rằng luật này đã mang lại sự ổn định cho Hồng Kông kể từ khi được thực thi.

Ông Lê Trí Anh, 77 tuổi, là người sáng lập tờ Apple Daily. Bị buộc tội thông đồng với thế lực nước ngoài và gây nguy hại đến an ninh quốc gia, nhưng ông tuyên bố vô tội. Apple Daily bị buộc phải ngừng phát hành vào tháng 6/2021 sau khi bị cảnh sát đột kích và phong tỏa tài sản.

Lê Trí Anh kiên quyết bác bỏ cáo buộc của bên công tố rằng ông đã vận động Mỹ trừng phạt Hồng Kông. Trong chiến dịch tranh cử năm ngoái, Tổng thống Trump từng cam kết 100% sẽ khiến ông Lê Trí Anh rời khỏi Trung Quốc.

Con trai của ông Lê Trí Anh, Sebastien Lai, cho biết sức khỏe của cha ông đã xấu đi nghiêm trọng do bị biệt giam kéo dài. Tháng Một năm nay, cựu Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence đã kêu gọi Bắc Kinh trả tự do cho ông Lê Trí Anh trong một diễn đàn đầu tư tổ chức tại Hồng Kông, và cho rằng hành động này sẽ gửi “tín hiệu thiện chí” đến Hoa Kỳ.

“Luật cơ bản” có hiệu lực vào ngày 1/7/1997, ngày chủ quyền của Hồng Kông được Anh chuyển giao lại cho Chính phủ Trung Quốc, mục đích là thiết lập mức độ tự trị cao của Đặc khu hành chính Hồng Kông theo “Tuyên bố chung Trung-Anh”.

Điều 23 của “Luật cơ bản” được Hồng Kông thông qua quy định: “Đặc khu hành chính Hồng Kông sẽ tự ban hành luật, để cấm mọi hành vi phản quốc, ly khai, xúi giục nổi loạn, lật đổ Chính quyền Nhân dân Trung ương và trộm cắp bí mật nhà nước, đồng thời nghiêm cấm các tổ chức hoặc nhóm chính trị nước ngoài tiến hành các hoạt động tại Đặc khu Hành chính Hồng Kông. Các tổ chức hoặc nhóm chính trị ở Đặc khu hành chính Hồng Kông bị cấm thiết lập quan hệ với các tổ chức hoặc nhóm chính trị nước ngoài.”

Cuối tháng 2/2024, Ngoại trưởng Anh Cameron ra tuyên bố, cho rằng dự thảo luật về Điều 23 của “Luật cơ bản” do Chính phủ Hồng Kông đề xuất không phù hợp với “Tuyên bố chung Trung-Anh”.

Theo thông tin được cung cấp bởi Hong Kong Watch, tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại London, gần 80 chính trị gia đa quốc gia đã cùng nhau đưa ra tuyên bố lên án sau khi Hồng Kông thông qua Điều 23 Luật Cơ bản.

Gần 80 người từ khắp nơi trên thế giới đã ký tên thỉnh nguyện, kêu gọi chính phủ các nước đoàn kết và phản đối việc chính quyền Hồng Kông vi phạm trắng trợn “Luật Cơ bản”, “Tuyên bố chung Trung-Anh” và luật nhân quyền quốc tế, ủng hộ người dân Hồng Kông trong và ngoài nước thông qua các chính sách, truy cứu trách nhiệm của chính phủ Hồng Kông và các quan chức liên quan đến Bắc Kinh.