Thanh tra Chính phủ mở đợt thanh tra 4 dự án thủy lợi nghìn tỷ do Bộ Nông nghiệp và Môi trường quản lý tại Bến Tre, Nghệ An, Đắk Lắk, nhằm làm rõ nguyên nhân chậm trễ và sai phạm, tránh lãng phí ngân sách.

thanh tra 4 du an thuy loi nghin ty cham tien do tai ben tre nghe an dak lak
Một phần khu vực thu hồi đất để triển khai Dự án hồ chứa nước Ta Hoét, tỉnh Lâm Đồng. (Ảnh: baolamdong.vn)

Thanh tra Chính phủ bắt đầu thanh tra chuyên đề diện rộng từ tháng 7/2025, tập trung kiểm tra 4 dự án thủy lợi lớn do Bộ Nông nghiệp và Môi trường quản lý, với kết luận thanh tra ban hành trước ngày 25/9 và báo cáo Thủ tướng vào đầu tháng 10/2025.

Mục tiêu là làm rõ nguyên nhân chậm trễ, sai phạm và đề xuất giải pháp để đưa các dự án vào hoạt động, tránh lãng phí tài nguyên và ngân sách.

Các dự án đều có vốn đầu tư hàng nghìn tỷ đồng nhưng gặp vướng mắc trong giải phóng mặt bằng và quản lý, gây chậm tiến độ kéo dài, ảnh hưởng hiệu quả đầu tư và phát triển bền vững của địa phương

Cụ thể, dự án Quản lý nước Bến Tre JICA-3 có vốn đầu tư 6.200 tỷ đồng, từ vốn vay ODA Nhật Bản, điều chỉnh năm 2017. Chủ đầu tư là Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng Thủy lợi 9, phối hợp với Ban Quản lý Dự án Công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bến Tre phụ trách giải phóng mặt bằng. Tiến độ xây dựng 8 cống lớn nhưng chỉ hoàn thành 2 cống, 6 cống còn lại chậm triển khai, nguy cơ kéo dài tiến độ

Dự án Hồ chứa nước Krông Pách Thượng (Đắk Lắk) có vốn đầu tư 5.536 tỷ đồng, giai đoạn 1 là 4.415 tỷ đồng, giai đoạn 2 là 1.120 tỷ đồng. Chủ đầu tư là Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng Thủy lợi 9, phối hợp với Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng các công trình giao thông và nông nghiệp phát triển nông thôn Đắk Lắk.

Giai đoạn 1 hoàn thành tháng 4/2025, cung cấp nước tưới cho 14.900 ha đất nông nghiệp và nước sinh hoạt cho 73.000 người. Giai đoạn 2 đang triển khai hệ thống kênh cấp dưới, dự kiến hoàn thành trước 31/12/2026, nhưng vẫn gặp vướng mắc.

Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng (Nghệ An) có vốn đầu tư ban đầu 4.455 tỷ đồng, điều chỉnh năm 2023 lên 5.552 tỷ đồng. Chủ đầu tư là Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng Thủy lợi 4 phụ trách cụm công trình đầu mối, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Nghệ An phụ trách bồi thường, tái định cư.

Mục tiêu là hồ chứa dung tích 225 triệu m³, cung cấp nước tưới cho 19.000 ha đất nông nghiệp, phục vụ sinh hoạt, phát triển thủy điện và điều tiết lũ. Dự án khởi công năm 2010, công trình đầu mối hoàn thành, dự kiến khánh thành 19/8/2025, phát điện và phòng chống lũ từ tháng 9/2025.

Dự án giải phóng mặt bằng chưa hoàn tất, còn vướng 226 ha liên quan đến 80 hộ dân, khu tái định cư và một số tuyến đường còn chậm. Cuối tháng 10/2024, Bộ Công an khởi tố vụ án với 8 bị can từ Ban 4 và Công ty Hoàng Dân về vi phạm kế toán và đấu thầu.

Dự án Hồ chứa nước Ia Mơr (Đắk Lắk và Gia Lai) có vốn đầu tư phê duyệt năm 2005 là 1.263 tỷ đồng, điều chỉnh năm 2015 xuống 1.160 tỷ đồng. Chủ đầu tư là Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng Thủy lợi 8, giải phóng mặt bằng do UBND tỉnh Gia Lai và Đắk Lắk thực hiện. Hệ thống kênh dẫn nước cơ bản hoàn thành, cung cấp nước cho 9.200 ha, nhưng công tác đền bù gặp sai phạm nghiêm trọng.

Ngày 30/6/2025, TAND tỉnh Gia Lai xét xử 8 bị cáo về tội chiếm đoạt tiền đền bù, lập chứng từ khống, gây thiệt hại hàng tỷ đồng. Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Gia Lai và Đắk Lắk nghiên cứu đầu tư trung hạn 2026-2030 để phát huy công năng hồ.

Minh Long