Theo thống kê của Bộ Y Tế, hơn 90% phụ nữ Việt Nam bị viêm âm đạo ít nhất một lần trong đời, trong đó viêm âm đạo do vi khuẩn (BV) chiếm khoảng 25-30%. Theo một nghiên cứu mới của Úc, trên thực tế, BV là một bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục.

r shutterstock 2556713829
(Ảnh: Shutterstock)

Nghiên cứu đã chứng minh rằng tái nhiễm [từ bạn tình] là nguyên nhân gây ra một phần đáng kể tình trạng tái phát viêm âm đạo – trên thực tế, là phần lớn. Việc điều trị cho cả hai người cùng một lúc – thay vì chỉ điều trị cho người phụ nữ – có thể giảm tỷ lệ tái nhiễm khoảng một nửa.

Hiểu biết mới này cho thấy sự thay đổi lớn trong cách chúng ta tiếp cận BV và phương pháp điều trị, mang đến những khả năng mới cho những phụ nữ bị ảnh hưởng bởi các triệu chứng tái phát của bệnh, chẳng hạn như ra dịch, ngứa và viêm, cũng như những rủi ro nghiêm trọng như vô sinh, sinh non và tử vong ở trẻ sơ sinh.

Viêm âm đạo do vi khuẩn từ lâu đã được cho là có liên quan đến sự rối loạn hệ vi sinh vật âm đạo. Trên toàn cầu, tình trạng này ảnh hưởng đến 1/3 tổng số phụ nữ.

Trong âm đạo khỏe mạnh, vi khuẩn Lactobacillus bảo vệ chống lại nhiễm trùng và hỗ trợ thai kỳ khỏe mạnh. Tuy nhiên, trong BV, những lợi khuẩn này bị thay thế bởi hỗn hợp các vi khuẩn có hại, bao gồm vi khuẩn Gardnerella, Atopbium và Mobiluncus.

Theo các nhà nghiên cứu, việc điều trị BV như một sự mất cân bằng âm đạo đơn giản, nghĩa là chỉ phụ nữ được điều trị bằng kháng sinh, thay vì cả hai đối tác đều được điều trị, có thể là lý do tại sao hơn một nửa số phụ nữ bị tái phát trong vòng ba tháng.

Nếu bạn tiếp tục quan hệ tình dục với người bị nhiễm bệnh, rất có thể bạn sẽ bị tái nhiễm.

Điều trị vi khuẩn gây viêm âm đạo cho cả nam giới

Trong thử nghiệm có đối chứng ngẫu nhiên với 164 cặp đôi dị tính chung thủy, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng điều trị cho cả hai người đã giảm gần một nửa tỷ lệ tái phát viêm âm đạo do vi khuẩn. Kết quả này đưa ra một “chiến lược rất đơn giản và hiệu quả” để giải quyết một vấn đề lâu dài.

Những phụ nữ có bạn tình cũng được điều trị bằng thuốc kháng sinh uống metronidazole trong một tuần kết hợp với kem bôi clindamycin dành cho nam giới có tỷ lệ tái phát chỉ là 35%, so với 63% ở nhóm chỉ những phụ nữ được điều trị nhiễm trùng.

Tất cả những người tham gia đều được chọn vì có gánh nặng cao về các yếu tố nguy cơ tái phát viêm âm đạo do vi khuẩn. 87% phụ nữ có tiền sử tái phát BV và 80% nam giới không cắt bao quy đầu – được biết là làm tăng nguy cơ lây truyền BV do vi khuẩn có khả năng tích tụ.

Ngoài ra, 1/3 phụ nữ sử dụng biện pháp đặt vòng tránh thai (IUD), có thể tạo ra bề mặt cho vi khuẩn bám vào, khiến tình trạng nhiễm trùng dai dẳng hơn và khó điều trị hơn, các nhà nghiên cứu lưu ý.

Không phải tất cả những người tham gia được điều trị đều được chữa khỏi. Những người sử dụng IUD, đặc biệt là những người sử dụng IUD bằng đồng, có tỷ lệ nhiễm trùng dai dẳng cao hơn. Những người sử dụng IUD cũng có liên quan đến tỷ lệ tái phát viêm âm đạo do vi khuẩn cao hơn.

Định hình lại bằng chứng

Nghiên cứu trước đây cho thấy BV hiếm gặp ở những phụ nữ chưa từng quan hệ tình dục và tình trạng tái phát thường liên quan đến các mối quan hệ tình dục đang diễn ra. Bằng chứng dịch tễ học cho thấy rằng viêm âm đạo do vi khuẩn lần đầu thường liên quan đến việc có bạn tình mới.

Những tiến bộ trong công nghệ phân tử đã hỗ trợ thêm cho lý thuyết này, cho thấy vi khuẩn gây ra BV cũng có trên da dương vật và trong niệu đạo của nam giới. Điều này giúp giải thích tại sao vi khuẩn gây viêm âm đạo lây truyền khi quan hệ, dẫn đến tỷ lệ tái phát cao sau khi điều trị.

Nhiều bác sĩ lâm sàng từ lâu đã nghi ngờ viêm âm đạo do vi khuẩn là bệnh lây qua đường tình dục, do liên quan đến hoạt động tình dục, chẳng hạn như thay đổi bạn tình và sử dụng bao cao su không thường xuyên. BV thường phát triển trong vòng vài ngày đến vài tuần sau khi quan hệ tình dục, khiến nó tương tự như các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác về thời điểm sau khi tiếp xúc.

Nhiều phụ nữ nói rằng, ‘Tôi đã từng bị nó mọi lúc, sau đó tôi chia tay bạn trai và không bị BV, chúng tôi quay lại với nhau, và tôi lại bị nó ngay lập tức'”.

Tú Liên (t/h)